Trung Quốc vừa phóng tàu thám hiểm lên Mặt Trăng với mục tiêu gom về 2 kg đất đá

Sáng nay 24/11, Trung Quốc đã phóng tàu thám hiểm mang tên Chang'E 5 trên một tên lửa hành trình từ Long March 5 từ Trung tâm Phóng Vũ trụ Văn Xương trên đảo Hải Nam. Động thái này đánh dấu việc Trung Quốc phát động sứ mệnh trở lại Mặt Trăng đầu tiên trên thế giới sau hơn 40 năm.

Tên lửa đang hướng tới Mons Rümker, một vùng núi ở phía gần của mặt trăng. Sau khi hạ cánh, nó sẽ sử dụng một robot khoan và xúc để thu thập khoảng 2 kg đất và bụi mặt trăng - số lượng nhiều nhất từ ​​trước đến nay đối với bất kỳ nhiệm vụ robot nào. Theo một quan chức của Học viện Công nghệ Vũ trụ Trung Quốc, các mẫu đất đá này sẽ được niêm phong và trở về Trái đất trong một viên nang, dự kiến ​​sẽ hạ cánh xuống khu vực phía bắc Nội Mông vào khoảng ngày 15/12 tới.

Yu Dengyun, phó trưởng thiết kế của dự án thám hiểm mặt trăng, chia sẻ với Đài truyền hình trung ương Trung Quốc rằng việc đào bới trên bề mặt mặt trăng khó hơn nhiều so với ở Trái đất. Ông nói: "Những vấn đề như làm thế nào để tản nhiệt, làm thế nào để chuyển hướng dòng chảy (của khí thải), hay làm thế nào để kiểm soát quá trình nâng hạ là những thứ chúng tôi chưa từng giải quyết."

Xiao Long, một nhà địa chất hành tinh tại Đại học Khoa học Địa chất Trung Quốc, người đã tham gia lựa chọn địa điểm hạ cánh lên Mặt Trăng, nói rằng các nhà khoa học muốn Chang'E 5 đến một nơi mà các nhiệm vụ lấy mẫu trước đây chưa từng tới. Hơn nữa, dữ liệu vệ tinh cho thấy đã có hoạt động núi lửa ở khu vực Rümker Mons cho đến khoảng 1 tỷ năm trước, có nghĩa là mặt trăng có thể đã "sống" lúc đó. Các nghiên cứu trước đây về các mẫu đá mặt trăng đã suy luận ra rằng lần phun trào cuối cùng của mặt trăng đã xảy ra cách đây khoảng 3 tỷ năm, trước khi mặt trăng cạn năng lượng và trở thành "một tảng đá chết".

"Nếu chúng tôi chứng minh rằng có hoạt động núi lửa trên mặt trăng ở thời điểm gần đây hơn, chúng tôi sẽ viết lại toàn bộ lịch sử nhiệt của nó. Nhưng ngay cả khi thử nghiệm trong phòng thí nghiệm cho thấy đất đá cũ hơn dự kiến, dữ liệu vẫn có thể giúp sửa đổi và cải thiện mô hình xác định niên đại hiện tại mà các nhà khoa học sử dụng", Xiao nói.

Năm 1969, chương trình Apollo 11 của NASA đã mang các mẫu đất đá mặt trăng đầu tiên về Trái đất. Trong những năm sau đó, tám nhiệm vụ quay trở lại - 5 của Mỹ và 3 của Liên Xô - đã thành công. Lần gần đây nhất là vào năm 1976, khi tàu thăm dò Luna 24 của Liên Xô quay trở lại Trái đất với 170 gam vật chất bề mặt từ mặt trăng.

Zhang Aicheng, nhà địa chất hành tinh tại Đại học Nam Kinh, nói: "Đây là sứ mệnh quay trở lại mặt trăng đầu tiên của Trung Quốc và tôi rất mong đợi nó". Zhang đã làm việc với NASA hai thập kỷ trước để nghiên cứu các mẫu vật chất mặt trăng thu được từ các sứ mệnh của Apollo, nhưng mối quan hệ đó đột ngột chấm dứt vào năm 2011, khi Quốc hội Mỹ cấm NASA tham gia hợp tác song phương với chính phủ Trung Quốc hoặc các tổ chức nhà nước của nó.

Kể từ đó, Zhang đã nghiên cứu về các thiên thạch rơi xuống Trái đất. Ông nói: "Vấn đề là những thiên thạch này chỉ có vài nghìn năm tuổi, điều này không giúp chúng ta hiểu được lịch sử cổ đại của mặt trăng. Mặc dù 2 kg mẫu vật chất mặt trăng là một lượng rất nhỏ, nhưng nó vẫn có thể cho chúng ta biết rất nhiều điều chưa biết về mặt trăng".

Nhiệm vụ Chang'E 5 đã được dự đoán trong nhiều năm. Ban đầu, Cơ quan Quản lý Không gian Quốc gia Trung Quốc đã lên kế hoạch phóng vào năm 2017, nhưng sự cố kỹ thuật với tên lửa Long March 5 đã dẫn đến việc trì hoãn 3 năm .

Cơ quan vũ trụ của Trung Quốc vẫn chưa công bố mẫu đất mặt trăng sẽ được phân phối như thế nào khi viên nang quay trở lại Trái đất. Theo Xiao, cơ quan này có khả năng sẽ phát hành một hướng dẫn liên quan dựa trên một hướng dẫn tương tự như của NASA.

"Ngoài nghiên cứu, có thể một số trong số đó (mẫu đá mặt trăng) sẽ được sử dụng cho triển lãm giáo dục khoa học và một số được sử dụng để trao đổi mẫu với các quốc gia khác", Xiao nói. "Tất nhiên, tôi cũng hy vọng có được một chút, nếu có thể."

Bảo Nam