Câu chuyện anh chàng "quên kéo khoá quần": Bài học quản trị doanh nhân nào cũng cần học thuộc

Ông Lâm Bình Bảo, Tổng Giám Đốc công ty Prominent Dosiertechnik Việt Nam (ngành xử lý môi trường) vừa có bài đăng trên trang cá nhân về Nguyên tắc phê bình xây dựng qua câu chuyện "Anh chàng quên kéo khóa quần". CafeBiz xin đăng tải bài viết này, mời quý độc giả đón đọc.

---

“Khóa quần quên kéo” và nguyên tắc phê bình xây dựng

Một chàng trai quên kéo khóa quần. Một cô gái thấy thế nhắc khéo “gara nhà anh quên khóa cửa kìa”. Anh chàng đỏ mặt, kéo vội khóa quần và bông đùa chữa thẹn “Cô thấy chiếc BMW trong gara có hoành tráng không?” Cô gái cười khúc khích “Tôi chỉ thấy chiếc xe đạp xẹp bánh nằm chỏng chơ”. Vài giây sau cô tiếp “Nhưng chiếc xe đạp của anh khi bánh căng sẽ đi xa lắm đấy!”

Phê bình những hành vi tiêu cực của nhân viên chưa bao giờ là công việc dễ dàng cho bất kỳ nhà quản lý nào. Đơn giản là chẳng ai muốn thừa nhận mình sai. Với nhiều người điều ấy tựa như cái tát vào lòng “tự ái” ẩn danh dưới lớp áo mỹ miều “tự trọng”.

Làm thế nào để người nhận phê bình tâm phục, khẩu phục? Hãy phê bình như thể bạn nhắc khéo người khác quên kéo khóa quần vậy.

1. Thiện chí

Bạn nhắc người quên kéo khóa quần chỉ nhằm 1 mục đích duy nhất: Giúp họ tránh khỏi phải xấu hổ. Tương tự như thế bạn phải tâm niệm rằng phê bình chỉ xuất pháp từ thiện chí muốn nhân viên thành công. Bạn hãy cho nhân viên biết điều ấy ngay từ đầu. Phê bình xây dựng giúp nhân viên củng cố hành vi tốt và từ bỏ hành vi xấu.

2. Riêng tư

Bạn không thể oang oang nhắc ai đó quên kéo khóa quần giữa chốn đông người. Thương nhau kiểu ấy bằng mười hại nhau. Bạn ý tứ, ghé tai nói nhỏ. Tương tự như vậy hãy phê bình góp ý khi chỉ có 2 người riêng với nhau.

3. Ngay lập tức

Ngay khi bạn thấy ai đó quên kéo khóa quần, bạn đâu chờ lâu mới nhắc nhở phải không? Nếu bạn nhận ra hành vi tiêu cực, hãy phê bình ngay khi có thể. Phản hồi ngay lập tức vừa giúp tránh hiểu lầm rằng hành vi đó được chấp thuận, khuyến khích hoặc giúp nhân viên nhận biết rằng hành vi ấy không được phép.

4. Tập trung vào hành vi, chứ không phải con người

Chúng ta luôn ưa thích đóng vai nhà tâm lý học. Nhìn hiện tượng, quy bản chất con người. Nhưng tiếc thay, nhà tâm lý học nghiệp dư ấy lại dễ sa đà vào tấn công cá nhân. Người bị phê bình nhanh chóng phòng thủ, chống trả. Bao lời thiện chí tợ như gởi hương cho gió ngàn bay “Mưa biếc tha hồ rơi hạt ngọc. Lá xanh không ướt đến da ngoài”.

5. Cụ thể, tích cực, ngắn gọn

Bản trường ca trách móc sẽ nhanh chóng trở thành “đàn gảy tai trâu”. Hãy tập trung vào hành vi cụ thể, ngắn gọn, chớ vòng vo tam quốc. Sử dụng ngôn ngữ tích cực sẽ đạt kết quả tích cực.

6. Thỏa thuận về giải pháp

Nến nhớ rằng “thành công không nằm ở việc không bao giờ phạm sai lầm, mà ở việc không bao giờ phạm phải cùng một sai lầm lần thứ hai” (Bernard Shaw). Hãy khuyến khích nhân viên tự hiểu và đề xuất giải pháp tránh lập lại sai lầm.

7. Kết thúc với nốt cao

Phê bình xây dựng không nhằm đánh sập thành lũy tự tin của nhân viên mà nhằm phát triển họ. Những bản nhạc hùng hồn luôn kết thúc với nốt cao. Hãy giúp khơi gợi lòng tự tin và quyết tâm của nhân viên. Chiếc xe đạp xẹp bánh sẽ đi xa một khi chiếc bánh được bơm căng!

Một khi hiểu rằng xây dựng phê bình không hàm ý phê phán cá nhân mà nhằm giúp nhân viên phát triển, nhà quản lý giỏi chưa bao giờ ngập ngừng và sẵn sàng “nhắc khéo kéo khóa quần”.

Lâm Bình Bảo