Nóng: Tổng thống Donald Trump chính thức ký sắc lệnh giải thể Bộ giáo dục Mỹ

Tờ Wall Street Journal (WSJ) cho hay Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm chỉ đạo Bộ trưởng Linda McMahon giải thể Bộ Giáo dục.

Cụ thể, sắc lệnh này chỉ đạo Bộ trưởng McMahon tạo điều kiện thuận lợi cho việc đóng cửa cơ quan này ở mức độ tối đa có thể và theo luật pháp cho phép. Theo bà McMahon, "nhiệm vụ cuối cùng" này của bà là khá phức tạp khi Bộ giáo dục Mỹ có liên quan đến 1,7 nghìn tỷ tiền nợ học phí chưa trả của hơn 40 triệu người, đồng thời cho vay hàng trăm tỷ USD tiền học phí mỗi năm.

Đó là chưa kể đến vô số giáo viên, chuyên viên và những lao động khác trong ngành có thể bị ảnh hưởng, đi kèm với đó là những cuộc kiện cáo liên quan khi Bộ giáo dục bị buộc giải thể.

Đây được coi là một trong những nước đi "vô tiền khoáng hậu" của Tổng thống Mỹ trong lịch sử cũng như trong ngành giáo dục của nước này.

Trên thực tế từ trước khi sắc lệnh được ban hành, Bộ giáo dục đã bắt đầu cắt giảm 1.950 nhân sự trong một quy trình cắt giảm biên chế để tiến tới giải thể.

Thế nhưng luật pháp hiện hành không cho phép Tổng thống đơn phương đóng cửa một bộ do nghị viện Mỹ thành lập, chẳng hạn như Bộ Giáo dục. Bởi vậy nếu nghị viện bỏ phiếu chống lại quyết định của Tổng thống Donald Trump thì sắc lệnh sẽ bị hoãn.

Tuy nhiên khi Đảng Cộng hòa nắm giữ đa số 53-47 tại Thượng viện thì nhiều khả năng sắc lệnh sẽ được thông qua. Theo quy định, Đảng Dân chủ sẽ cần đạt tối thiểu 60 phiếu ủng hộ để cản trở việc giải thể hoàn toàn cơ quan này.

Trước đây, Bộ trưởng McMahon cho biết Tổng thống Donald Trump không có ý định cắt giảm các chương trình giáo dục liên bang mà muốn làm cho chúng hiệu quả hơn.

Hàng trăm tỷ USD

Theo WSJ, Bộ giáo dục Mỹ đang quản lý 1,7 nghìn tỷ USD nợ học phí chưa trả của hơn 40 triệu người, đồng thời trợ cấp đến 100 tỷ USD tiền vay học phí mới hàng năm cùng khoảng 31 tỷ USD tiền hỗ trợ các chương trình nghiên cứu.

Tờ New York Times (NYT) cho hay Bộ giáo dục Mỹ cũng đã tài trợ hàng chục tỷ USD phân bổ cho các trường học trên toàn quốc thông qua 2 chương trình lớn là hỗ trợ học sinh khuyết tật và học sinh từ các gia đình có thu nhập thấp.

Thế nhưng hầu hết các trường công lập theo dạng này chỉ nhận được khoảng 10% tiền tài trợ từ chính phủ liên bang, số còn lại đến từ ngân sách công của các bang hoặc các nguồn tài trợ khác.

Ở các trường đại học, tờ NYT cho hay rất nhiều trường có ¼ ngân sách hoạt động đến từ các nguồn liên bang dưới hình thức các khoản vay sinh viên hay trợ cấp nghiên cứu.

Bộ Giáo dục Mỹ hiện giám sát khoảng 100.000 trường công và 34.000 trường tư, mặc dù hơn 85% nguồn tài trợ cho trường công đến từ chính quyền tiểu bang và địa phương.

Trên thực tế, Tổng thống Donald Trump từ lâu đã có ý định giải thể Bộ giáo dục Mỹ.

Ngày 29/1/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp mang tên "Chấm dứt sự nhồi sọ cực đoan trong giáo dục K-12" nhằm xóa bỏ nguồn tài trợ liên bang cho các chương trình "ý thức hệ giới tính và ý thức hệ công bằng phân biệt đối xử" tại trường học.

Đến ngày 3/2, một quan chức Nhà Trắng xin được giấu tên đã nói với tờ Washington Post rằng chính quyền đang chuẩn bị một hành động hành pháp để thu hẹp Bộ giáo dục Mỹ bởi Tổng thống không có quyền loại bỏ hoàn toàn cơ quan này.

Cũng trong chiều hôm đó, Tổng thống Donald Trump cho biết ông muốn các tiểu bang tự điều hành các trường học thay vì tốn thêm ngân sách cho Bộ giáo dục liên bang Mỹ.

Mặc dù đề cử bà Linda McMahon vào ghế Bộ trưởng Bộ giáo dục nhưng Tổng thống Donald Trump cho biết ông muốn bà Linda tự sa thải chính mình để đóng cửa cơ quan này.

Về các khoản nợ học phí, Tổng thống Donald Trump đề xuất chuyển sang cho Cục Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ (SBA), Bộ tài chính hoặc Bộ thương mại Mỹ quản lý thay cho Bộ giáo dục sẽ giải thể.

Trong khi đó, dự án 2025 của Heritage Foundation, một chương trình được thiết kế bởi các chính trị gia Đảng Cộng hòa, đã đề xuất chuyển nguồn tài trợ cho sinh viên khuyết tật sang Bộ Y tế.

*Nguồn: WSJ, NYT

Băng Băng