“Thần đồng Toán học” về nhất 40 cuộc thi, 2 lần giành HCV tại Olympic Toán quốc tế: Trượt môn liên tục ở đại học, 40 tuổi bị chỉ trích thất bại nhưng vẫn hài lòng
Hai năm liên tiếp giành huy chương vàng tại Olympic Toán học quốc tế, thần đồng Trung Quốc này từng được tuyển thẳng vào Đại học Bắc Kinh, nhưng sau đó lại không thể tốt nghiệp vì nợ môn.
Thần đồng nhỏ tuổi bộc lộ tài năng
Sinh năm 1985 tại Bắc Kinh, Trung Quốc, Phó Vân Hạo lớn lên trong một gia đình trí thức với cha là giáo viên sinh học và mẹ là giáo viên toán. Ngay từ nhỏ, cậu bé đã bộc lộ năng khiếu đặc biệt với những con số. Khi chưa nói sõi, Vân Hạo đã có thể tự học các phép tính cơ bản chỉ bằng cách quan sát và thử nghiệm. Nhận thấy tài năng khác biệt, cha mẹ đã hướng con theo con đường toán học chuyên sâu. Trước khi tròn 6 tuổi, cậu bé đã hoàn thành chương trình Toán tiểu học và được tuyển vào lớp dành cho học sinh xuất sắc, vốn chỉ nhận học sinh từ lớp 4 trở lên.
Năm học lớp 2, Phó Vân Hạo tham gia cuộc thi "Toán mùa xuân" cùng các thí sinh lớn hơn nhiều tuổi và suýt giành giải Nhất. Nhận thấy sự vượt trội của cậu bé, ban tổ chức quyết định trao giải Đặc biệt. Trong những năm sau, dù liên tục tham gia các kỳ thi Toán nhưng anh vẫn thiếu một chút may mắn để chạm đến vị trí cao nhất do còn nhỏ và chưa hiểu sâu ý nghĩa các bài toán có lời văn.
Bước ngoặt đến khi lên lớp 6, Vân Hạo lần đầu giành giải Nhất cá nhân và đồng đội. Từ đó, anh tham gia khoảng 40 cuộc thi Toán học và chưa từng về nhì.
Đến lớp 11, anh được chọn vào đội tuyển quốc gia dự thi Olympic Toán học quốc tế. Năm đầu tiên tại Anh, anh mang về huy chương vàng với mức điểm tuyệt đối. Năm sau, tại Nhật Bản, anh tiếp tục lặp lại thành tích này nên giành được rất nhiều sự chú ý của dư luận Trung Quốc.
Được tuyển thẳng vào đại họp top đầu nhưng kết quả lại gây thất vọng
Với thành tích xuất sắc, năm 2003, Phó Vân Hạo được tuyển thẳng vào Học viện Khoa học Toán học thuộc Đại học Bắc Kinh danh giá. Không chỉ là sinh viên nổi bật, anh còn được giao trọng trách lớp trưởng và làm MC trong lễ chào đón tân sinh viên.
Tuy nhiên, trong môi trường ưu tú, anh lại bị cuốn vào những điều mới lạ. Thời điểm đó, trò chơi "Starcraft" trở nên phổ biến, và Vân Hạo – người chưa từng tiếp xúc với game trước đây – nhanh chóng bị thu hút. Ban đầu, anh chỉ coi trò chơi như một thú vui giải trí nhưng dần dần trở nên sa đà. Những buổi chơi kéo dài xuyên đêm, những ngày quên ăn quên ngủ khiến kết quả học tập sa sút. Hậu quả là anh bị điểm liệt môn Lý luận quân sự, rồi tiếp tục trượt các môn Anh văn, Vật lý và Chính trị, tổng cộng 10 tín chỉ. Theo quy định của Đại học Bắc Kinh, sinh viên trượt một môn hai lần sẽ không được cấp bằng tốt nghiệp. Đến năm 2007, khi bạn bè lần lượt ra trường, anh đối diện với tương lai mịt mù.
Chứng kiến tình cảnh ấy, một giáo viên dạy Toán Olympic đã quyết định vươn tay, giúp anh tiếp tục con đường học vấn với chương trình thạc sĩ Giáo dục Toán tại Quảng Châu. Tuy nhiên, việc trở lại giảng đường không hề dễ dàng. Những kiến thức trước đây anh nắm chắc nay trở nên xa lạ, đòi hỏi anh phải nỗ lực nhiều hơn. Sau đó, anh thi tiến sĩ ngành Toán ứng dụng tại Đại học Thanh Hoa nhưng không đỗ.
Lúc này, anh dần nhận ra bản thân không còn là một thiên tài vượt trội như trước. Quá trình học tiến sĩ tại một trường khác kéo dài nhiều năm, với vô số thử thách và thất bại khiến anh không ít lần cảm thấy chán nản.
Sau khi hoàn thành chương trình tiến sĩ, Phó Vân Hạo trở thành giảng viên Toán tại Học viện Sư phạm Quảng Đông. Việc giảng dạy giúp anh tìm lại niềm đam mê với Toán học, dù con đường sự nghiệp không trải đầy hoa như trước kia. Năm 2019, anh gia nhập Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Phương, tiếp tục công việc giảng dạy, đồng thời tham gia nghiên cứu các phương pháp giáo dục Toán học hiện đại.
Bị chỉ trích "sa ngã", sẵn sàng đáp trả đanh thép
Con đường sự nghiệp của Phó Vân Hạo bất ngờ trở thành chủ đề tranh luận khi một bài viết với tiêu đề "Thiên tài Toán học sa ngã" lan truyền trên mạng, mô tả anh như một thiên tài lụi tàn. Bài viết sánh anh với những cựu thí sinh IMO khác – trong đó nhiều người đã đạt được thành tựu lớn trong lĩnh vực học thuật – càng làm dấy lên tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng anh đã đánh mất cơ hội vươn xa, trong khi những người khác lại đồng cảm với con đường mà anh đã chọn.
Đáp lại, Phó Vân Hạo khẳng định: "Tôi không sa ngã, tôi chỉ đang đứng trên mặt đất."
Theo anh, không phải ai cũng cần theo đuổi danh vọng hay giải thưởng cao quý. Việc trở thành một giảng viên góp phần đào tạo thế hệ trẻ cũng là một con đường đáng trân trọng. Quan điểm của anh cũng nhận được sự ủng hộ từ nhiều người, đặc biệt là những đồng nghiệp trong ngành giáo dục.
Anh khẳng định chưa bao giờ rời xa Toán học. Ngoài giảng dạy, anh vẫn tham gia vào công tác ra đề, chấm thi và huấn luyện đội tuyển IMO. Không chỉ vậy, anh còn viết nhiều bài nghiên cứu về phương pháp giáo dục toán học, mong muốn đóng góp cho sự phát triển của bộ môn này.
"Có thể những may mắn trong quá khứ đã đưa tôi lên cao, và những điều không may sau đó đã kéo tôi xuống. Nhưng hiện tại, tôi đang đứng vững trên mặt đất, không hề gục ngã", anh chia sẻ.
Dù không còn là một thần đồng Toán học như thời niên thiếu, Phó Vân Hạo vẫn kiên định với con đường riêng của mình, tiếp tục cống hiến cho giáo dục và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ học sinh sau này.
