Làm sao để Tỏi Lý Sơn kiếm tiền triệu đô như tỏi Mỹ?

Nhắc đến tỏi, bạn sẽ nghĩ đến điều gì? Bạn có cách gì để kiếm tiền từ tỏi? Bán tỏi gia vị, tỏi đen có thể làm thuốc, hay xa hơn là xuất khẩu tỏi sang Hàn Quốc. Tuy nhiên tại Mỹ, có một thành phố có thể kiếm được về cho ngân sách tới 8 triệu USD chỉ trong 3 ngày nhờ tỏi.

Kiếm tiền đủ kiểu từ… “hoa hồng thối”

Khi mới được du nhập từ các nước châu Á đầu thế kỷ XX, tỏi bị người Mỹ đặt cho biệt danh “hoa hồng thối” bởi thứ mùi đặc trưng của nó. Ngày này mỗi năm quốc gia này tiêu thụ hơn 120 triệu tấn tỏi và nhiều trang trại khắp nước Mỹ ăn nên làm ra nhờ loại gia vị này. Điều đặc biệt nhất, Gilroy, một thành phố phía nam nước Mỹ kiếm bộn tiền từ tỏi.

Theo lời kể của những nông dân thành phố này, tỏi du nhập vào địa phương này theo những người Nhật Bản sang định cư Mỹ sau Thế chiến thứ nhất. Tất nhiên người dân Gilroy không sống nhờ việc buôn bán thứ gia vị đó mà thành phố này nổi tiếng với lễ hội thường niên lấy cảm hứng từ tỏi: Gilroy Garlic Festival. Thậm chí tên logo tên Gilroy cũng được hình tượng hóa từ của tỏi.

Lễ hội này bắt đầu từ năm 1979, diễn ra vào mỗi cuối tuần tháng 7. Trong suốt 3 ngày lễ hội kéo dài, hơn 2 tấn tỏi tươi cung cấp cho lễ hội, gần 65.000 suất ăn được phục vụ thực khách. Giới chức và người dân Gilroy tự hào tuyên bố lễ hội này thu hút tới 130.000 du khách Mỹ và nước ngoài đến “Kinh đô Tỏi”.

Lấy cảm hứng từ thứ gia vị đặc trưng này, Gilroy mang đến một lễ hội đa dạng từ ẩm thực đến giải trí. Địa điểm tổ chức lễ hội chính là những cánh đồng tỏi vừa thu hoach xong và được san phẳng, để tham gia du khách phải mua vé. Trong hàng trăm gian hàng náo nhiệt mang đến đủ món ăn liên quan từ bánh mì nướng bơ, pizza, khoai tây, xúc xích cho đến cả socola, kem, bánh hạnh nhân cũng có vị tỏi.

Không chỉ ẩm thực, lễ hội của Gilroy còn có những cuộc thi như nấu ăn các món có tỏi, thi hoa hậu tỏi. Ngoài ra còn có cả những khóa học cấp tốc dạy trồng tỏi do người dân địa phương tổ chức. Khi ra về, du khách có thể mua những đồ lưu niệm như mũ có thiết kế giống củ tỏi, búp bê tỏi, dầu tỏi.

Đảo Lý Sơn đứng trước cơ hội triệu đô

Tỏi vốn là một loại gia vị phổ biến tại Việt Nam cũng như các nước châu Á. Nước ta có tỏi Lý Sơn khá nổi tiếng. Với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu cùng sự quý hiếm của giống cây, tỏi Lý Sơn nhiều năm nay là cây trồng chủ lực của huyện đảo thuộc tỉnh Quảng Ngãi này.

Giá tỏi Lý Sơn giao động từ 60.000-80.000 đồng/kg tỏi khô. Thậm chí với loại tỏi mồ côi quý hiếm giá cả còn lên tới 700.000 đồng, thậm chí là 1,5 triệu đồng/kg. Sở dĩ loại tỏi này quý hiếm bởi đây không phải là giống tỏi chuyên biệt, mà chúng được hình thành tự nhiên từ những cây tỏi thông thường. Theo người dân Lý Sơn, trung bình mỗi sào 500m2 cho thu hoạch khoảng 600 kg tỏi thì chỉ có 2 kg, nhiều nhất là 5 kg tỏi mồ côi.

Mặc dù nổi tiếng nhưng do phụ thuộc hoàn toàn vào trồng tỏi nên điệp khúc “mất mùa được giá, được mùa mất giá” vẫn là vòng luẩn quẩn của nông dân trên đảo Lý Sơn, và đây cũng là tình trạng chung của nông dân Việt Nam. Ví dụ như năm 2014, giá tỏi sau tết nguyên đán chỉ còn một nửa so với trước tết (20.000 - 25.000 đồng/kg so với mốc 55.000 - 65.000 đồng trước đó).

Nếu nhìn vào bài học từ thành phố Gilroy, có thể thấy đảo Lý Sơn cũng có cơ hội để làm được tương tự.

Đầu tiên, Lý Sơn đã có sẵn lợi thế là thương hiệu về tỏi, một trong những yếu tố tốt để thúc đẩy phát triển du lịch.

Trong những năm gần đây, xu hướng du lịch biển đảo hướng tới những nơi hoang sơ, chưa được khai thác đang ngày càng được ưa chuộng.

Lý Sơn cũng là một lựa chọn thu hút được nhiều người yêu thích du lịch do bãi biển đẹp, khí hậu ôn hòa.

Trên cơ sở thương hiệu tỏi Lý Sơn, huyện đảo này có thể học hỏi từ thành phố Gilroy xa xôi bằng cách tổ chức lễ hội hàng năm để khai thác các nguồn thu từ du lịch, dịch vụ xung quanh sự kiện này.

Muốn làm được điều này đỏi hỏi phải có tư duy tổng thể từ quy hoạch điều kiện hạ tầng cho đến chính sách phát triển. Có như vậy người nông dân Lý Sơn mới có thể đổi đời hơn nữa từ cây tỏi.

Kim Thủy