Hoàn cảnh nào thích hợp để khởi nghiệp ?

Nhiều người thường hay nói rằng “hãy theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn”. Nhưng những nhà sáng lập tìêm năng nên tránh suy nghĩ sai lầm rằng niềm đam mê đủ đưa họ tới mức thành công mà họ mong muốn.

Tác giả Pháp La Rochefoucauld từng nói: “Niềm đam mê có xu hướng làm cho mọi người hiểu biết nhất trở thành điên, để đánh lừa ngu ngốc nhất trở nên thông minh”. Jobs cũng từng nói: “Làm theo tiếng gọi của trái tim nhưng hãy lắng nghe lý trí”.

Theo như giáo sư Noam Wasserman, một giáo sư kinh doanh nổi tiếng tại trường Harvad, ông đã có 10 năm nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định thành lập doanh nghiệp của gần 10.000 nhà sáng lập, thời điểm thích hợp nhất để thành lập cty riêng là khi người đó đang trong hoàn cảnh thuận lợi của 3 thứ là Cá nhân, Sự nghiệp và hoàn cảnh thị trường.

Tuy nhiên trên thực tế, để hội đủ 3 yếu tố này là rất khó. Một nhà sáng lập tiềm năng cẩn trọng sẽ tiếp tục chờ đợi khi có đủ 3 yếu tố đó nhưng đến cuối sự nghiệp sẽ dễ hối tiếc vì quyết định không thực hiện bước nhảy. Ngược lại, một nhà sáng lập lạc quan thái quá lại dễ cho rằng hoàn cảnh của mình hiện đang thuận lợi hơn thực tế nó vốn có.

Cách tốt nhất là nghiêm túc đánh giá và trau dồi để có ít nhất 2 trên 3 điều kiện thuận lợi (3 vùng màu xám nhạt hơn xung quanh).

Vùng đen chính giữa 3 vòng tròn là thời điểm thích hợp nhất để theo đuổi và thành lập 1 doanh nghiệp

Chúng ta sẽ đi xét cả 3 vùng và lời khuyên của giáo sư Noam Wasserman cho từng vùng cụ thể đó như sau:

- Hoàn cảnh cá nhân và thị trường thuận lợi. Nhưng kiến thức và mối quan hệ của tôi vẫn chưa sẵn sàng

Tim Westergen - nhà sáng lập dịch vụ phát thanh và nhạc số trực tuyến Pandora Radio với hơn 150 triệu thành viên, là một ví dụ điển hình cho vùng xám này. Ý tưởng về một kênh phát thanh và nghe nhạc trực tuyến là hết sức tuyệt vời, thị trường chắc chắn sẽ chấp nhận. Anh không nợ bất kì một khoản gì và vợ anh cũng ủng hộ ý tưởng này. Tuy nhiên, Tim vẫn miễn cưỡng thực hiện bước nhảy vì còn thiếu các kỹ năng chuyên môn và kinh nghiệm khởi nghiệp.

Đây là tình huống mà các nhà khởi nghiệp trẻ thường gặp phải. Giáo sư Noam Wasserman khuyên các nhà sáng lập trẻ trong tình huống này nên tham dự các khóa học nhầm tăng kiến thức chuyên môn cũng như các sự kiện, diễn đàn trong ngành nghề nhầm tăng thêm vốn xã hội.

Trong cuộc hành trình của mình, các nhà sáng lập trẻ như Tim Westergen cũng nên tìm kiếm các nhà đồng sáng lập, nhân viên, nhà đầu tư và cố vấn có thể bổ khuyết hoặc câu kéo một thời gian đến khi đã nắm chắc những kiến thức và mối quan hệ cần thiết cho sự nghiệp của mình.

- Hoàn cảnh sự nghiệp và thị trường thuận lợi. Nhưng gia đình tôi không ủng hộ ?

Một nghiên cứu cho thấy có 70% cty khởi nghiệp thành công có nhà sáng lập đã lập gia đình và 60% số đó có 1 con. Sự hỗ trợ đắc giá này không chỉ ở mặt tinh thần mà có khi là tài chính từ người bạn đời còn lại.

Humphrey Chen xuất thân từ gia đình Đài Loan truyền thống. Anh được định hướng theo đuổi ngành y nhưng anh đã đi ngược với mong muốn đó. “Bố tôi là bác sỹ, cả 2 anh trai tôi cũng là bác sỹ. Ở Đài Loan, bạn chỉ làm kinh doanh khi không thể trở thành bác sỹ hay luật sư, hoặc một việc chuyên môn nào khác. Đó là một tầng lớp khác biệt” - Humprey thừa nhận mình là một “đứa nghịch tử” trong gia đình.

Tuy nhiên anh bị hấp dẫn bởi sự sôi nổi và mạo hiểm của các ngành công nghiệp tăng trưởng nhanh. Khi đang học năm thứ 2 chương trình MBA, Humprey đã lóe lên một ý tưởng phát triển công nghệ mới nhầm khuyến khích người nghe nhận dạng và trả tiền cho bản nhạc đang được phát trên đài bằng cách quay số điện thoại và thêm mã vùng của kênh radio đó. ConneXus ra đời.

Một phương án khả thi trong trường hợp này là làm việc bán thời gian trong quá trình thành lập cty. Việc “lùi 1 bước” có thể giúp anh thuyết phục được gia đình ủng hộ ý tưởng kinh doanh của mình.

Tuy nhiên, việc làm bán thời gian cũng ảnh hưởng đến tốc độ triển khai dự án khởi nghiệp và rất có thể mang đến những ràng buộc về sự nghiệp, tăng tính rủi ro và chi phí cơ hội. Đặc biệt là các lĩnh vực công nghệ, áp lực về sự cạnh tranh, sự thay đổi và thời cơ để tiếp cận thị trường sẽ rất lớn và rất nhanh.

Vì vậy khi đưa ra quyết định này, bạn phải suy xét kỹ lĩnh vực mà khởi nghiệp có đòi hỏi những yếu tố trên hay không. Trong trường hợp của Humphrey Chen, anh đã chọn làm toàn thời gian với dự án ConneXus của mình.

- Hoàn cảnh cá nhân và sự nghiệp đều thuận lợi. Nhưng tôi vẫn chưa có ý tưởng ?

Tình huống này thường xãy ra với những nhà sáng lâp có kinh nghiệm làm việc nhiều năm trước đó. Barry Nalls đã có kinh nghiệm làm việc 25 năm tài tập đoàn tài chính GTE. Gia đình và sự nghiệp của Barry gần như hoàn hảo.

Nhưng khi cty có thông báo về việc sáp nhập với công ty mới, Barry lo lắng về những thay đổi sắp tới. Vốn xuất thân từ cộng đồng doanh nhân nhỏ ở Texas, những kỹ niệm thời thơ ấu, lần đầu tiên được ông nội dẫn đi bán hội chợ. Nền tảng đó giúp anh quyết định khởi nghiệp cty riêng khi đã gần 50 tuổi.

Nhưng với kinh nghiệm làm việc ổn định hơn 20 năm tại một công ty, Barry không thể tìm ra một ý tưởng kinh doanh cụ thể để tận dụng những nguồn vốn có sẵn hiếm có của mình. Lời khuyên của giáo sư Noam Wassergen là hãy tham gia thật nhiều các cộng đồng khởi nghiệp trẻ, các CLB kinh doanh… Nơi đó sẽ có sẵn những nhóm có ý tưởng và chờ bạn cộng tác. Có thể vai trò lúc đầu là cố vấn. Cho đến một lúc nào đó thích hợp, họ sẽ đề nghị bạn vào nhóm đồng sáng lập.

Những doanh nhân quyết định khởi nghiệp ở giai đoạn cuối sự nghiệp thường phải đấu tranh với những ràng buộc. Họ hay vướn vào cái bẫy của việc tích lũy nguồn vốn cá nhân và xã hội. Cho đến một lúc 2 điều đó đã quá thừa thải và không còn giúp đỡ nhiều trong việc thành lập doanh nghiệp, họ mới nhận ra rằng mình đã chờ đợi quá lâu.

Thế Cường