Từng 'làm mưa làm gió' suốt nhiều thập kỷ, GM đang đứng trước lựa chọn lịch sử: Nên đi hay ở lại thị trường Trung Quốc?

General Motor (GM) từ lâu đã là một hãng xe hơi thống trị tại Trung Quốc. Tuy nhiên, suốt 2 năm qua, do tình hình kinh doanh sa sút, công ty này đã đặt hy vọng vực dậy vào một số dòng xe mới.

Trong số đó có xe điện Cadillac Lyriq, một chiếc xe sang trọng hào nhoáng mà các lãnh đạo của GM hy vọng sẽ thu hút được người tiêu dùng Trung Quốc đang ngày càng ưa chuộng xe cắm điện.

Giám đốc tài chính của GM, Paul Jacobson cho biết vào năm 2022: "Chúng tôi nghĩ rằng đó sẽ là một phương tiện thực sự, thực sự mạnh mẽ đối với chúng tôi tại Trung Quốc và tôi nghĩ rằng đó là một phép thử tốt cho những điều sắp tới".

Hai năm sau, Lyriq hầu như không còn là một điểm sáng trên bảng xếp hạng doanh số của GM tại Trung Quốc, và thị phần của hãng sản xuất ô tô này tại quốc gia này đã giảm sút. Sau nhiều năm có lợi nhuận ổn định tại Trung Quốc, GM đã chuyển sang thua lỗ trong nửa đầu năm nay.

Vào thứ ba tuần này, các giám đốc điều hành của GM đã trả lời các câu hỏi trong hội nghị nhà đầu tư của công ty về kế hoạch của họ tại Trung Quốc, lần này trong những hoàn cảnh cấp bách hơn. Việc mất thị phần đã thúc đẩy các lời kêu gọi GM thu hẹp quy mô kinh doanh tại đó hoặc thậm chí rút lui hoàn toàn khỏi Trung Quốc.

Hầu hết mọi nhà sản xuất ô tô nước ngoài, từ Volkswagen và Toyota Motor đến Tesla, đều phải đối mặt với tình trạng kinh doanh chậm lại hoặc thu hẹp tại Trung Quốc. Tại đây, người tiêu dùng đổ xô đến những chiếc xe nội địa vốn từng bị coi là kém hơn so với các thương hiệu toàn cầu lớn hơn.

Nguyên nhân được cho là bởi các nhà sản xuất ô tô truyền thống không theo kịp tốc độ chuyển đổi nhanh chóng sang xe điện và xe hybrid cắm điện của đất nước này. Các thương hiệu Trung Quốc cũng đã có bước tiến vượt bậc về tính năng công nghệ và thường có giá thấp hơn nhiều so với các đối thủ nước ngoài.

Chủ tịch GM Mark Reuss hôm thứ ba đã nói với các nhà đầu tư rằng công ty đã xem xét kỹ lưỡng các loại xe từ các thương hiệu Trung Quốc và đã đưa một số xe đến Mỹ để lái thử và phân tích. "Chúng tôi có thông tin rất tốt về những gì họ đang làm, cách họ làm", ông nói.

Tổng giám đốc điều hành GM Mary Barra đã nói rằng công ty sẽ kiên trì. Vào tháng 7, nhà sản xuất ô tô này đã tiết lộ kế hoạch tái cấu trúc doanh nghiệp, một quá trình thường dẫn đến việc cắt giảm nhà máy, mẫu xe và việc làm. Công ty đã xáo trộn ban lãnh đạo tại Trung Quốc khi họ vạch ra một kế hoạch với đối tác liên doanh chính của mình là SAIC Motor. Thỏa thuận của họ sẽ hết hạn vào năm 2027.

Barra nói với các nhà đầu tư vào thứ ba rằng GM và SAIC “đang thực hiện những bước đi táo bạo để đảm bảo liên doanh của chúng tôi tại Trung Quốc có lãi và bền vững”, và cho biết những dấu hiệu chuyển mình sẽ rõ ràng vào cuối năm nay.

Các đối thủ Ford Motor và nhà sản xuất xe Jeep Stellantis đã phản ứng với doanh số bán hàng giảm ở Trung Quốc bằng cách cắt giảm sản lượng nhà máy, tập trung vào các phân khúc thị trường ngách và sử dụng các nhà máy Trung Quốc của họ để xuất khẩu xe sang các nước khác. Hai năm trước, Stellantis đã chấm dứt một liên doanh thua lỗ với một đối tác Trung Quốc và phải chịu khoản lỗ khoảng 300 triệu USD.

Các nhà phân tích cho biết cách tiếp cận như vậy có thể phức tạp và tốn kém hơn đối với GM vì công ty này có nhiều nhà máy và nhân viên hơn tại quốc gia này.

GM có thể đóng cửa một số nhà máy và cắt giảm số lượng mẫu xe cung cấp, Bill Russo, giám đốc công ty tư vấn Automobility có trụ sở tại Thượng Hải cho biết. GM cũng có thể tìm cách thiết lập mối quan hệ với một nhà sản xuất xe điện trong nước am hiểu kỹ thuật số hơn, như đối thủ Volkswagen đã làm khi đầu tư vào hãng xe hơi Trung Quốc XPeng.

Một phát ngôn viên của GM cho biết công ty thấy triển vọng ở các loại xe điện và xe hybrid cắm điện mới cũng như các tính năng hỗ trợ người lái mới và công nghệ khác. GM cũng đang nỗ lực cắt giảm sản xuất và "giảm chi phí kinh doanh" tại Trung Quốc.

CƠN ĐỊA CHẤN

Dưới thời Barra, GM đã rút khỏi nhiều thị trường nước ngoài, bao gồm Châu Âu, Ấn Độ, Úc và một số khu vực Đông Nam Á. Việc rút lui khỏi Trung Quốc sẽ làm thu hẹp hơn nữa sự hiện diện toàn cầu của công ty và khiến công ty phụ thuộc nhiều hơn vào thị trường nội địa Bắc Mỹ, nguồn lợi nhuận chính của công ty.

Chương trình dành cho nhà đầu tư của GM diễn ra khi cổ phiếu của hãng sản xuất ô tô này vượt trội hơn hẳn so với các đối thủ cùng ngành tại Detroit mặc dù đang gặp khó khăn tại Trung Quốc. Giá cổ phiếu của hãng đã tăng 28% trong năm nay trong bối cảnh các đợt mua lại cổ phiếu đã mang lại hơn 11 tỷ USD cho các cổ đông trong năm qua.

Vào tháng 5, Barra cho biết động thái chuyển sang xe điện ở Trung Quốc là một "sự thay đổi lớn" và công ty "có thể quản lý tốt hơn quá trình chuyển đổi sang xe điện" ở đó. Bà không nêu chi tiết các kế hoạch xoay chuyển tình thế nhưng cho biết "có một vị trí để chúng tôi tham gia ở Trung Quốc", đặc biệt là trong thị trường xe sang.

GM đã vào Trung Quốc vào cuối những năm 1990. Cả GM và Volkswagen đều liên doanh với SAIC Motor, được coi là một trong những nhà sản xuất ô tô tinh vi nhất của Trung Quốc.

Trung Quốc nhanh chóng trở thành động lực tăng trưởng của GM. Vào đầu thập kỷ trước, công ty đã bán được nhiều xe hơn ở đó so với ở Mỹ. Đến năm 2016, công ty đã có 18 nhà máy lắp ráp tại Trung Quốc, ít hơn một nhà máy so với Bắc Mỹ.

Theo số liệu của GM, thị phần của công ty đã giảm trong những năm gần đây xuống còn 8,4% vào năm 2023 từ mức 13,7% vào năm 2018. Sự suy thoái của công ty phản ánh xu hướng rộng hơn trong đó các thương hiệu Trung Quốc đã tăng trưởng từ khoảng một phần ba thị trường vào đầu thập kỷ này lên gần 60% trong nửa đầu năm nay.

Swamy Kotagiri - CEO của nhà cung cấp ô tô Magna cho biết các công ty Trung Quốc mới hơn đã tiến nhanh hơn về xe điện so với các nhà sản xuất ô tô truyền thống, vốn đã chuyên về động cơ đốt trong trong nhiều thập kỷ. Ông cho biết: "Họ đã tiến thẳng đến bước tiếp theo".

Russo, nhà phân tích có trụ sở tại Thượng Hải cho biết GM trong một số trường hợp quá chậm trễ trong việc cung cấp cho khách hàng các tùy chọn điện khí hóa. Ví dụ, chỉ trong năm nay, hãng sản xuất ô tô này mới giới thiệu phiên bản hybrid cắm điện của mẫu xe minivan Buick phổ biến, GL8, một mẫu xe đã thúc đẩy sự tăng trưởng của GM tại Trung Quốc.

Ông cho biết: “Họ không ở đúng vị trí thuận lợi để xác định hướng đi của thị trường này”.

Tu Le, người sáng lập công ty tư vấn Sino Auto Insights cho biết GM và các nhà sản xuất ô tô lâu đời khác cũng tụt hậu so với các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc về trải nghiệm kỹ thuật số bên trong xe, chẳng hạn như lệnh thoại, khả năng kết nối internet và tích hợp liền mạch với điện thoại thông minh của người lái xe.

Li Henhen, một người đam mê ô tô 32 tuổi, gần đây đã đến xem phòng trưng bày của Li Auto, một thương hiệu đang nổi của Trung Quốc, tại một trung tâm mua sắm ở Bắc Kinh.

Cuối cùng, Li quyết định mua một chiếc xe tải nhỏ X9 của nhà sản xuất xe điện Trung Quốc XPeng. Cô cho biết đã thấy những chiếc xe điện mới do Buick và VW cung cấp, nhưng chúng thiếu công nghệ.

“Về cơ bản, chúng chỉ là những chiếc xe chạy bằng xăng được chuyển đổi thành xe điện bằng cách thay đổi động cơ”, Li nói.

Theo: WSJ

Phương Linh