Đặt vé xe khách trực tuyến: Ngách nhỏ có tiềm năng?
Gần 30 năm sau đổi mới, giao thông của Việt Nam đã khác xưa rất nhiều. Những đường cao tốc trải dài thay thế những con đường đầy ổ gà. Xe cũng đẹp hơn, máy lạnh đầy đủ. Thế nhưng cách để đón một chuyến xe vẫn không có gì thay đổi: Bạn đến bến xe, mua vé và chờ đợi xe chạy vòng quanh đón khách trước khi khởi hành.
2 giờ chiều. Hồng Lê ra bến xe Mỹ Đình bắt xe về Yên Bái. Như thường lệ, cô lên xe, kiếm cho mình một chỗ ngồi tốt, và bắt đầu chờ đợi. Xe khá vắng nên cô dễ dàng tìm được một chỗ khá ổn. 2 giờ 30 phút, xe bắt đầu lăn bánh. Rất đúng giờ. Thế nhưng, thay vì đi về phía Yên Bái, xe chậm rãi vòng quanh những địa điểm quanh bến xe để bắt khách.
Gần 1 tiếng sau, khi chiếc xe đã nhận được kha khá khách cũng như những lời phàn nàn, lái xe mới quyết định ra đường cao tốc để bắt đầu cuộc hành trình.
Nhận 120.000 đồng từ tay Lê, người phụ xe vừa cười vừa giải thích: “Chị thông cảm cho bọn em, xe phải đủ người thì chạy mới có chút lời, chứ đi xe không thì bọn em “chết”.
Lê không tỏ ra khó chịu. Cô đã quá quen với điều này.
Gần 30 năm sau đổi mới, giao thông của Việt Nam đã khác xưa rất nhiều. Những đường cao tốc trải dài thay thế những con đường đầy ổ gà. Xe cũng đẹp hơn, máy lạnh đầy đủ. Việc ‘nhồi’ khách quá mức cũng không còn thường xuyên. Thế nhưng cách để bắt một chuyến xe vẫn không có gì thay đổi: Bạn đến bến xe, mua vé và chờ đợi xe chạy vòng quanh đón khách trước khi khởi hành. Thậm chí, đối với cả nhà xe cũng như hành khách, những phiền toái và mất thời gian đã trở thành một phần của văn hóa đi xe khách tại Việt Nam.
Ông Lâm Minh Chánh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Pasoto.com (sau đây gọi tắt là Pasoto) chia sẻ: “Một thị trường tiềm năng với doanh thu 1 – 2 tỉ USD/năm như xe khách lại đang vận hành theo một cách rất lạ lùng”.
Pasoto là công ty hoạt động trong lĩnh vực đặt vé xe khách trực tuyến. Vài năm gần đây, một số công ty công nghệ tại Việt Nam đang cố gắng thay đổi thị trường này. Một số cái tên khác như VeXeRe.com (Vé xe rẻ) tại miền Nam hay hlink.vn tại miền Bắc cũng được mở ra để khách hàng có thể đặt vé trực tuyến qua mạng.
Để người tiêu dùng quan tâm hơn, các công ty này cũng đưa ra nhiều ưu đãi. Ông Chánh cho biết, từ giữa tháng 7, công ty ông đã tung ra khuyến mại lớn, giảm từ 40 – 50% giá vé cho nhiều cung đường tại phía Nam, từ Sài Gòn tới các thành phố lân cận như Đà Lạt, Cần Thơ, Cà Mau, Phan Rang, Phan Thiết, Buôn Mê Thuật,…
“Hàng tháng, chúng tôi sẽ bán ra 10.000 vé xe giá rẻ online như vậy. Chiến lược “vé xe khách giá rẻ” tương tự như chiến lược vé máy bay giá rẻ của các hãng hàng không: bán vé giả rẻ trước thời hạn.
Chiến lược vé xe khách giá rẻ này vừa giúp các hãng xe khai thác hiệu quả công suất của xe, vừa giúp khách hàng đi lại các tỉnh với chi phí thấp hơn rất nhiều so với vé thường nếu có kế hoạch mua vé sớm”, ông Chánh cho biết.
Vé xe rẻ cũng có tung ra gói khuyến mãi tương tự. Chẳng hạn, với những hành khách đi Hà Nội – Lào Cai sẽ được giảm giá 30%, hay giảm 10% cho tuyến Sài Gòn – Nha Trang.
Đưa ra những ưu đãi rất hấp dẫn, dễ thấy các công ty đặt vé xe trực tuyến như Pasoto hay Vé xe rẻ khi đặt chân vào thị trường buộc phải chấp nhận bỏ qua lợi nhuận để mở rộng quy mô, tăng cường số lượng khách hàng.
Mặc dù vậy, thách thức mà các công ty công nghệ này gặp phải không hề nhỏ. Đó là áp lực từ cả 2 phía mà một công ty trung gian cần giải quyết: Vấn đề với hãng xe khách và vấn đề với khách hàng.
Với hãng xe, những người đã làm công việc này hàng thập kỷ qua, hoàn toàn lạ lẫm với công nghệ. Nếu những hãng hàng không có thể thích nghi dễ dàng với công nghệ thì điều đó không đơn giản với các hãng xe khách.
Các hãng xe có nhiều dạng từ những công ty doanh số rất lớn sở hữu hàng trăm, hàng ngàn chiếc xe cho đến những hãng xe nhỏ kiểu gia đình hay bạn bè hùn vốn sở hữu dưới 10 chiếc xe. Điều này các công ty cung cấp vé trực tuyến gặp nhiều khó khăn trong việc liên kết hợp tác cũng như thẩm định chất lượng.
Khách hàng đi xe cũng vậy, dù mức giảm 40 – 50% là rất lớn, nhưng với giá vé đi xe khách trung bình chỉ 100 – 200 nghìn đồng, liệu họ có sẵn sàng bỏ thời gian ra để tìm hiểu hình thức mới như đặt vé trực tuyến?
“Sẽ cần chi phí marketing và thời gian để khách hàng cũng như nhà xe biết và tin về mô hình đặt vé xe trực tuyến”, ông Chánh thừa nhận.
Mở rộng ra, những khó khăn mà các trang đặt vé xe khách đang gặp phải, cũng tương tự như những gì mà các mô hình booking online khác đang gặp phải tại Việt Nam. Đấy là chưa kể, giá vé thấp sẽ khiến phần hoa hồng cho bên thứ 3 ngày càng ít.
Mặc dù vấp phải nhiều khó khăn, nhưng những tân binh của lĩnh vực này vẫn hy vọng. Với sự thay đổi liên tục của công nghệ và sự ra đời của những thế hệ Y, thế hệ Z, thói quen tiêu dùng sẽ thay đổi rất nhanh.
Thị trường ngách đặt vé xe khách cũng tỏ ra tiềm năng hơn so với đặt vé hội thảo hay sự kiện. Tổng giám đốc Pasoto cho biết, sau hơn 3 tháng hoạt động, Pasoto.com đã ký hợp đồng đại lý với hơn 30 hãng xe, bán vé hầu hết các tuyến đường ở khu vực miền Nam và phục vụ được hàng chục ngàn lượt khách hàng.
“Tháng 9 tới chúng tôi sẽ mở bán vé xe trực tuyến tại các bến xe miền Trung và tháng 12 sẽ là miền Bắc. Trong vòng 3 năm tới, công ty đặt kế hoạch doanh thu bằng 2 – 3% tổng doanh thu thị trường xe khách”, ông Chánh chia sẻ.
Tham vọng ông Chánh đưa ra tương đương với khoảng 60 triệu USD – một con số không hề nhỏ. Nhưng nhìn vào những gì công nghệ đã thay đổi con người chỉ trong vòng chưa đầy 1 thập kỷ qua, ông tự tin rằng con người luôn biết cách từ bỏ thói quen cũ sang một thói quen mới ưu việt hơn.
