TP.HCM vay tiền chống ngập, phải trả nợ gốc và lãi hơn 4.000 tỷ đồng/năm

Số nợ này bao gồm dư nợ trong nước là 14.669 tỷ đồng và dư nợ vay lại nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ là 10.446 tỷ đồng.

Dự kiến trong 5 năm tới (2016 - 2020), bình quân mỗi năm TPHCM phải bố trí khoảng 4.250 tỷ đồng/năm để chi trả nợ gốc và lãi đến hạn (tăng gần 49% so với giai đoạn 2011 - 2014).

Theo UBND TPHCM, hiện nguồn thu được hưởng theo tỷ lệ điều tiết của TP quá hạn hẹp, tính chung trong giai đoạn 2011 - 2014, số cân đối từ thuế dành cho chi đầu tư phát triển của TP chỉ khoảng 9.509 tỷ đồng/năm. Nhưng phải bố trí hơn 28% để thanh toán các khoản nợ và lãi vay đến hạn (khoảng 2.857 tỷ đồng/năm) nên chỉ còn lại 6.650 tỷ đồng/năm.

Để đáp ứng một phần nhu cầu vốn cấp thiết, TP phải huy động từ nhiều nguồn vốn khác nhau nhưng tổng cộng chỉ được khoảng 18.000 tỷ để chi đầu tư xây dựng cơ bản trên tổng nhu cầu  đầu tư hàng năm là 35.000 tỷ đồng; trong đó chi hàng năm cho các dự án chống ngập khoảng trên 1.000 tỷ đồng/năm chiếm tỷ lệ 5,5%.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về thực hiện các Quy hoạch thoát nước và chống ngập úng TPHCM theo Thông báo số 285/VP-CP ngày 20/8/2015 của Văn phòng Chính phủ, trong đó Thủ tướng giao: “UBND TPHCM phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan đẩy nhanh thủ tục, sớm triển khai thực hiện dự án nạo vét, cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên bằng nguồn vốn vay  Ngân hàng Thế giới”.

Hiện nay UBND TPHCM đã chỉ đạo chủ đầu tư khẩn trương hoàn chỉnh đề cương dự án Quản lý rủi ro ngập nước khu vực TPHCM bao gồm 07 dự án thành phần nhằm thực hiện tiêu thoát nước và giải quyết ô nhiễm lưu vực kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên. Dự án có tổng mức đầu tư dự kiến 437 triệu USD (tương đương 9.658 tỷ đồng), trong đó vốn vay từ Ngân hàng Thế giới - nguồn IBRD là 400 triệu USD, vốn đối ứng (chủ yếu thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và chi phí quản lý dự án) là 37 triệu USD.

Tuy nhiên, qua góp ý của Bộ Tài chính vấn đề cơ chế tài chính trong nước đối với dự án nói trên còn vướng mắc nội dung như sau: Bộ Tài chính đề nghị áp dụng cơ chế tài chính trong nước đối với nguồn vay 400 triệu USD từ WB là Ngân sách TPHCM vay lại 100% từ Ngân sách Trung ương.

UBND TPHCM cho rằng hiện nay hàng năm ngân sách TP đang phải thanh toán các khoản chi phí liên quan đến xây dựng cơ bản là rất lớn bao gồm cả việc phải thanh toán các khoản vay ODA cho các dự án đã và đang triển khai theo quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước TPHCM được phê duyệt tại Quyết định số 752/QĐ-TTg ngày 19/01/2001 và quy hoạch Thủy lợi chống ngập úng TPHCM được phê duyệt tại Quyết định số 1547/QĐ-TTg ngày 28/10/2008.

Để triển khai thực hiện 2 quy hoạch nêu trên, trong 10 năm vừa qua TP đã bỏ ra gần 24.300 tỷ đồng để thực hiện các dự án cải tạo, nạo vét kênh rạch, xây dựng cải tạo hệ thống thoát nước (trong đó ngân sách TP khoảng 9.000 tỷ đồng và vốn ODA khoảng 15.300 tỷ đồng) nhưng cũng chỉ đủ để thực hiện được một khối lượng công việc rất hạn chế.

Đặc biệt trong 24.300 tỷ đồng có khoảng 18.700 tỷ đồng (tương đương 870 triệu USD) để thực hiện các dự án cải tạo, nạo vét kênh rạch (trong đó ngân sách TP khoảng 3.400 tỷ đồng và vốn ODA khoảng 15.300 tỷ đồng) nhưng mới chỉ cải tạo được khoảng 1,2% khối lượng công việc theo quy hoạch.

Dự án Quản lý rủi ro ngập nước khu vực TPHCM là dự án phúc lợi xã hội, phục vụ dân sinh cho khu vực 14.900 ha đi qua 9 quận huyện của TP với dân số được hưởng lợi ước tính 2 triệu người (năm 2020), bản chất dự án không có nguồn thu, chi phí xây dựng hoàn toàn do ngân sách chi trả.

Do đó nếu phải vay lại và chi trả hoàn toàn cho các khoản vay của dự án Quản lý rủi ro ngập nước khu vực TPHCM với phương thức vay IBRD sẽ vượt quá khả năng cân đối vốn hàng năm của ngân sách TP. Từ những khó khăn trên, UBND TPHCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép TP được áp dụng cơ chế tài chính cấp phát đối với dự án (Trung ương vay Ngân hàng Thế giới và cấp phát lại 100% cho TP để thực hiện Dự án).

Duy Khánh