Gia tộc Morgan: Đế chế kinh doanh 'nắm nước Mỹ trong lòng bàn tay'

CafeBiz xin giới thiệu series bài viết về "Những gia tộc giàu có nhất trong lịch sử thế giới". Series sẽ đăng tải thường kỳ vào thứ Sáu hàng tuần. Trong số này, chúng tôi xin giới thiệu đến độc giả câu chuyện về gia tộc Morgan.

Xem bài viết trước:

Rothschild: Bí ẩn gia tộc kinh doanh giàu có nhất mọi thời đại

Gia tộc Rockefeller: Đế chế dầu mỏ khét tiếng từng khiến cả nước Mỹ khiếp sợ

---

Gia tộc Morgan là đế chế tài chính và ngân hàng khổng lồ bắt đầu thống trị ở Mỹ và trên toàn thế giới trong khoảng cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Các thành viên trong gia đình tích lũy được khối tài sản khổng lồ qua nhiều thế hệ. Người khởi đầu giúp tiếng tăm của gia tộc này vươn lên tầm thế giới là John Pierpont Morgan.

Ông đã cách mạng hóa hàng loạt ngành công nghiệp bao gồm cả điện, đường sắt, thép và nắm quyền lực như một trong những doanh nhân có tầm ảnh hưởng lớn nhất nước Mỹ.

Những nhà lịch sử học miêu tả gia đình Morgan như một phần của đế chế ngân hàng khổng lồ của nước Mỹ được biết đến với cái tên “House of Morgan” (Ngôi nhà của Morgan).

Rất khó để có thể biết được khi nào bắt đầu và kết thúc của triều đại ngân hàng mang tên Morgan. Tuy nhiên hiện nay Morgan vẫn được nhắc đến như một gia tộc từng có tầm ảnh hưởng lớn nhất đến nền kinh tế và tình hình chính trị của nước Mỹ.

Ông vua tài chính ngân hàng

John Pierpont Morgan sinh ra tại Mỹ. Cha ông là Junius Spencer Morgan – chủ một cửa hiệu chuyên bán sỉ thức ăn khô. Sau này, ông kết hợp cùng bạn mình là một doanh nhân buôn trái phiếu, ngoại tệ nổi tiếng tại Mỹ. Chính vì vậy, sự phát triển của Morgan có một phần đóng góp không nhỏ của cha mình.

Tuy nhiên, Morgan sở dĩ trở thành thống soái trong giới tài chính Mỹ không phải nhờ vào nền tảng gia đình, mà bởi ông là một người giỏi nắm bắt cơ hội và quyết đoán. Chính sự quyết đoán đó đã đưa Morgan dần lên ngôi vị "ông vua tài chính, ngân hàng".

Với sự hậu thuẫn của cha, Morgan đã sớm thành lập một công ty nhỏ và có được vị trí trong sở giao dịch chứng khoán New York - ước mơ của rất nhiều người. Tuy nhiên, tài sản của ông thực sự gia tăng khi nội chiến 2 miền Nam Bắc của Mỹ xảy ra vào năm 1861. Với nhiều người, chiến tranh gắn liền với sự sợ hãi và họ né tránh nhưng với Morgan đây lại là một cơ hội làm ăn lớn.

John Pierpont Morgan (ở giữa) cùng con gái Louisa Morgan và con trai J.P. Morgan Jr.

Mặt hàng mà ông quan tâm tới chính là vàng. Lý do là bởi giá vàng thời điểm này lên hay xuống liên quan tới việc thắng bại của miền Nam, Bắc. Chính vì vậy, để nắm vững những thông tin về cuộc nội chiến, Morgan đã móc nối với một nhân viên điện tín và từ đó ông luôn có được những thông tin chính xác và thức thời hơn những người khác và có những điều chỉnh thích hợp cho việc bán vàng.

Sau khi tích lũy được một số tiền lớn qua những giao dịch như vậy, hiệu buôn của John Pierpont Morgan trở nên có tiếng tại phố Wall và biến ông trở thành một ngôi sao trong giới tài chính lúc bấy giờ.

Thời kỳ Mỹ trải qua cuộc khủng hoảng năm 1893, John Pierpont Morgan cùng gia đình Rothschild đã hỗ trợ kho bạc nước này 100 tấn vàng để ổn định tài chính. Nắm trong tay nguồn cung cấp vàng cho chính phủ, tiền của Morgan tiếp tục đổ vào các tập đoàn lớn nhất nước Mỹ bao gồm General Electric, AT&T và US Steel.

Có thể nói thời gian này, uy tín và danh vọng của Morgan trong giới xí nghiệp quốc tế còn lớn hơn cả chính phủ Mỹ. Tiếng tăm trong giới tài chính của ông không ai có thể sánh kịp – đây được cho là nhân vật số một trong giới tài chính.

"Napoleon của Phố Wall"

John Pierpont có 4 người con, 3 gái và 1 trai. Trong đó, người con trai J.P Morgan đã sớm tham gia vào công việc kinh doanh của gia đình. Từ năm 1860-1864, ông làm đại diện cho Công ty J. Pierpont Morgan & Company của cha tại New York. Với vai trò này, ông phát triển quan hệ với giới tài chính tại Hoa Kỳ và Anh, 2 cường quốc nắm giữ sức mạnh kinh tế và chính trị thế giới thời bấy giờ.

Năm 1870, J.P. Morgan cho Chính phủ Pháp vay tiền trong cuộc chiến tranh chống lại Ottovon Bismarck, người lập nên đế chế Giéc-manh. Sự kiện này làm cho J.P. Morgan trở thành tập đoàn đầu tiên tìm đến đối tác mới đầy tiềm năng: Chính phủ các nước.

Một số nguồn tin cho biết, nhà Morgan đã cấp tới 500 triệu USD cho chiến tranh ở châu Âu chỉ với lãi suất 1%.

Năm 1871, ông cùng gia đình Drexels ở Philadelphia thành lập Ngân hàng Drexel-Morgan tại New York. Anthony J. Drexel trở thành người thầy của Morgan. Hãng Drexel-Morgan cho nhà đầu tư xây đường ray xe lửa vay những khoản tiền khổng lồ.

Đồng thời, hãng cũng là chủ nợ của các tập đoàn công nghiệp lớn ở Hoa Kỳ trong những năm 1880. Sau cái chết của Anthony Drexel, công ty đổi tên thành J.P. Morgan & Company vào năm 1895.

Thời gian này, bên cạnh mảng tài chính, ngân hàng, gia đình Morgan bắt đầu quan tâm tới những mảng kinh doanh khác mà đầu tiên là đường sắt. Năm 1869, JP Morgan đã cạnh tranh khốc liệt để giành quyền kiểm soát Albany và Susquehanna Railroad và là nhân vật quan trọng trong hoạt động phát triển và cung cấp tài chính ngành đường sắt Mỹ. Quá trình thâu tóm và tái cấu trúc của Morgan trong lĩnh vực này được biết đến với tên gọi “Morgan hóa”.

Năm 1889, Morgan bắt đầu tham gia lĩnh vực hợp nhất các ngành công nghiệp, thành lập US Steel - công ty có giá trị tỷ USD đầu tiên trên thế giới.

Morgan cũng được mệnh danh là “Napoleon của Phố Wall”. Suốt nửa sau thế kỷ 19, các ngân hàng của Morgan đã biến nền kinh tế non trẻ của Hoa Kỳ thành một cường quốc công nghiệp mạnh nhất thế giới. Đến đầu thế kỷ 20, Morgan đã thành lập những tập đoàn công nghiệp khổng lồ cho Hoa Kỳ và khiến trung tâm tài chính thế giới dịch chuyển từ London sang New York.

Ngân hàng J.P Morgan Chase: Di sản để đời của gia tộc Morgan

Năm 2000 diễn ra một sự kiện nổi bật trong giới kinh doanh thế giới, đó là Tập đoàn Chase Manhattan ký kết hiệp ước sáp nhập với tập đoàn J.P.Morgan bằng một thoả thuận trị giá 33 tỷ USD.

Ngân hàng sáp nhập từ hai tập đoàn khổng lồ này trở thành ngân hàng cho các nhà tài phiệt lớn mà tên tuổi của họ làm nên sức mạnh của tầng lớp tư sản Mỹ. Vụ làm ăn này diễn ra khi cả hai tập đoàn muốn tăng sức mạnh để cạnh tranh với các đối thủ của họ. Trên thực tế, đây là một vụ làm ăn "đôi bên cùng có lợi".

Morgan muốn mở rộng quy mô thị trường tài chính khổng lồ mà Chase có, còn Chase thì muốn tiến một bước phát triển trong lĩnh vực tài chính đầu tư và "ăn theo" danh tiếng của Morgan.

Đến ngày 1/7/2004, J.P. Morgan Chase & Co., tập đoàn cung cấp dịch vụ tài chính lớn thứ hai ở Mỹ và Bank One, ngân hàng lớn thứ sáu của nước này hoàn tất việc sáp nhập để trở thành ngân hàng đứng thứ năm trên thế giới. J.P. Morgan Chase & Co với mức giá trị thị trường hiện tại đạt gần 250 tỷ USD.

Tính đến năm 2013, thống kê cho thấy khối tài sản mà J.P Morgan nắm giữ trị giá khoảng 41,5 tỷ USD và chủ yếu đến từ đế chế tài chính J.P Morgan Chase & Co.

Ngoài J.P Morgan Chase, gia tộc Morgan còn là cổ đông lớn tại CitiGroup và là biểu tượng đầu tiên trong việc hình thành những tập đoàn khổng lồ như U.S. Steel (Tập đoàn Thép Mỹ) và General Electric.

Một số nguồn tin không chính thức còn cho biết nhà Morgan vẫn sở hữu lượng vàng tư nhân lớn nhất thế giới. Hầu hết trong số chúng nằm dưới hầm dự trữ của Cục dự trữ Liên bang Mỹ.

Vân Đàm