Tại sao hệ thống giáo dục của Phần Lan có thể khiến các quốc gia khác phải cảm thấy xấu hổ?
Dù chỉ là một đất nước nhỏ bé và không đa chủng tộc như Mỹ, nhưng liên tiếp trong những năm vừa qua, Phần Lan luôn nằm thuộc nhóm các nền giáo dục tốt nhất thế giới. Có một vài bài học từ đất nước Bắc Âu này mà Mỹ và các quốc gia khác có thể học tập.
Đầu tiên, quốc gia nhỏ bé ở Bắc Âu rất coi trọng giáo dục từ khi trẻ còn nhỏ. Trước khi những đứa trẻ Phần Lan biết tới thời gian biểu của mình, thì cái chúng cần học chỉ đơn giản là học cách để trở thành những đứa trẻ thật sự - làm cách nào để chơi với nhau, làm thế nào để khắc phục những vết thương tình cảm.
Nhưng kể cả khi những đứa trẻ lớn lên, Phần Lan đã thực hiện những nỗ lực phối hợp để đưa chúng đi đúng trên con đường dẫn tới thành công. Dưới đây là một số đặc điểm quan trọng nhất giúp cho chất lượng nền giáo dục Phần Lan thuộc top đầu trên thế giới.
Cạnh tranh không quan trọng bằng hợp tác
Phần Lan đã hiểu rằng sự cạnh tranh giữa các trường học không giúp trẻ tiến xa bằng sự hợp tác giữa các trường học đó. Một lý do cho điều này là Phần Lan không có trường tư thục. Mỗi cơ sở giáo dục trong nước được tài trợ bởi tiền công. Giáo viên được đào tạo để tự ra đề kiểm tra thay vì các bài kiểm tra chuẩn.
Chuyên gia giáo dục Pasi Sahlberg đã từng nói với những người dự khán tại Đại học Sư phạm thuộc Đại học Colombia rằng: “Không có từ ngữ nào có thể diễn tả được trách nhiệm giải trình ở Phần Lan cả.” Các giáo viên được tin tưởng sẽ làm tốt công việc của mình mà không cần lấy sự cạnh tranh ra làm động lực.
Giảng dạy là một trong những ngành nghề được kính trọng nhất
Giáo viên ở Phần Lan không bị trả lương thấp như các đồng nghiệp của họ ở Mỹ. Trên thực tế, họ rất được coi trọng, vì Phần Lan đầu tư nhiều vào thời thơ ấu và coi đó là nền tảng cho sự phát triển suốt đời.
Để trở thành một giáo viên ở Phần Lan, ứng viên phải nhận được ít nhất một bằng thạc sĩ và hoàn thành một chương trình tương đương với chương trình nội trú ở các trường Y ở Mỹ. Các giáo sinh thường dạy tại các trường tiểu học liên kết với một trường đại học và nằm kế bên ngay trường đại học này. Những giáo viên được trông cậy là những người biết phương pháp giảng dạy nào tốt nhất cho học sinh của họ.
Phần Lan lắng nghe các nghiên cứu
Ở Mỹ, đề tài của các công trình nghiên cứu là về những yếu tố nào thì hiệu quả trong lớp học và những phương pháp nào thì không bị “mắc kẹt” vì chính trị học đường ở địa phương. Những phụ huynh thường cho rằng một số phương pháp không “phù hợp” với con cái của họ.
Tại Phần Lan, các nghiên cứu về giáo dục không có tính chính trị như vậy. Chính phủ đưa ra những quyết định giáo dục dựa vào mức độ hiệu quả - nếu dữ liệu cho thấy sự tiến bộ, Bộ Giáo dục và Văn hóa của liên bang sẽ thử nghiệm chúng.
Sahlberg nói với Business Insider rằng: “Nhìn chung, giáo dục ở Hoa Kỳ có tính chính trị cao hơn rất nhiều so với ở Phần Lan, nơi mà nó chỉ được coi là một vấn đề chuyên môn.”
Nói tóm lại, Phần Lan mới là quốc gia hoàn thành mọi việc một cách hiệu quả.
Phần Lan không ngại thử nghiệm
Một lợi ích của việc nghe theo các nghiên cứu là bạn không phải “chịu ơn” các lực lượng bên ngoài như tiền bạc và các thế lực chính trị. Giáo viên Phần Lan được khuyến khích tạo ra các phòng thí nghiệm mini phù hợp với phong cách giảng dạy khác nhau của họ, giữ lại những phương pháp có hiệu quả và bỏ đi những phương pháp không cho kết quả tốt.
Bài học dành cho các quốc gia khác: Tư duy thực nghiệm của những người đứng đầu có thể giúp các giáo viên có tư duy vượt giới hạn.
Giờ ra chơi là bất khả xâm phạm
So với nước Mỹ, nơi giờ giải lao tự do đã giảm dần ở trường mẫu giáo trong 2 thập kỷ qua, luật pháp Phần Lan yêu cầu giáo viên phải cho học sinh chơi 15 phút cho mỗi 45 phút giảng dạy.
Chính sách này bắt nguồn từ sự niềm tin mãnh liệt của người Phần Lan, giống như trong sách truyện, rằng trẻ em cần phải là trẻ em càng lâu càng tốt. Việc của chúng không phải là lớn lên nhanh chóng, trở thành những con vẹt học thuộc lòng và các thí sinh trong các kỳ thi.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những học sinh được cho ít nhất 15 phút hoặc hơn để giải lao hằng ngày sẽ cư xử tốt hơn ở trường và kết quả bài tập cũng tốt hơn.
Trẻ em có rất ít bài tập về nhà
Có lẽ điều duy nhất mà các trường học ở Phần Lan cung cấp thiếu cho trẻ em chính là bài tập về nhà. Nhiều đứa trẻ chỉ nhận một lượng nhỏ bài tập mỗi tối.
Triết lý này bắt nguồn từ sự tin tưởng lẫn nhau giữa nhà trường, giáo viên và phụ huynh. Cha mẹ và nhà trường tin tưởng rằng giáo viên đã dạy hầu như hết các kiến thức cần truyền tải trong thời gian học ở trường. Những người liên quan đến quá trình giáo dục trẻ thường cho rằng bài tập thêm là không cần thiết.
Thời gian ở nhà là dành cho gia đình, nơi những bài học duy nhất mà trẻ cần tiếp thu là về cuộc sống.
Mẫu giáo có chất lượng cao và phổ quát
Đối với nhiều trẻ em Mỹ, những cơ hội duy nhất của chúng để trí tưởng tượng bay xa, nghịch bẩn, và chơi các trò chơi là ở trường mầm non. Vấn đề là ở Mỹ, cha mẹ thường phải trả nhiều tiền cho cấp học này. Với những cha mẹ không cả khả năng chi trả, thì con cái họ sẽ phải ở nhà cho đến tuổi đi học tiểu học. Điều này tạo ra sự chênh lệch có thể kéo dài trong suốt những năm sau đó của đứa trẻ.
Theo báo cáo của NPR, ở Phần Lan, cha mẹ được đảm bảo mọi thứ. Nhà trẻ và các trung tâm chăm sóc trẻ ban ngày đều phổ quát cho đến khi trẻ 7 tuổi, và hơn 97% trẻ từ 3 đến 6 tuổi tham gia một trong 2 hình thức trên.
Thêm vào đó, chất lượng của các trường mẫu giáo rất tốt. Họ thống nhất chương trình giảng dạy giữa các trường. Trong trường hợp phải chuyển nhà, cha mẹ có thể yên tâm rằng những bài học tương tự cũng được giảng dạy ở đầu bên kia của thành phố.
