[Kinh tế học vui] Tại sao cá voi bị tuyệt chủng chứ không phải gà?
Loài cá voi đang dạy chúng ta một bài học về quyền sở hữu cá nhân.
CafeBiz xin trân trọng giới thiệu đến quý độc giả series mới mang tên "Kinh tế học không khô khan như bạn nghĩ". Series này sẽ tập hợp những bài viết ngắn, lí giải các vấn đề, hiện tượng xảy ra trong cuộc sống thông qua lăng kính kinh tế học, cũng như các câu chuyện vui về kinh tế được chúng tôi ghi lại từ nhiều nguồn tham khảo tổng hợp.
Series sẽ được đăng tải định kỳ vào sáng thứ 2-4-6 trong tuần. Hi vọng đây sẽ là tách cà phê sáng đầy năng lượng dành cho quý vị.
Bài viết đầu tiên sẽ giải thích bài học về quyền sở hữu cá nhân thông qua việc con người bảo tồn các loài thú quý hiếm. Nội dung này được trích từ cuốn sách "Nhà tự nhiên kinh tế" của tác giả Robert H. Frank.
Trên các phương tiện truyền thông luôn tràn ngập những lời kêu gọi bảo về loài cá voi (tất nhiên là cả những loài thú quý hiếm khác nữa).
Năm nào người ta cũng thấy những cuộc tuần hành của các nhà bảo vệ môi trường và động vật, giương cao biểu ngữ phản đối tình trạng săn bắt cá voi bởi loài này đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng.
Nhưng tại sao cá voi hay nhiều loại động vật quý hiếm lại có nguy cơ tuyệt chủng, chứ không phải là những loài động vật chăn nuôi khác, như gà chẳng hạn?
Câu trả lời vô cùng đơn giản.
Cá voi không thuộc quyền sở hữu của ai cả.
Cá voi bơi trên các vùng biển quốc tế và nhiều nước vẫn đánh bắt loài này bất chấp các hiệp ước quốc tế.
Những người đánh bắt cá voi ở Nhật Bản và Na Uy biết hành động săn bắt này khiến số lượng loài bị giảm mạnh và ảnh hưởng đến công việc của họ trong dài hạn.
Tuy nhiên, tất cả các thợ săn đều hiểu rằng: nếu họ không làm thế thì những người thợ săn khác cũng sẽ làm. Vì thế những người này chẳng thể kiềm chế được bản thân.
Thế còn gà thì sao?
Hầu hết loài gà được chăn nuôi và thuộc sở hữu của một ai đó. Nếu bạn nuôi gà, giết một con đồng nghĩa với số gà bạn sở hữu sẽ ít đi một con.
Bởi vậy, những người chăn nuôi gà có động cơ mạnh mẽ trong việc giữ mức cân bằng giữa số gà bị giết và bán ra thị trường với số gà hiện có.
Rõ ràng, gà và cá voi đều có giá trị về mặt kinh tế và được săn bắt chủ yếu cho nhu cầu thực phẩm của con người. Tuy nhiên, loài gà được con người tuân thủ tốt luật sở hữu tài sản hơn cá voi, nên chúng chẳng cần được bảo vệ khỏi... nạn tuyệt chủng.
