Thương mại điện tử: Người mua vui, người bán mừng

Khi thương mại bắt đầu dịch chuyển nhiều sang trực tuyến, các nhà kinh tế chỉ ra hai lợi ích lớn cho người tiêu dùng: giá sẽ thấp hơn và nhiều lựa chọn cho người tiêu dùng hơn.

Theo The Economist, Hiệp hội Kinh tế Mỹ chứng minh rằng giá các mặt hàng bán trực tuyến phát sinh theo những cách mà các nhà kinh tế không lường trước được và cũng không dễ dàng đo lường bởi các chỉ số như GDP.

Chẳng hạn trong thị trường sách. Glenn Ellison và Sara Ellison của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã thu thập giá trên 335 đầu sách và thấy giá trung bình là 17,80 USD khi bán trực tuyến, cao hơn 50% so với các cửa hàng sách.

Phải trả nhiều tiền hơn cho một sản phẩm là một nghịch lý kinh doanh. Nhưng trong trường hợp này, các chuyên gia kinh tế tranh luận ngược lại: sẵn sàng trả giá cao là dấu hiệu cho thấy người mua đang tiếp cận tốt hơn với những sản phẩm mà họ thực sự mong muốn.

Ngoài sách, danh sách sản phẩm trên thương mại trực tuyến có thể mở rộng hơn nhiều. Bài hát kỹ thuật số có sẵn để tải về tăng gấp ba lần từ năm 2000 đến năm 2010 và hầu hết những bài hát mới này đều của các nghệ sĩ, ca sĩ không mấy tên tuổi. Trước khi có nhạc số, một số ít nghệ sĩ chiếm phần lớn doanh thu thị trường âm nhạc.

Nhà nghiên cứu Joel Waldfogel của Đại học Minnesota cho rằng, sự thay đổi này là nhờ đóng góp của internet và thương mại trực tuyến. Nhu cầu về các sản phẩm văn hóa khó dự báo hơn đối với các sản phẩm thông thường như giày dép hay soda.

Trước đây, các nhà xuất bản chỉ quan tâm đến các cuốn sách, bộ phim hoặc bài hát sẽ là "hit". Một hãng thu âm lớn chỉ ký hợp đồng với một số ít nghệ sĩ đã có danh tiếng. Tình trạng này khiến nhiều tác phẩm hoặc nghệ sĩ bị tước mất cơ hội phát triển.

Tuy nhiên, nhờ công nghệ kỹ thuật số ghi âm giá rẻ như YouTube, các website âm nhạc và phương tiện truyền thông xã hội, rào cản gia nhập của nhiều tác phẩm, nghệ sĩ đã được tháo dỡ.

Nghệ sĩ bây giờ có thể ghi âm và phân phối một bài hát mà không cần ký hợp đồng với một hãng đĩa lớn. Các hãng độc lập đã tăng lên nhanh chóng. Điều này có vẻ mâu thuẫn với sự sụp đổ trong doanh thu nhạc ghi âm từ năm 2000 do nạn vi phạm bản quyền của nhạc số.

Ông Waldfogel nói đó là sai lầm vì nhạc số đã giúp tăng chi phí cơ hội cho nhiều tác phẩm gia nhập thị trường. Nếu cơ hội lựa chọn bài hát sẵn có tăng gấp ba lần sẽ tạo ra lợi nhuận gấp 15 lần cho thị trường âm nhạc.

Định giá sai giá trị sản phẩm trên thương mại trực tuyến được củng cố bởi các hành vi tìm kiếm của người dùng trên eBay. Những người này thường biết rất rõ những gì họ muốn và luôn ép mức giá thấp nhất có thể.

Tuy nhiên, một phân tích của chuyên gia Chris Nosko của Đại học Chicago và Steve Tadelis của Đại học California tại Berkeley đã vẽ nên một bức tranh nhiều sắc thái. Họ theo dõi 500.000 người dùng eBay được chọn ngẫu nhiên vào một ngày cụ thể, và thấy chỉ có 16% các tìm kiếm dẫn đến quyết định mua hàng. Nhiều người mất công tìm kiếm trên mạng chỉ để mua được một món hàng có thể tiết kiệm trung bình chỉ 25 cent. Còn nhiều người tìm kiếm chỉ đơn thuần là để tìm hiểu sản phẩm.

Điều này cho thấy tiết kiệm giá chỉ là một phần nhỏ của những người sử dụng giá trị thu được từ tìm kiếm, một số giá trị đến từ những gì họ học được trong khi tìm kiếm. Đây rõ ràng là một vấn đề cần xem xét đối với nền kinh tế được giả định là chi phí tìm kiếm thường gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

>> Đâu là trở ngại lớn nhất của thương mại điện tử Việt Nam?

Theo THỤY KHA