Đế chế Apple sau 5 năm từ khi thuyền trưởng Tim Cook lên nắm quyền

Kết quả kinh doanh quý II/2016 vượt dự đoán của các chuyên gia Phố Wall đã khiến cổ phiếu Apple tăng 7% trong chưa đến 1 giờ. Hiện Apple là công ty có mức vốn hóa thị trường lớn nhất thế giới và có lợi nhuận theo quý nhiều nhất so với các hãng công nghệ khác.

Tuy nhiên, doanh thu của Apple đang giảm tốc và đặc biệt là doanh số sản phẩm chủ chốt của hãng , iPhone đang tăng trưởng chậm lại. Những màng kinh doanh khác của Apple cũng không có nhiều đột phá và hãng công nghệ này chưa có một sản phẩm đỉnh cao nào kể từ khi ông Cook làm CEO.

Đầu tiên, hãy nhìn vào giá cổ phiếu của Apple kể từ khi CEO Cook lên nắm quyền. Giá cổ phiếu đã tăng hơn 90% trong 5 năm, cao hơn so với mức tăng trưởng bình quân 84% của chỉ số S&P 500. Tuy nhiên, trước khi Tim Cook làm CEO, giá cổ phiếu của Apple đã tăng 460%, cao hơn nhiều so với hiện nay.

Hiện Apple đã trả cổ tức, điều chưa từng xảy ra trước khi Tim Cook nắm quyền. Tuy nhiên, lượng tiền mặt mà Apple nắm giữ cũng nhiều gấp 3 lần so với trước đây và hiện đang ở mức 230 tỷ USD.

CEO Tim Cook cũng đã có cố gắng trong việc cải thiện hình ảnh thương hiệu Apple thành một công ty thân thiện với môi trường qua những dự án năng lượng mặt trời hay những chính sách ủng hộ người đồng tính. Trước đây, CEO Steve Jobs chưa bao giờ làm những điều này.

Dẫu vậy, dù tình hình kinh doanh của Apple vẫn tăng trưởng nhưng doanh thu của hãng lại giảm đều trong 5 năm CEO Tim Cook nắm quyền và thậm chí xuống mức tăng trưởng âm từ đầu năm 2016.

Nguyên nhân chính là doanh số iPhone đang giảm. Doanh số của sản phẩm này bắt đầu giảm từ quý IV/2015 so với cùng kỳ năm trước đó và liên tục đi xuống.

Nhiều chuyên gia của Apple đã từng cho rằng iPad sẽ thay thế máy tính cá nhân để trở thành thiết bị công nghệ phổ biến. Tuy nhiên điều này đã không xảy ra và doanh số của iPad đã giảm tốc đều kể từ năm 2014. Doanh số quý II vừa qua của iPad cũng giảm nhưng lợi nhuận lại tăng nhờ mức giá cao hơn của iPad Pro.

Về mảng Mac, Apple không gặt hái được nhiều thành công với dòng sản phẩm này khi doanh số của Mac liên tục giảm trong 3 quý gần đây nhất. Nói chung, mảng máy tính cá nhân đang suy giảm trên toàn thị trường chứ không riêng gì Apple.

Trong 5 năm cầm quyền của mình, Tim Cook đã thất bại khi thiết lập một sản phẩm đỉnh cao khác ngoài iPhone. Doanh thu của sản phẩm này vẫn chiếm phần lớn trong tổng doanh thu toàn công ty.

CEO Tim Cook đã nói rất nhiều về mảng dịch vụ, ứng dụng như App Store, iCloud hay Apple Music. Trong quý này, mảng dịch vụ của Apple cũng là mảng duy nhất có doanh thu tăng trưởng. Tuy nhiên, nhìn trong dài hạn thì mảng dịch vụ này của Apple không có tăng trưởng đột phá nào. Chủ yếu mảng dịch vụ của hãng tăng trưởng là nhờ hàng chục triệu người dùng iPhone mới hàng quý cập nhật và tải về ứng dụng.

Đặc biệt, mảng “các sản phẩm khác” trong tăng trưởng doanh thu của Apple suy giảm cho thấy sự thất bại của Apple Watch, sản phẩm mới chủ chốt duy nhất được ra mắt dưới thời Tim Cook. Rõ ràng, sản phẩm này chả có đóng góp gì mấy cho Apple và doanh số thì tụt dốc thảm hại.

Một trong những thành công lớn nhất của CEO Cook là tiếp cận và bành trướng tại thị trường Trung Quốc. Doanh số của Apple tại đây đã tăng nhanh tính đến cuối năm 2014. Tuy nhiên, đà tăng trưởng này đã chững lại trong năm qua và thậm chí doanh thu của thị trường Trung Quốc đã mất vị trí thứ 2 vào tay Châu Âu trong bảng xếp hạng của Apple.

Từ khi Tim Cook nắm quyền, chi phí cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của Apple đã tăng mạnh.

Thậm chí, tỷ lệ chi phí R&D trên tổng doanh thu của hãng đã tăng đột biến trong vài quý gần đây.

Tuy nhiên, tăng trưởng chi phí R&D vẫn ổn định nhưng doanh thu lại tăng trưởng âm.

Trong buổi công bố kết quả kinh doanh theo quý, CEO Cook cho biết chi phí R&D được dùng cho nhiều dự án và sản phẩm bên ngoài những mặt hàng chính đang được bày bán.

Tuy nhiên, cụ thể những sản phẩm đang được nghiên cứu và phát triển là gì thì không được Apple tiết lộ.

Dẫu vậy, rõ ràng là Tim Cook cần một sản phẩm đỉnh cao để chứng minh tài năng lãnh đạo của mình hơn là duy trì mức tăng trưởng chậm như hiện nay. Cổ đông vẫn còn niềm tin vào Apple khi kỳ vọng hãng sẽ cho ra các sản phẩm mới làm thay đổi thị trường. Tuy nhiên, họ cũng đang mất dần kiên nhẫn.

Hoàng Nam