"Lao động Việt bất hợp pháp ở Hàn Quốc nên về Việt Nam, nhường cơ hội cho người khác"

Trao đổi với báo chí, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ -TB&XH) Doãn Mậu Diệp đã có những chia sẻ về Bản ghi nhớ (MOU) này và khẩn thiết mong người lao động bất hợp pháp tại Hàn Quốc về nước để nhường cơ hội cho người khác:

Tỷ lệ cư trú bất hợp pháp giảm, số lượng lao động mới sang Hàn sẽ tăng

- Sau 4 năm gián đoạn, cuối cùng Biên bản ghi nhớ (MOU) về phái cử và tiếp nhận lao động Việt Nam sang làm việc tại Hàn Quốc đã được ký kết. Ông đánh giá như thế nào về kết quả này?

- Thời gian qua hai bên đã phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai các giải pháp giảm tỷ lệ lao động bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

Đặc biệt, phía Việt Nam đã rất nỗ lực và áp dụng nhiều biện pháp quyết liệt như chính sách ký quỹ với người lao động; thành lập Văn phòng quản lý lao động tại Hàn Quốc để tăng cường quản lý lao động; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động trong nước và tại Hàn để người lao động thực hiện đúng hợp đồng, về nước đúng thời hạn; hỗ trợ người lao động tái hòa nhập, tìm việc làm mới trong nước; xử phạt vi phạm hành chính đối với lao động bất hợp pháp.

Chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện chính sách khuyến khích người lao động nước ngoài bất hợp pháp tại Hàn Quốc tự nguyện hồi hương. Theo đó, từ tháng 5/2015 miễn phạt tiền và giảm thời hạn tái nhập cảnh Hàn Quốc đối với lao động tự nguyện hồi hương.

Lao động tự nguyện hồi hương trong thời gian từ 1/4/2016 đến 30/09/2016 được miễn phạt tiền và không cấm tái nhập cảnh đối với.

Chính phủ Việt Nam cũng đã có các Nghị quyết miễn xử phạt vi phạm hành chính đối với các lao động đang cư trú và làm việc không hợp pháp tự nguyện trở về nước trong thời gian từ ngày 1/9/2015 đến 31/12/2015 và từ ngày 1/5/2016 đến 30/9/2016.

Nhờ những nỗ lực của các cơ quan hai nước, tỷ lệ lao động hết hạn hợp đồng không về nước giảm từ 47% vào cuối năm 2013 xuống còn khoảng 35% vào cuối năm 2015, số lao động cư trú bất hợp pháp giảm từ 18.000 người xuống còn hơn 15.000 người.

Vì vậy, trong chuyến thăm và làm việc của Bộ Việc làm và Lao động Hàn Quốc với Bộ LĐ –TB&XH Việt nam, hai Bộ trưởng thống nhất hai bên tiếp tục hợp tác thực hiện các giải pháp giảm tỷ lệ lao động cư trú và làm việc bất hợp pháp và chính thức ký kết Bản ghi nhớ bình thường về phái cử và tiếp nhận lao động Việt Nam sang làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình EPS.

- Nội dung của MOU ký lần này có gì mới so với các bản được ký trước đây, thưa ông?

Về cơ bản, MOU lần này giống các MOU bình thường được ký trước đây. Tuy nhiên, MOU năm 2016 có một số điểm mới, bao gồm:

- Mở ra cơ hội cho nhiều đối tượng lao động có nguyện vọng đi làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình EPS. Không bị hạn chế về đối tượng tham gia như MOU 2012 (chỉ những người đã thi tiếng Hàn năm 2011, đã có hồ sơ gửi sang Hàn Quốc và lao động về nước đúng hạn).

- Tất cả lao động sau khi thi đạt chứng chỉ tiếng Hàn sẽ phải tham gia kiểm tra tay nghề và đánh giá năng lực. Kết quả của kỳ kiểm tra tay nghề không phải là kết quả đỗ hay trượt mà chỉ nhằm mục đích bổ sung thông tin ứng viên vào hồ sơ tìm việc, cung cấp thêm thông tin cho chủ sử dụng lao động lựa chọn.

- Hai bên thống nhất kế hoạch và lộ trình thực hiện các giải pháp giảm lao động Việt Nam bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

- Hạn ngạch tiếp nhận lao động Việt Nam sang làm việc tại Hàn Quốc phụ thuộc vào việc giảm số lao động Việt nam bất hợp pháp tại nước này.

Nhiều tỉnh lẻ vẫn bị cấm xuất khẩu lao động Hàn Quốc

- Những điểm mới về người lao động được đi làm việc tại Hàn Quốc và quy trình tuyển chọn trong Bản ghi nhớ lần này là gì, thưa ông?

- Người lao động thuộc các đối tượng sau đây đều có cơ hội tham gia đăng ký đi việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS:

+ Những lao động mới: có độ tuổi từ 18-39, không có tiền án tiền sự hoặc thuộc diện bị trục xuất khỏi Hàn quốc, cấm xuất cảnh Việt nam, đủ sức khoẻ đi làm việc ở nước ngoài.

Tuy nhiên, Bộ Lao động – TBXH sẽ xem xét tạm thời chưa tuyển chọn lao động tại các địa phương có số lao động bất hợp pháp cao và người lao động có thân nhân đang cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

+ Những người lao động đã hoàn thành hợp đồng tại Hàn Quốc về nước đúng hạn.

+ Những lao động bất hợp pháp tại Hàn Quốc tự nguyện hồi hương theo các chương trình ân xá của hai Chính phủ từ 1/4/2016 đến 30/9/2016.

- Quy trình đi làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS về cơ bản vẫn như trước đây:

Người lao động phải nộp hồ sơ dự thi tiếng Hàn, những lao động đạt yêu cầu sẽ phải tham dự kỳ kiểm tra tay nghề do cơ quan phát triển nguồn nhân lực Hàn Quốc (HRD) phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam tổ chức.

Những lao động được người sử dụng lao động Hàn Quốc lựa chọn sẽ được bồi dưỡng kiến thức cần thiết và hướng dẫn, hỗ trợ làm các thủ tục, giấy tờ liên quan để xuất cảnh sang làm việc tại Hàn Quốc.

- Việc lao động Việt bỏ hợp đồng không trở về nước, cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc ảnh hưởng như thế nào đến Bản ký kết?

- Từ năm 2004 đến nay, Việt Nam đưa hơn 75.000 lao động sang làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS.

Việc lao động Việt bỏ hợp đồng không trở về nước, cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc làm cho chương trình bị gián đoạn.

Từ tháng 8/2012 đến nay, hai nước chưa ký lại Bản ghi nhớ bình thường về chương trình EPS mà chỉ ký hai bản ghi nhớ đặc biệt với thời hạn một năm lần lượt vào tháng 12/2013 và tháng 4/2015.

Chỉ tính 3 năm trở lại đây, khoảng 35.000 đến 40.000 lao động Việt mất cơ hội sang Hàn Quốc làm việc. Vì vậy, tôi khẩn thiết kêu gọi lao động Việt bỏ trốn, cư trú bất hợp pháp ở Hàn Quốc nên về nước, nhường cơ hội cho người khác.

- Chỉ tiêu sang Hàn làm việc năm nay là bao nhiêu?

- Chỉ tiêu năm nay chỉ có 3.500 người nên những lao động đã thi tiếng Hàn mà chưa được đi và lao động gương mẫu, không vi phạm, tự nguyện về nước đúng hạn sẽ được ưu tiên.

Vì vậy, người lao động cần cân nhắc khi tham gia vì còn nhiều chương trình khác hấp dẫn không kém.

- Tỷ lệ lao động Việt lưu trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc đã giảm song vẫn ở mức cao. Việt Nam và Hàn Quốc có kế hoạch gì trong việc giảm lao động bất hợp pháp sau khi ký kết?

- Sau khi hai bên ký kết MOU, phía Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt những chính sách, biện pháp giảm lao động bất hợp pháp theo kế hoạch và lộ trình mà 2 bên đã thống nhất:

Triển khai chính sách ân hạn đối với lao động cư trú, làm việc bất hợp pháp tại Hàn Quốc tự nguyện về nước trong thời gian từ 01/5/2016 đến hết ngày 30/9/2016 mà Chính phủ vừa thông qua tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4/2016.

Tuyên truyền, vận động người lao động về nước đúng thời hạn hợp đồng và người lao động bất hợp pháp tại Hàn Quốc tự nguyện về nước. Đặc biệt tại 15 tỉnh, thành phố có nhiều người lao động ở Hàn Quốc, chiếm trên 80% tổng số lao động Việt Nam ở Hàn Quốc nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm tuân thủ pháp luật của người lao động làm việc tại Hàn Quốc.

- Tăng cường công tác quản lý lao động tại Hàn Quốc thông qua các hoạt động cụ thể như tuyên truyền, tư vấn pháp luật, hỗ trợ người lao động khi gặp rủi ro, hướng dẫn và hỗ trợ người lao động thủ tục chuyển chủ, chấm dứt hợp đồng về nước...

- Bộ LĐ-TB&XH sẽ xem xét tạm thời chưa tuyển chọn lao động tại các địa phương có số lao động bất hợp pháp cao và người lao động có thân nhân đang cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

- Ngày 09/5/2016, chính sách miễn xử phạt vi phạm hành chính đối với những lao động Việt Nam cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc tự nguyện về nước trong thời gian từ 01/5 đến hết ngày 30/9/2016. Vậy người lao động muốn về nước sẽ phải hoàn tất những thủ tục gì?

- Thủ tục người lao động đăng ký tự nguyện về nước để hưởng chính sách ân xá của chính phủ Việt Nam rất đơn giản và dễ dàng.

Tại Hàn Quốc:

+ Người lao động bất hợp pháp tự nguyện về nước cần mang theo hộ chiếu hoặc giấy thông hành còn hiệu lực và vé máy bay tới Văn phòng quản lý xuất nhập cảnh tại sân bay quốc tế Hàn Quốc vào ngày muốn xuất cảnh để đăng ký làm thủ tục tự nguyện về nước.

Tại Việt Nam:

Sau khi về nước, người lao động khai báo với cơ quan chức năng như sau:

- Đối với những lao động đã có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính: Khai báo tự nguyện về nước tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi đăng ký hộ khẩu thường trú.

- Đối với những lao động chưa bị xử phạt vi phạm hành chính: gửi 01 bản phô tô Hộ chiếu hoặc Giấy thông về Trung tâm Lao động ngoài nước.

Thời gian qua đã có nhiều câu chuyện về lừa đảo người lao động đi làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS với mức phí rất cao và không đi được. Do đó, khi có nguyện vọng đi làm việc tại Hàn Quốc, người lao động cần tìm hiểu kỹ thông tin về chương trình EPS.

Trung tâm lao động ngoài nước là đơn vị duy nhất thực hiện chương trình này. Không tổ chức cá nhân nào can thiệp được vào qui trình tuyển chọn rất chặt chẽ theo Chương trình EPS. Người lao động không nên nghe thông tin không chính thống và nộp tiền cho các trung gian như thời gian vừa qua.

Nếu có thắc mắc gì về chương trình EPS, người lao động liên hệ trực tiếp với Cục QLLĐNN, Trung tâm Lao động ngoài nước để được hướng dẫn.

Xin cảm ơn ông!

Mỹ Lan