Khi cách mạng công nghệ số bùng nổ, máy móc sẽ chiếm hết việc làm của con người
Công nghệ số đang thay đổi bản chất những công việc chúng ta đang làm. Có những công việc máy móc sẽ thay thế hoàn toàn con người trong tương lai.
Cách đây 5 năm, các luật sư cao cấp đã có thêm một trợ lý làm việc hiệu quả, tiến bộ theo thời gian đó là máy học (Machine learning), vốn đã làm được những việc trước đây chỉ dành cho phần mềm – tìm kiếm các khía cạnh pháp lý rộng hơn, chuẩn bị hồ sơ hiển thị trước khi xét xử.
Trước đây những việc này vốn dành cho luật sư tập sự, trợ lý pháp lý hoặc luật sư hợp đồng có giá không quá cao, từ đó đã làm dấy lên một số lo ngại những thay đổi như vậy có thể chỉ là bước đầu quá trình máy tính hóa luật pháp.
"Nhưng trong khi máy học làm rất tốt những nhiệm vụ kiểu cấu trúc như tìm các từ có liên quan, sắp xếp các văn bản tương tự các loại đã được nhận diện hay thậm chí viết lại bản tóm tắt diễn biến trận đấu bóng chày, nó lại làm kém những việc như soạn thảo biên bản pháp lý, nơi lý lẽ thuyết phục được dựng lên nhờ vào việc phát triển các lý luận", nhà kinh tế học Frank Levy, giáo sư danh dự đại học MIT giải thích.
Ông vốn đang nghiên cứu tác động của máy tính lên việc thực thi pháp luật chung với Dana Remus, giáo sư trường Luật, Đại học Bắc Carolina.
“Biên bản pháp lý vốn không có tính cấu trúc đủ nhiều để có thể lập ra phương pháp tiếp cận nhằm diễn đạt lý luận”, giáo sư Levy cho biết. Ông cũng cùng với giáo sư Harvard, Richard Murnane là đồng tác giả của cuốn sách được nhiều người tìm đọc “Sự phân công lao động mới”, trong đó bàn về cách máy tính đang thay đổi người lao động và thị trường việc làm. Levy cũng bổ sung thêm: “Bạn đang đặt quá nhiều vào sự đổi mới”.
Nó giống như việc con người sẽ phải tham gia vào những công việc có tính chất tư duy đổi mới, linh hoạt, sáng tạo và kỹ năng xã hội, những việc mà máy không làm tốt.
Trong một nghiên cứu gần đây về tự động hóa của Đại học Oxford, các nhà nghiên cứu đã cố gắng lượng hóa công việc như thế nào thì có thể giao cho máy tính làm bằng cách đánh giá định lượng tính sáng tạo, trí thông minh xã hội và các kỹ năng liên quan.
Biên đạo múa, giáo viên tiểu học và nhân viên tâm lý xã hội có thể an toàn trong khi nhân viên quảng cáo qua điện thoại hoặc kê khai thuế có thể bị thay thế, các nhà phân tích cho biết.
Hầu hết các ngành nghề sẽ không chịu hoàn cảnh giống như nhân viên quảng cáo điện thoại nhưng những công việc mang tính chất giản đơn, có thể dự báo được sẽ được máy móc tự động hóa đảm nhiệm dựa trên luật lệ được thiết lập sẵn.
Thêm nữa, ngoài tác động tới loại công việc chúng ta làm, công nghệ số và di động đang thay đổi cách chúng ta làm, nơi chúng ta làm (ở nhà hoặc từ xa), và đối thủ cạnh canh của chúng ta.
Như tại Upwork, nền tảng kết nối công việc cho các freelancer (người làm việc tự do), 50% khách hàng của công ty ở Mỹ, nhưng chỉ 20% nhân viên làm việc tại Mỹ. Mở rộng ra toàn cầu đồng nghĩa với việc những tài năng hàng đâu từ khắp mọi nơi phải cạnh tranh với nhau nên kiếm được việc giá cao trở nên khó hơn.
Số lượng ngày càng cao của của nền tảng như Upwork, TaskRabbit (việc làm), Uber, Airbnb và những nền tảng kết nối những người cung cấp dịch vụ khác tới khách hàng đang tạo ra loại hình công việc mới trong thị trường lao động, một loại hình được nhà Tư vấn Sangeet Paul Choudary gọi là “mạng lưới việc làm”.
Với loại hình này, người lao động tự chịu trách nhiệm cho sự phát triển của mình và gánh chịu nhiều rủi ro. Họ phụ thuộc vào nền tảng của doanh nghiệp đang cung cấp, nhưng họ cũng có khả năng phát triển danh tiếng dựa trên sự hài lòng của khách hàng.
Mô hình mạng lưới kiểu này dẫn đến cuộc bạo loạn ở Tân Cương, Trung Quốc vì các tài xế taxi cho rằng Uber làm giảm thu nhập của họ. Những người tham gia mạng lưới Uber thì lại có thể tận dụng thời gian trống để kiếm thêm chút tiền.
Theo Uber, họ cung cấp gần 1 triệu chuyến đi mỗi ngày ở Trung Quốc và dự kiến đầu tư 1,1 tỷ USD nhằm mở rộng địa bàn cung cấp dịch vụ lên hơn 100 thành phố. Công việc tài xế sẽ không biến mất nhưng cách thức làm việc thì đang thay đổi và sự chuyển đổi này không gây nhiều đau đớn (theo Uber).
Tim O’Reilly, CEO Công ty Truyền thông O’Reilly, đã có bài viết về cách công nghệ tác động để tạo ra loại việc làm mới cũng như cải tiến chất lượng công việc. Công nghệ di động và cảm biến có thể hỗ trợ sức khỏe công nhân và giúp người già tại nhà, trong khi Máy học có thể giúp bác sĩ ra quyết định (đưa bệnh nhân đến bệnh viện, đến nhà hỗ trợ bệnh nhân…).
Một số việc chắc chắn sẽ tự động biến mất nhưng công nghệ cũng có khả năng tạo ra nhiều loại hình công việc mới.
