[Q&A] Làm sao để kiếm 'bộn tiền' khi giá dầu giảm?

Khi mức giá hiện tại của một loại hàng hóa như dầu, thấp hơn so với giá giao trong tương lai, cấu trúc thị trường trong ngành này đặt ra thuật ngữ đặc biệt là “contango”. Điều này có nghĩa đây là thời điểm hấp dẫn đối với những thương nhân mua dầu tại thời điểm hiện tại với mức giá rẻ hơn, dự trữ chúng có thể trên đất liền hay trên biển, bán chúng khi giá cao hơn và đem về lợi nhuận lớn. Họ khóa lợi nhuận bằng cách mua dầu thực và bán những hợp đồng kỳ hạn (forward) dầu trên thị trường tương lai.

Thời gian gần đây với việc sản xuất không ngừng của Mỹ và sản lượng bền vững từ các nước OPEC cùng với sự trùng hợp từ sụt giảm nhu cầu toàn cầu đã tạo ra thặng dư trên thị trường dầu mỏ và tạo ra áp lực lên hàng hóa này trong những giao dịch thời gian gần. Tuy nhiên, giá trong những hợp đồng kỳ hạn  được chứng minh là đàn hồi hơn, đó là lý do tại sao các biểu đồ cho giá kỳ hạn có biểu diễn như một đường cong dốc lên. Hiện nay dầu thô Brent, tiêu chuẩn quốc tế, với thời điểm giao tháng 2 có giá khoảng 11 USD mỗi thùng, thấp hơn dầu giao trong 12 tháng tới, trong khi trên thị trường Mỹ hiện giá dầu WTI giữ mức gần 8 USD.

Hiện tượng Contango và Backwardation trên thị trường hàng hóa. Nguồn: Investopedia

Hãy xem xét tới đường cong tương lai được vẽ bởi giá những hợp đồng tương lai đáo hạn vào mỗi tháng. Đây là mức giá những thương nhân có thể trả cho chi phí của việc dữ trữ và bảo hiểm dầu mỏ tại những thùng chứa lớn trên đất liền hoặc trên những tàu chở dầu siêu lớn trên biển. Đây là ví dụ về khoản đầu tư hơn một năm tới có thể vẫn kiếm sinh ra lợi nhuận. Đường cong càng dốc (hay giá càng cao lúc đáo hạn), phần lời thu được càng cao và càng hấp dẫn những nhà đầu cơ. Nhưng hiện tượng “contango” này sẽ kéo dài cho đến khi nó còn hợp lý về mặt tài chính. Ngay sau khi cấu trúc này được kéo phẳng trở lại, động lực lưu trữ sẽ biến mất, điều này sẽ thúc đẩy những người kinh doanh bán dầu trở lại thị trường.

Người chiến thắng là những thương nhân và các công ty dầu mỏ tích hợp như Shell, BP và Total với khả năng xâm nhập và lưu trữ khối lượng lớn. Ngoài ra những công ty như lưu trữ như Vopak, cũng như các công ty vận chuyển như Frontline cũng sẽ được hưởng lợi.

Theo những người môi giới vận chuyển, giai đoạn 2008-2009 xảy ra hiện tượng "supercontango", những thương nhân từng lưu trữ khoảng 100 triệu thùng trên biển. Sự khác biệt giữa giá những tháng gần hiện tại và sau đó 12 tháng là trên 17 USD mỗi thùng cho dầu Brent và hơn 23 USD cho WTI, thúc đẩy một loạt giao dịch tiền mặt khổng lồ được thực hiện ngay cả trong khủng hoảng tài chính. Các chuyên gia môi giới vận tải cho biết những nhà kinh doanh dầu mỏ hiện cũng đã đặt những tàu chở hàng lớn để lưu trữ khoảng 20 đến 30 triệu thùng dầu.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế từng phát biểu về giá dầu "đang đâm thẳng vào khả năng hấp thụ " trong nửa đầu năm nay, đặc biệt là những thùng chứa châu Âu đã được lấp đầy. Tuy nhiên, giới phân tích tại Goldman Sachs cho rằng trong những năm gần đây đã có sự gia tăng đáng kể về khả năng lưu trữ, đồng nghĩa với việc giá dầu có thể tạo ra mức thặng dư còn lâu hơn so với chu kỳ trước đó. Điều này sẽ giúp chặn đứng bất kỳ sự vỡ nguồn lưu trữ và sự sụp đổ của giá trong ngắn hạn.