Dân TP.HCM sẽ đi tàu điện ngầm của Đức, Nhật Bản hay Tây Ban Nha?
Các tuyến metro áp dụng công nghệ của nhiều quốc gia sẽ gặp khó khăn khi kết hợp lại với nhau.
Nội dung nổi bật:
- Trong 6 tuyến metro theo quy hoạch của TP.HCM, đến nay có 3 tuyến đang được triển khai thực hiện là tuyến số 1 (Bến Thành - Suối Tiên); tuyến số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và tuyến số 5 (cầu Sài Gòn - Bến xe Cần Giuộc mới, giai đoạn 1: cầu Sài Gòn - ngã tư Bảy Hiền).
- 3 tuyến đang được triển khai thực hiện sử dụng công nghệ của 3 nước: tuyến số 1 của Nhật Bản; tuyến số 2 của Đức và tuyến số 5 của Tây Ban Nha, nên việc kết nối 3 tuyến với nhau như thế nào là một vấn đề không dễ dàng.
Tuyến số 1 sẽ chạy đoạn trên cao trước
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM, tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên có tổng vốn đầu tư khoảng 2,49 tỉ USD từ nguồn vốn vay ODA của Nhật Bản và vốn đối ứng của Việt Nam. Dự án đã triển khai thực hiện từ tháng 3-2007, theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào năm 2018. Tuy nhiên, do việc chậm trễ trong công tác giải tỏa và phải lập lại thiết kế kỹ thuật cho nhà ga ngầm Bến Thành tích hợp giữa các tuyến metro số 1, 2, 3a và số 4 nên thời gian xây dựng và hoàn thành toàn bộ tuyến metro số 1 là năm 2019, đưa vào vận hành năm 2020.
Ông Bùi Xuân Cường – Trưởng ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM cho biết dự kiến tuyến metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên sẽ vận hành (chạy tàu) đoạn trên cao dài 17 km vào năm 2018 trước khi toàn tuyến hoàn thành.
Hiện việc thi công tuyến metro này được chia làm 4 gói thầu. Trong đó gói thầu 1A, từ Bến Thành đến ga Nhà hát TP, hồ sơ mời thầu đang chỉnh sửa theo ý kiến của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (Jica) là đơn vị tài trợ. Dự kiến hồ sơ sẽ sớm được phê duyệt và triển khai đấu thầu trong quý II-2015.
Gói thầu 1B, từ ga Nhà hát TP đến ga Ba Son, đã hoàn thành khảo sát địa chất, công trình hạ tầng kỹ thuật, và đang thi công ga Nhà hát TP, trong khi tại ga Ba Son đã bắt đầu thi công tường vây.
Với gói thầu số 2, đoạn đi trên cao từ Ba Son (Quận 1) đến Long Bình (Quận 9) dài hơn 17 km, khối lượng tổng thể đạt 30%. Đầu tháng 4 đã tiến hành đúc dầm, và đến tháng 6-2015 sẽ lắp dầm lên các trụ dọc xa lộ Hà Nội. Việc lắp dầm sẽ thực hiện trong 2 năm, đến giữa năm 2017 sẽ hoàn thành, năm 2018 có thể cho tàu chạy ở đoạn đi trên cao này.
Ông Cường cho biết đang tính toán các phương án khai thác đoạn trên cao dài hơn 17 km sao cho hiệu quả, vì tuyến số 1 chỉ hiệu quả khi đi vào trung tâm.
“Việc khai thác đoạn đi trên cao có thể vẫn có khách, tuy nhiên cần bố trí chạy tàu như thế nào, thời gian giãn cách ra sao để hiệu quả. Chúng tôi đang thành lập một công ty khai thác vận hành để lập kế hoạch chi tiết,” ông Cường nói.
Còn gói thầu số 3 (mua đầu máy, toa xe) đã được ký kết với nhà thầu Hitachi vào năm 2013. Mô hình đầu máy toa xe metro số 1 đã được vận chuyển về Việt Nam trưng bày để lấy ý kiến người dân. Trong một tháng trưng bày, góp ý đã có 1.500 lượt người tham quan, có 1.250 phiếu đóng góp, chủ yếu về hình dáng đầu tàu chưa mềm mại, tay nắm chưa phù hợp…
Tuyến số 2 và 5 vẫn ì ạch
Về việc thực hiện một số tuyến metro khác, Ban quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM cho biết tuyến số 2 Bến Thành - Tham Lương có tổng mức đầu tư 1,374 tỉ USD, không bao gồm hạng mục nhà ga trung tâm Bến Thành và Công ty vận hành bảo dưỡng (thuộc các dự án riêng). Nguồn vốn của dự án này gồm của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) là 540 triệu USD, Ngân hàng Tái thiết Đức (KFW) 313 triệu USD, Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) 195 triệu USD và vốn đối ứng của VN là 6.204 tỉ đồng. Do sử dụng nguồn vốn tài trợ của Đức nên dự án ưu tiên cho các nhà thầu là công ty hoặc liên doanh của Đức.
Theo kế hoạch, dự án metro số 2 sẽ hoàn thành thi công và đưa vào khai thác năm 2018. Tuy nhiên, theo ông Bùi Xuân Cường, đến thời điểm hiện tại thì tuyến metro này không thể nào hoàn thành vào năm 2018 mà sẽ phải điều chỉnh thời gian hoàn thành, còn điều chỉnh như thế nào thì hiện chưa có cơ sở để công bố.
Trong khi đó, tuyến metro số 5 giai đoạn 1 (cầu Sài Gòn - ngã tư Bảy Hiền) đã thu xếp được đầy đủ nguồn vốn đầu tư là 1,563 tỉ euro, từ vốn của chính phủ Tây Ban Nha (275 triệu euro), ADB (475 triệu euro), EIB (150 triệu euro), KFW (200 triệu euro) và vốn đối ứng của Việt Nam (463 triệu euro tương đương hơn 10.600 tỉ đồng).
Dự án đã được trình UBND TP.HCM xem xét, phê duyệt. Tuy nhiên, theo quy định tại luật Đầu tư công, dự án tuyến metro số 5 - giai đoạn 1 có tổng vốn đầu tư khoảng 41.615 tỉ đồng, là dự án quan trọng quốc gia (sử dụng vốn đầu tư công trên 10.000 tỉ đồng), do đó phải trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư. Tuyến này có 7,5 km đi ngầm và 1,4 km đi trên cao, cùng với 7 nhà ga ngầm và 1 nhà ga trên cao giao với tuyến số 1 tại Tân Cảng.
Như vậy, trên thực tế 3 tuyến metro của TP.HCM đang được triển khai thực hiện sử dụng công nghệ của 3 nước: tuyến số 1 của Nhật Bản; tuyến số 2 của Đức và tuyến số 5 của Tây Ban Nha, nên việc kết nối 3 tuyến với nhau như thế nào là một vấn đề không dễ dàng. Về vấn đề này, ông Bùi Xuân Cường cho biết sẽ có sự khống chế về mặt kỹ thuật để có thể thực hiện việc kết nối này. Cụ thể là sử dụng chung hệ thống thông tin tín hiệu, khổ đường ray cũng thống nhất chung là 1,435 m, kể cả đầu máy, toa xe có công nghệ lấy điện trên cao hay dưới thấp cũng phải đồng bộ. Ngoài ra, tiêu chí thiết kế tải trọng trục cũng được khống chế để các hệ thống có thể sử dụng chung với nhau.
Tuy nhiên ông Cường cho biết khi khống chế, cũng không kỳ vọng toàn bộ hệ thống metro của TP.HCM có thể dùng chung tất cả, nhưng sẽ tính toán để làm sao trong quá trình vận hành có thể tiết kiệm nhất về nguồn lực của cả hệ thống.
>> Bên trong tàu điện ngầm tuyến Metro số 1 thành phố Hồ Chí Minh
Duy Khánh
