Vì sao mô hình "heo ăn chuối" của bầu Đức tạo ra làn sóng tranh luận trong thời gian gần đây?

Tối 17/9 tại TP HCM, đứng trước hơn 400 khách mời là các đối tác, bạn bè, báo chí, cổ đông…, ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) đã có những chia sẻ trải lòng về hành trình của HAGL từ "đỉnh cao" rơi xuống đáy và quay trở lại.

Ông Đức kể lại, từ thời điểm sau khi chuyển giao công ty nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico) cho ông Trần Bá Dương (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ôtô Trường Hải - Thaco), HAGL đã tái cấu trúc một lần nữa, với định hướng là phải chọn sản phẩm ngắn ngày, không thể đầu tư quá 3 năm vì không chịu nổi.

Do đó, bầu Đức và các cộng sự đã chọn cây chuối để 9 tháng thu hoạch và con heo cũng từ 6-8 tháng xuất chuồng. Chủ tịch của HAGL cho biết, trồng chuối xuất khẩu, phụ phẩm chuối loại ra nhiều, mỗi năm có thể lên đến 200.000 tấn, còn nuôi heo thì thức ăn chiếm khoảng 75% giá thành, nếu kết hợp heo ăn chuối sẽ giải quyết được cả 2 việc cho mảng trồng chuối và mảng chăn nuôi của tập đoàn.

"Tôi đã mời kỹ sư Trần Văn Dai (hiện là thành viên HĐQT độc lập của HAGL) tham gia giải bài toán "heo ăn chuối" và đã thành công khi đưa bột chuối vào 40% công thức ăn. Điều này giúp HAGL có lãi nhẹ vào năm 2021 và dự kiến lãi hơn 1.300-1.400 tỷ đồng trong năm nay", bầu Đức cho biết.

Những chia sẻ của bầu Đức về “heo ăn chuối” tạo nên cơn sóng tranh luận trong vài ngày qua. Có người hoài nghi nhưng cũng có người lạc quan tin tưởng và kỳ vọng vào mô hình mới của bầu Đức.

Lạc quan

Hoàng Anh Gia Lai hiện là tập đoàn đa ngành, tập trung chính vào lĩnh vực nông nghiệp. Mảng trồng cây ăn trái là mảng lớn nhất của tập đoàn này, chiếm 48% doanh thu năm 2021, xếp tiếp theo là chăn nuôi heo (27%) và các ngành khác (26%).

Trong các mặt hàng trái cây, chuối là sản phẩm cốt lõi với diện tích trồng 5.000 ha (chiếm 50% tổng diện tích canh tác). Trong báo cáo phân tích mới đây, Công ty chứng khoán Bản Việt (VCSC) đánh giá sản phẩm chuối của HAGL sẽ được hưởng lợi từ nhu cầu ngày càng tăng từ Trung Quốc.

“Trung Quốc là thị trường lớn nhất của HAGL và chúng tôi tin rằng HAGL sẽ tiếp tục hưởng lợi từ nhu cầu ngày càng tăng từ quốc gia này vào năm 2022, nhất là khi sản phẩm chuối của HAGL có chất lượng cao và giá bán cạnh tranh”, VCSC viết.

Bên cạnh đánh giá lạc quan về kinh doanh chuối của Hoàng Anh Gia Lai, VCSC đánh giá việc kết hợp giữa heo và chuối tạo nên sự độc đáo khi 50% chuối thải không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu được làm nguyên liệu thức ăn cho heo. Công ty chứng khoán này cho rằng đây là mô hình kinh doanh độc đáo trên thị trường, vừa tận dụng được nguồn nguyên liệu sẵn có, vừa mang lại lợi nhuận cạnh tranh so với các đối thủ khác.

Theo đó thức ăn cho heo từ chuối có thể tiết kiệm một phần ba tổng chi phí chăn nuôi heo, đem lại biên lợi nhuận gộp hơn 30% cho mảng chăn nuôi heo của Hoàng Anh Gia Lai. Tập đoàn này dự kiến sẽ mở rộng quy mô chăn nuôi heo từ 400.000 con/năm vào năm 2021 lên 1 triệu con/năm vào năm 2023.

Năm 2022, VCSC dự báo nguồn cung thịt heo của Việt Nam sẽ tăng với tốc độ chậm hơn so với nhu cầu thịt heo ở Việt Nam, do chi phí thức ăn chăn nuôi tăng, cộng với thách thức liên tục từ dịch tả lợn Châu Phi khiến người chăn nuôi không muốn tái đàn. Sự chênh lệch cung cầu này sẽ là yếu tố dẫn đến tăng giá thịt heo trong ngắn hạn, từ đó hỗ trợ kế hoạch mở rộng chăn nuôi của bầu Đức.

Về sản phẩm Heo ăn chuối, VCSC tin rằng thịt BAPI có vị thế tốt để nắm bắt được nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với các sản phẩm thịt có thương hiệu và nguồn gốc rõ ràng.

Và hoài nghi

Những đánh giá lạc quan như của VCSC là khá hiếm trong khi các thông tin về hoài nghi lại chiếm phần đông. Nhiều người cho rằng việc "heo ăn chuối" không có gì lạ bởi heo ăn thân chuối là cách người dân vẫn làm bao lâu nay.

Hoặc như nhiều người đặt hoài nghi về con số 40% thức ăn cho heo là chuối thì cần những số liệu chi tiết hơn về số liệu đàn heo và chuối loại được công bố để tăng thêm độ tin cậy của lập luận.

Thậm chí, có những người trong ngành chăn nuôi cũng không tin "heo ăn chuối" giúp tiết kiệm chi phí vì thực tế khi ngành công nghiệp chuối của Việt Nam phát triển ngay tại thủ phủ chăn nuôi heo Đồng Nai, nhiều người đã thử nghiệm cho heo ăn chuối nhưng chưa ai thành công.

Ngay tại những nước có ngành công nghiệp trồng chuối xuất khẩu trước Việt Nam rất lâu như: Philippines, Brazil,… cũng chưa từng có mô hình tương tự.

Nhiều người cũng đặt ra hoài nghi bởi định kiến sẵn có trong quá khứ. Còn nhớ, tại Đại hội cổ đông năm 2015, bầu Đức cũng tuyên bố nuôi bò siêu lợi nhuận và chỉ riêng tiền phân bò Hoàng Anh Gia Lai có thể thu về 1 tỷ đồng/ngày. Thế nhưng chỉ một thời gian sau dự án nuôi bò của bầu Đức cũng thất bại.

Mộc An