PAPI 2024: Người dân hài lòng hơn với hành chính công

Ngày 15/4, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP) tổ chức công bố "Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh" (PAPI) năm 2024.

Theo nhóm nghiên cứu, chính quyền các cấp trong năm 2024 đã đạt được những bước tiến đáng khích lệ ở một số lĩnh vực trong công tác quản trị địa phương và cung ứng dịch vụ công cho người dân. Báo cáo PAPI 2024 cho thấy người dân hài lòng hơn với hiệu quả quản trị và hành chính công năm qua. PAPI 2024 đã nhấn mạnh những cải thiện ở các chỉ số nội dung “Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương,” “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công,” “Quản trị môi trường” và “Quản trị điện tử.”

Tuy nhiên, những phát hiện từ PAPI 2024 cũng chỉ ra những tồn tại trong nhiều năm, cũng như sự khác biệt trong trải nghiệm và cảm nhận của người dân thuộc các nhóm nhân khẩu học khác nhau.

Cụ thể, trong top 10 vấn đề người dân quan ngại nhất năm 2024 cần các cấp chính quyền tập trung giải quyết trong thời gian tới thì: Giảm thiểu tham nhũng, Xóa đói, giảm nghèo và Tạo việc làm là ba nội dung đứng đầu. Kế đến là các vấn đề như: Tăng trưởng kinh tế/GDP, Thu nhập và Chất lượng giáo dục...

Báo cáo cũng cho thấy, đã có những bước tiến quan trọng, dư địa để tiếp tục nâng cao hiệu quả quản trị công nói chung còn rất lớn. Tuy nhiên, chỉ có ba trong số tám lĩnh vực quản trị và hành chính công được PAPI đo lường đạt được điểm số khá từ đánh giá của người dân trên phạm vi toàn quốc gồm: Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công, khả năng tiếp cận và chất lượng dịch vụ hành chính công và dịch vụ công.

Đồng thời, sự khác biệt về mức độ hài lòng với hiệu quả quản trị địa phương vẫn tồn tại giữa các nhóm phân tổ theo giới tính, dân tộc, loại hình hộ khẩu và khu vực sinh sống. Phụ nữ vẫn tiếp tục đánh giá về hiệu quả quản trị thấp hơn nam giới, đặc biệt trong các khía cạnh về sự tham gia và tính công khai, minh bạch trong quá trình ra quyết định ở địa phương.

Cũng theo báo cáo, nhóm phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, người tạm trú và người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa có mức độ hài lòng với hiệu quả quản trị và dịch vụ công thấp hơn so với các nhóm dân cư khác.

Với tác động sâu rộng của cơn bão Yagi, một cơn bão được đánh giá có cấp độ mạnh nhất trong 70 năm qua đã đổ bộ vào Việt Nam, PAPI 2024 cho thấy cảm nhận của người dân về sự bấp bênh về điều kiện kinh tế của người dân trong tương lai xuất phát từ khoảng trống lớn trong độ bao phủ của bảo hiểm xã hội.

Về quản trị điện tử, mặc dù đã có những bước tiến trên phạm vi toàn quốc, nhưng khoảng cách số vẫn tồn tại, đặc biệt là trong khả năng tiếp cận và sử dụng internet và dịch vụ công điện tử giữa các nhóm nam - nữ, dân tộc Kinh - dân tộc thiểu số, và các khu vực thành thị - nông thôn.

Tại hội nghị công bố PAPI 2024, PGS. TS. Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu: “Trong hơn một thập kỷ qua, Lễ công bố kết quả điều tra Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) do UNDP tại Việt Nam tổ chức đã trở thành sự kiện thường niên được nhiều người mong đợi. Kết quả điều tra của PAPI là nguồn dữ liệu, thông tin rất bổ ích để chính quyền rà soát hiệu quả hoạt động của bộ máy, chất lượng dịch vụ công, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch hành động để cải thiện hiệu quả hoạt động của mình”.

Đại diện UNDP tại Việt Nam, Bà Ramla Khalidi - trưởng đại diện nhấn mạnh phát hiện từ khảo sát PAPI năm 2024 cho thấy nhu cầu cấp thiết và cơ hội to lớn của việc thúc đẩy bình đẳng giới, hòa nhập xã hội và khả năng tiếp cận dịch vụ công một cách công bằng thông qua các cải cách quản trị đang được triển khai trong năm 2025.

"Những phát hiện này gợi mở một lộ trình dựa trên bằng chứng thực tiễn hướng tới nâng cao hiệu quả quản trị công lấy người dân làm trung tâm, đảm bảo những cải cách thể chế hiện nay và tới đây sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho mọi người dân Việt Nam,” Bà Ramla Khalidi nói.

Cũng bày tỏ sự đánh giá cao kết quả nghiên cứu từ PAPI 2024, bà Renée Deschamps Đại biện lâm thời Đại sứ quán Australia tại Việt Nam cho biết: “ PAPI vừa là một công cụ cung cấp bằng chứng phục vụ công tác hoạch định chính sách, vừa là nền tảng để công dân và chính quyền địa phương đối thoại nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương. Chỉ số PAPI ngày càng khẳng định sự phù hợp và giá trị đóng góp vào tiến trình tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh của Chính phủ Việt Nam”.

Một điểm đáng chú ý khác, phản ánh phần nào những cải thiện của nền kinh tế trong năm 2024 so với 2023, PAPI 2024 cho biết tỷ lệ người trả lời khảo sát đánh giá tình hình kinh tế hộ gia đình là “kém” hoặc “rất kém” đã giảm xuống 10,2% trong năm 2024 – mức thấp nhất kể từ năm 2019.

Mặc dù vậy, đói nghèo vẫn là vấn đề đáng quan ngại đứng thứ hai (sau tham nhũng), với tỉ lệ 14,2% số người được hỏi đề cập đến vấn đề này.

Tiếp theo đó là vấn đề việc làm, với 12,64% số người trả lời cho rằng đây là vấn đề cần được ưu tiên giải quyết. Mặc dù Việt Nam đạt mức tăng trưởng kinh tế 7,09% vào năm 2024, sự bất an trong đánh giá về điều kiện kinh tế hộ gia đình, đặc biệt là của các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, là một vấn đề rất đáng quan tâm...

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng lưu ý việc yếu tố Môi trường/Ô nhiễm môi trường trở lại Top 10 quan ngại của người dân (vị trí thứ 9). PAPI 2024 lý giải, sự trở lại này phù hợp việc điểm số đánh giá thấp về quản trị môi trường ở địa phương.

Theo đó, tất cả các địa phương chỉ đạt dưới 4,4 điểm ở Chỉ số nội dung về "Quản trị môi trường" trong năm 2024. Đa số người dân cho rằng chính quyền địa phương chưa thực hiện nghiêm túc công tác bảo vệ môi trường, và đánh giá chất lượng không khí và chất lượng nguồn nước sinh hoạt ở mức kém/rất kém.

Đơn cử, hơn một nửa số người trả lời trên toàn quốc cho biết họ phải dùng khẩu trang để tránh ô nhiễm không khí. Trong khi chỉ có một số ít địa phương vùng cao có tỷ lệ 50% cho biết họ không phải đeo khẩu trang để tránh ô nhiễm...

Theo Tuấn Việt