Kiến nghị thanh tra quá trình biến đất công thành “đất ông” tại nhiều dự án bất động sản
Bộ Tài chính vừa đề xuất Thủ tướng Chính phủ có kế hoạch thanh tra đối với dự án có dấu hiệu không thực hiện đúng mục đích đầu tư, vi phạm pháp luật Đất đai và xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa sát với giá thị trường làm thất thu ngân sách Nhà nước
Đơn cử, khu đất số 504 đường Nguyễn Tất Thành, phường 18, quận 4 trước năm 2015 được Công ty CP Công nghiệp cao su Miền Nam – Casumina (Mã CK: CSM) sử dụng làm kho chứa hàng và nguyên liệu có diện đất đất 4.785 m2 (chưa trừ lộ giới) và diện tích kho 2.171 m2.
Với lý do tình hình thị trường bất động sản đi xuống, cuối năm 2014 Casumina thoái vốn theo hướng chuyển nhượng dự án chung cư trên khu đất này cho Công ty CP Thương mại địa ốc Việt (Vietcomreal).
Mức giá chuyển nhượng là hơn 20 tỷ đồng và sau đó khu đất này được UBND TP HCM phê duyệt mức giá tiền sử dụng đất là hơn 103 tỷ đồng. Hiện Vietcomreal đang xây dựng chung cư Riva Park trên khu đất này với quy mô 18 tầng, 320 căn hộ có diện tích từ 58 - 111 m2, giá bán từ 1,8 tỷ đồng trở lên.
Tương tự, danh sách của Bộ Tài chính còn có dự án chung cư thương mại của Công ty CP Phát triển địa ốc Sài Gòn 5, dự án cao ốc Res 11 của Công ty CP Địa ốc 11, dự án thương mại và dịch vụ văn phòng officetel và căn hộ của Công ty CP Thương mại Phú Nhuận…
Tại Hà Nội có các trường hợp như: Công ty CP Tư vấn và Đầu tư Việt Nam (số 29 Liễu Giai), nhận bàn giao đất từ Đại sứ quán Nga, được quản lý tổng cộng 35.075 m2 đất, xin chuyển đổi 4.941 m2, giá đất sau chuyển đổi mục đích sử dụng đất là 70 triệu đồng/m2.
Dự án chung cư nhà ở thấp tầng của CTCP Đầu tư phát triển nhà và đô thị Vinaconex, toà nhà hỗn hợp của CTCP Heteco Hà Nội, khu nhà ở thấp tầng tại Xa La, 25 Vũ Ngọc Phan, 1141 Giải Phóng, dự án Pandora 53 Triều Khúc, dự án PVV-Vinapharm 60B Nguyễn Huy Tưởng...
Đề xuất của Bộ Tài chính được thực hiện trên cơ sở kết quả rà soát việc sử dụng đất của các doanh nghiệp cổ phần hóa theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Theo kết quả báo cáo rà soát của Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), tính từ ngày 1/7/2014 đến ngày 30/11/2016, có 60 trường hợp doanh nghiệp nhà nước (DNNN), DNNN cổ phần được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Bộ Tài chính nhận định hiện nay tại Hà Nội, TP HCM và các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, khi giao đất, cho thuê đất đối với đất Nhà nước thu hồi do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp mà tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước đã không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất nhưng chưa được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ.
Trong khi đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa quy định cụ thể về phương pháp xác định giá đấ tbảo đảm minh bạch, sát giá thị trường. Do đó, nhiều dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất khi xác định giá đất chưa sát với giá thị trường làm thất thu cho ngân sách nhà nước.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, khối DNNN hiện nắm giữ tổng diện tích 258.792 m2 đất theo hợp đồng gốc trước khi chuyển đổi. Trong đó, diện tích đề nghị chuyển mục đích sử dụng là 114.151 m2, tổng số tiền phải nộp cho ngân sách hơn 2.187 tỉ đồng nhưng hiện còn thiếu hơn 366,5 tỉ đồng.
Khối DNNN cổ phần hóa của các tổ chức nhà nước đang nắm giữ tổng diện tích 1.394.559 m2 đất, trong đó đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đối với 719.862 m2. Tổng số tiền phải nộp vào ngân sách là hơn 3.117 tỉ đồng, hiện còn gần 353 tỉ đồng chưa nộp.
Bộ Tài chính chỉ rõ những tồn tại, hạn chế của quá trình chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư. Đó là khi cổ phần hóa DNNN, nhất là những DN đang được nhà nước cho thuê đất ở những vị trí có giá trị thương mại ở trung tâm thành phố, việc xác định giá trị DN không tính giá trị quyền sử dụng đất vào DN để CPH nhưng không thực hiện đấu giá.
Việc xác định giá đất để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chủ yếu dựa vào kết quả của DN tư vấn nhưng không đầy đủ và chưa sát với giá thị trường. Xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tại một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định.
UBND tỉnh, thành phố phê duyệt giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất nhưng chưa xin ý kiến thường trực HĐND và không báo cáo HĐND tỉnh, thành phố tại kỳ họp gần nhất.
