IMF vừa khuyên các quốc gia dầu mỏ từ bỏ việc trợ giá nhiên liệu cho người dân
Giá dầu thấp đang khiến người tiêu dùng trên toàn thế giới vui mừng và cũng khiến nhiều tập đoàn dầu mỏ phải đau đầu.
Tại một số quốc gia, người dân được hưởng lợi về giá dầu ngay cả trước khi giá loại năng lượng này suy giảm do được chính phủ trợ giá nhiên liệu. Tuy nhiên, số tiền trợ giá này thường được lấy từ doanh thu dầu mỏ hoặc tiền thuế của chính người dân.
Tổ chức IMF cho rằng đây là thời điểm hoàn hảo để chính phủ các nước bỏ trợ giá nhiên liệu. Do giá dầu và khí đốt giảm nên những ảnh hưởng từ việc bỏ trợ giá sẽ được hỗ trợ phần nào từ thị trường.
Hiện tại, giá dầu trên thị trường quốc tế đang ở mức thấp, qua đó ảnh hưởng đến doanh thu của những tập đoàn dầu khí lớn. Điều này càng khiến việc lấy doanh thu của các công ty dầu khí nhà nước để trợ giá nhiên liệu trở nên khó khăn hơn.
Với mục đích chống thâm hụt ngân sách cũng như xói mòn dự trữ ngoại hối, nhiều quốc gia đã giảm trợ cấp giá nhiên liệu, hoặc thậm chí đã loại bỏ chúng hoàn toàn.
Các tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đã ngừng trợ giá xăng kể từ tháng 8/2015, sau đó Nigeria cũng học tập theo.
Đến tháng 1/2015, Ả Rập Xê Út cũng quyết định ngừng trợ giá nhiên liệu nhằm bảo vệ kho dự trữ ngoại hối đang xói mòn nhanh chóng của nước này. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng động thái trên của Ả Rập Xê út có thể tạo nên rủi ro lạm phát mới khi chi phí các hàng hóa thiết yếu như điện nước cũng tăng theo.
Bên cạnh đó, Venezuela cũng quyết định tăng giá xăng lần đầu tiên trong suốt 20 năm qua vào tháng 2/2016, bất chấp người dân nước này đang phải chống trọi với suy thoái kinh tế và lạm phát phi mã.
Nhiều nhà hoạt động môi trường cho rằng đây là xu thế cần thiết trong tình hình hiện nay. Họ cho rằng việc trợ giá nhiên liệu kích thích người tiêu dùng sử dụng thêm xăng dầu, qua đó hủy hoại môi trường sinh thái.
Trong khi đó, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng trợ giá nhiên liệu là một khoản chi phí vô ích khi dùng chính tiền của người dân để trả các khoản phí năng lượng cho họ. Hơn nữa, trợ giá nhiên liệu còn khiến mức giá hàng hóa thực tế trên thị trường bị biến dạng, qua đó khó xác định tác động của các yếu tố kinh tế.
Báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) năm 2015 cho thấy thế giới đã tốn khoảng 1,4 nghìn tỷ USD mỗi năm, tương đương 1,7% GDP toàn cầu cho việc trợ giá nhiên liệu
Thêm vào đó, nhiều chuyên gia chỉ trích việc trợ giá nhiên liệu có thể khiến nhiều lái buôn làm giàu bất chính. Ví dụ, Nigeria đã từng trợ giá nhiên liệu, nhưng xăng dầu của nước này vẫn được buôn lậu vào Ghana, Mali, Burkina Faso và Benin, nơi mà những lái buôn có thể kiếm lời do chênh lệch về giá.
Hãng nghiên cứu Capital Economics nhận định trợ giá nhiên liệu là một động thái cực kỳ không hiệu quả trong việc giúp đỡ người nghèo bởi hầu hết những lợi ích sau cùng của chính sách này được dành cho tầng lớp giàu nhất trong xã hội.
“Nếu các quốc gia không làm gì đó (cắt bỏ trợ giá nhiên liệu) ngay lúc này, vậy thì đến bao giờ họ mới có thể làm điều đó?”, chuyên gia Ian Parry của IMF cho biết.
