Làm sao được tăng lương như CEO Mỹ?

Khi hàng triệu người vẫn đang thất nghiệp, lương của các CEO Mỹ đã tăng 28% trong năm ngoái. Có rất nhiều tác nhân ảnh hưởng đến chuyện này, và kết quả làm việc không nằm trong số đó.

Năm ngoái bạn có được tăng lương không? Bạn có được tăng 28% lương mà không cần phải thay đổi công việc, phải tranh đấu để được thăng tiến hay phải làm việc tốt hơn đồng nghiệp của mình?

Vậy, với hàng triệu người không có việc làm, làm thế nào các CEO Mỹ lại vẫn được tăng lương bất kể nền kinh tế chuyển biến tốt hay xấu? Dưới đây là cách mà các CEO Mỹ đã làm được điều ấy.

Bước 1. Hãy quên các tiêu chuẩn toàn cầu trong việc thiết lập mức lương đi.

Trong khi nhân sự thuê ngoài có thể tác động tiêu cực đến tiền lương của những người không phải CEO hay khả năng tìm việc của họ, lương của các CEO Mỹ tăng cao một phần là do ban quản trị không để tâm đến chuyện so sánh mức lương CEO của họ nhận được với CEO của đối thủ trên toàn cầu.

Ví dụ như, ban quản trị tập đoàn dầu khí Exxon (XOM) đã không tham khảo các công ty năng lượng toàn cầu khác khi đặt mức lương cho CEO của họ.

Và ban quản trị của Walmart thì chỉ so sánh mức lương cho CEO của mình với CEO tại các công ty Mỹ khác, mà quên đi các tập đoàn bán lẻ thứ hai thế giới Carrefour, thứ ba thế giới Metro AG hay thứ tư thế giới Tesco.

Tại sao việc đó lại ảnh hưởng?

Nghiên cứu mới đây của các giáo sư Nuno Fernandes, Miguel Ferrreira, Pedro Matos và Kevin Murphy đã tìm ra rằng, tính trung bình từ năm 2003 - 2008, các CEO Mỹ kiếm được gấp đôi đồng nghiệp nước ngoài của họ. Và, sau khi đã điều chỉnh theo kích thước công ty và ngành công nghiệp, các CEO Mỹ vẫn kiếm được nhiều hơn 80% so với đồng nghiệp không phải người Mỹ.

Bước hai. Thuyết phục ông chủ của bạn rằng trả lương không cần dựa trên kết quả làm việc. Trên thực tế, họ có thể quên kết quả làm việc đi.

Trong khi mọi người vẫn nghĩ lương của CEO được tính trên nguyên tắc “trả theo kết quả làm việc”, thì nghiên cứu của giáo sư Fernandes và các đồng nghiệp lại chỉ ra rằng các CEO Mỹ được trả gấp đôi CEO nước khác không phải vì họ làm được việc gì to tát. (Nghiên cứu còn ủng hộ quan điểm rằng lương CEO Mỹ rất ít liên quan đến kết quả làm việc của họ.)

Vậy, nếu không phải kết quả làm việc, thì nhân tố gì đã làm tăng mức lương của CEO?

Bước ba: nhận cổ phần.

Nghiên cứu cho thấy lương của CEO Mỹ cao hơn chủ yếu là do các CEO Mỹ được trả lương bằng cổ phần nhiều hơn, dưới hình thức cổ phiếu hay quyền chọn cổ phiếu.

Nhưng không chỉ có thế.

Bước bốn: Để đảm bảo khoản lương cổ phần không ngừng lại, hãy khiến các cổ đông tổ chức tin rằng trả cổ phiếu cho bạn có lợi cho họ.

Khi các công ty có cổ đông tổ chức của Mỹ, ban quản trị nhiều khả năng đưa ra mức lương cổ phần cao hơn (và do đó tổng thu nhập cao hơn), cũng theo kết quả nghiên cứu. Các cổ đông tổ chức quốc tịch Mỹ đẩy mạnh chính sách lương cổ phần bởi họ tin rằng đưa ra kiểu thưởng như cổ phiếu hay quyền chọn cổ phiếu sẽ thúc đẩy hiệu quả làm việc, vì nó tạo ra mối liên hệ giữa mức lương và hiệu quả công việc. Đó vẫn chưa phải toàn bộ câu chuyện.

Ông Fernandes cho biết, khi các cá nhân nội bộ nắm giữ nhiều cổ phiếu hơn – ví dụ như trường hợp các công ty gia đình – lương của CEO sẽ thấp hơn. Theo ông Fernandes, đó là do các cổ đông cá nhân nội bộ kiểm soát CEO tốt hơn các cổ đông tổ chức bên ngoài.

Bước năm. Hãy để một ủy ban độc lập quyết định mức lương của bạn.

Theo nghiên cứu của ông Fernandes và đồng nghiệp, bất kể kích thước công ty thế nào, lương CEO cao có liên hệ với việc ban quản trị có nhiều giám đốc độc lập hơn. Nhưng, có nhiều giám đốc độc lập hơn lại dẫn đến mức lương cao hơn chẳng phải hơi ngược đời sao? Đúng, nhìn bề ngoài thì là vậy, nhưng có lẽ lợi ích của các giám đốc độc lập lại khá mật thiết với lợi ích của các cổ đông tổ chức.

Nếu cái mà cổ đông tổ chức Mỹ muốn là trả lương bằng cổ phần nhiều hơn (dẫn đến lương CEO Mỹ cao hơn CEO các nước khác), thì các giám đốc độc lập nhiều khả năng sẽ thực hiện những gì họ muốn. Các giám đốc độc lập đang “lẩn trốn vấn đề trách nhiệm” bằng cách phân phát lương cổ phần cao hơn.

Bước sáu: Hãy đảm bảo là công ty của bạn được niêm yết tại Mỹ.

Giáo sư Fernandes nói rằng Mỹ đang xuất khẩu phong tục trả lương của mình ra nước ngoài. Khi các công ty không phải của Mỹ giao dịch trên sàn chứng khoán Mỹ, lương CEO của họ cũng tăng vọt.

Bước bảy: Tận dụng lợi thế về quy định để tăng lương cho mình và tạo tình huống: thêm lương cho bạn cũng là lợi ích của cổ đông. (Bạn làm như vậy thực sự là vì họ).

Làm sao bạn thực hiện được bài toán khó này? Hãy sử dụng điều lệ và các quy tắc kế toán để khẳng định tăng lương là đúng.

Ví dụ, năm 1993, Quốc hội đã thông qua quy định rằng: giới hạn mức lương điều hành cơ bản mà các doanh nghiệp có thể khấu trừ trong thuế thu nhập là 1 triệu USD. Quy định này thường xuyên được dẫn ra như một trong những nguyên nhân dẫn đến việc tăng tiền thưởng cho các CEO.

Một nhân tố khác cũng được quy định kế toán Mỹ thông qua có liên quan tới quyền chọn cổ phiếu. Trước kia, chi phí quyền chọn cổ phiếu trả cho các nhà điều hành không cần đưa vào trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Quy định này đã làm báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh có phần tươi sáng hơn, vì lương quyền chọn cổ phiếu không bị tính vào chi phí doanh nghiệp. Quy định này cũng thường được dẫn ra như nhân tố trọng yếu góp phần làm tăng tiền thưởng cho các CEO.

Ông James Reda, người sáng lập và giám đốc quản lý của công ty tư vấn tiền lương James. F.Reda & Associates, dự đoán rằng trong tương lai, một yêu cầu mới của đạo luật Dodd-Frank bắt phải thể hiện biểu đồ so sánh lương của điều hành viên với kết quả làm việc của họ rốt cuộc sẽ được sử dụng như một “cái cớ để tăng lương” khác cho CEO các công ty Mỹ.

“Các công ty sẽ sử dụng việc này như một cái cớ để tăng lương”, ông nói, và họ sẽ “mổ xẻ thông tin theo bất cứ cách nào họ thích”. Nếu tiêu chuẩn kết quả làm việc không có lợi cho họ, họ sẽ thay đổi cách so sánh.

Ông Reda dự đoán trong vòng 5 năm nữa, lương của các CEO Mỹ sẽ tăng gấp đôi so với hiện nay.

Trên đây là 7 cách giúp bạn được trả lương như các CEO Mỹ - mặc dù những người không phải CEO như chúng ta không dễ gì mà bắt chước.

Dĩ nhiên, ban quản trị doanh nghiệp nên nghiên cứu các phương pháp khác để tạo động lực và tặng thưởng cho các CEO làm việc giỏi. Đây cũng là vấn đề mà mọi doanh nghiệp đều quan tâm. Một khảo sát của Hiệp hội Quốc gia các Giám đốc Doanh nghiệp (NACD) và công ty tư vấn tiền lương Pearl Meyer & Partners hồi tháng 5 đã chỉ ra rằng 33% người hồi đáp xếp hạng “mục tiêu kết quả làm việc phải thống nhất với việc tạo ra giá trị cho cổ đông” là mối quan tâm hàng đầu của ban quản trị.

Có lẽ các cổ đông tổ chức cũng nên nghĩ lại xem họ muốn gì. Chính sách lương cổ phần cao hơn có đáng với số tiền họ phải bỏ ra không? Thông điệp mà họ thực sự muốn gửi đi là gì?

Lương CEO cao hơn chưa chắc đã làm lợi cho bạn. Việc đó có nghĩa là ngân quỹ tăng lương của bạn ít hơn, kết quả hoạt động của công ty cũng không tốt hơn, nhiều công nhân bị thất nghiệp hơn (mà đáng ra bạn nên thuê nhân viên mới để giúp bạn giải quyết khối lượng công việc ngày càng tăng).

Có lẽ đã đến lúc nên làm gì đó hơn là đứng nhìn nhau thở dài. Hãy cùng hi vọng phong cách trả lương của Mỹ sẽ không lây lan quá xa và quá nhanh.

thuthuy