Quy luật tính toán của vật lý và kinh tế đều bị phá vỡ bởi 2 siêu phẩm của Tesla
Sam Jaffe, nhà phân tích pin của Cairn Energy Research ở Boulder, Colorado, nói: "Các tuyên bố này vượt xa các tiêu chuẩn công nghiệp hiện nay đối với các loại xe điện, và họ sẽ phải hoặc là phát triển được công nghệ pin, hoặc là họ cần phải tìm ra một cách sử dụng pin mới".
Elon Musk biết cách đưa ra những lời hứa hẹn. Ngay cả theo tiêu chuẩn của mình, hai sản phẩm mà Tesla muốn đưa ra - xe tải hạng nặng và xe siêu nhanh Roadster - là sẽ là hai tượng đài mới trong ngành công nghệ. Nếu hai sản phẩm này trở thành hiện thực Tesla sẽ phải thực hiện những điều không tưởng.
Hãy nhìn vào chiếc xe tải hạng nặng của Tesla: Musk hứa hẹn là xe sẽ có thể chở được 80.000 pound (40 tấn) và đi được 500 dặm (khoảng 800 km) chỉ trong một lần sạc điện, rồi sau đó có thể đi tiếp được 400 dặm (khoảng 650 km) sau khi sạc mất 30 phút. Để làm được điều này, theo như Bloomberg, Tesla sẽ cần chế tạo ra được một hệ thống sạc có sức mạnh gấp 10 lần so với những pin sạc nhanh nhất trên thị trường hiện nay, vượt qua cả bộ siêu tăng áp Superchargers của chính Tesla.
Bên cạnh đó, chiếc xe Roadster của Tesla được hứa hẹn là chiếc xe nhanh nhất được sản xuất từ trước đến giờ. Nếu muốn làm được điều này, Tesla sẽ phải cung cấp cho xe Roadster một loại pin vừa nhỏ hơn, vừa phải mạnh gấp đôi so với chiếc pin xe điện lớn nhất hiện nay.
Sam Jaffe, nhà phân tích pin của Cairn Energy Research ở Boulder, Colorado, nói: "Các tuyên bố này vượt xa các tiêu chuẩn công nghiệp hiện nay đối với các loại xe điện, và họ sẽ phải hoặc là phát triển được công nghệ pin, hoặc là họ cần phải tìm ra một cách sử dụng pin mới". Trong nhiều trường hợp, các chuyên gia nghi ngờ là Tesla có thể đang đánh cược vào các cải tiến công nghệ được phát triển từ bây giờ cho đến thời điểm những chiếc xe này được thực sự bán ra.
"Tôi không nghĩ rằng họ đang nói dối," Jaffe nói, "Tôi nghĩ là họ đã giấu không cho công chúng biết một thứ gì đó mà có thể giải thích được những con số họ đưa ra."
Sau đây là bốn trong số những tuyên bố hùng hồn của Tesla về pin:
Xe tải: chở được 40 tấn và đi được 800 km
Khi Musk đi lên sân khấu của một nhà chứ máy bay ở Hawthorne, California, công bố đầu tiên của ông là về các thông số của chiếc xe tải: Khi mà xe tải được chứa đầy, nó có thể di chuyển với tốc độ đường cao tốc trong 800 km. Kỷ lục trước đây, công bố bởi Daimler vào tháng mười, là của một chiếc xe tải mà chỉ có thể tối đa đi được 350 km.
Menahem Anderman, chủ tịch của Total Battery Consulting Inc. tại Oregon House, California, nói rằng, một chiếc xe tải hạng nặng là loại xe khó nhất để vừa điện khí hoá mà vẫn làm ra được lợi nhuận. Tesla có lẽ đang muốn làm được điều đó chỉ để chứng tỏ chính mình. "Nếu bạn có thể làm một chiếc xe tải chạy được với pin," Anderman chia sẻ, "thì bạn có thể làm mọi thứ chạy bằng pin."
Tesla đang làm cho chiếc xe của mình hiệu quả hơn bằng cách giảm sức cản gió xuống mức tương đương với xe thể thao. Nhưng ngay cả khi Tesla đạt được hiệu suất phá kỷ lục cho chiếc xe tải, nó vẫn cần công suất pin từ 600 kilowatt giờ đến 1.000 giờ để thực hiện các tuyên bố của Musk, theo ước tính của Bloomberg New Energy Finance. Khi chạy ở mức 800kWh, điều đó có nghĩa là xe sẽ cần 1 chiếc pin nặng hơn 10,000 pound (4,5 tấn) và sẽ tốn hơn 100,000 USD. Tesla đã định giá chiếc xe tải ở mức giá khoảng 180,000 USD, một mức giá thấp hơn ước tính của bảy nhà phân tích được khảo sát bởi Bloomberg. Như vậy sẽ chỉ cẩn 2 năm là có thể xoay vòng vốn, bởi chiếc xe này sẽ tiết kiệm được tiền nhiên liệu.
Một điều mà Tesla đang hướng tới là giá giảm của pin. Musk có thể đang đánh cược là công nghệ pin sẽ phát triển từ giờ cho đến khoảng đầu thập niên 2020. Nếu pin phát triển và giá thành giảm, thì những con số tài chính của chiếc xe có thể sẽ hợp lí hơn. Chiếc xe tải của Tesla sẽ không được phát hành cho đến tận cuối năm 2019, và kể cả đến khi đó, lượng sản xuất xe cũng sẽ bắt đầu rất chậm. Những người mua xe sẽ muốn đợi thử nghiệm của xe trước khi mua hẳn. Và cho đến lúc mà Tesla có nhiều đơn hàng lớn, thì lúc đó giá pin sẽ giảm đáng kể rồi.
Xe Megachargers của Tesla: Đi được 650km chỉ sau 30 phút sạc
Musk tuyên bố rằng chiếc xe tải sẽ có thể đi được 650 km trong 30 phút chỉ trong một lần sạc pin.
Salim Morsy, nhà phân tích ngành điện tại Bloomberg New Energy Finance, nói: "Tôi không hiểu cách hoạt động của nó. Tesla đang tuyên bố tốc độ sạc nhanh hơn mọi thứ hiện có và khách hàng của họ sẽ phải trả mức giá thị trường thấp hơn mức trung bình."
Để một chiếc xe tải nặng 40 tấn có thể đi được 650 km trong vòng 30 phút, chiếc Megachargers sẽ phải đạt được mức 1200 kW - gấp 10 lần những bộ sạc nhanh nhất của Tesla hiện nay.
Joe Fath, quản lý quỹ của T. Rowe Price Group Inc, cổ đông lớn thứ bảy của Tesla, cho biết trước khi tiết lộ, ông nghĩ rằng xe tải hạng nặng của Tesla có thể giải quyết được một phần tư các nhiệm vụ được thực hiện bởi những chiếc xe tải hạng nặng nhất là xe tải cấp 8. Riêng tại Bắc Mỹ, các xe tải lớn này mang lại 30 tỷ USD doanh thu mỗi năm, theo số liệu của ngành công nghiệp Bloomberg.
Các lời hứa trong bài thuyết trình của Musk thuyết phục Fath rằng Tesla sẽ có thể cạnh tranh trong gần hai phần ba thị trường xe loại 8. "Nếu họ thực hiện được," ông nói, "họ có một cơ hội rất lớn."
Giá sạc điện sẽ đảm bảo ở mức 7 xu cho mỗi kWh
Giá khởi điểm cho bất kỳ xe tải điện nào, bất kể kích cỡ, sẽ cao hơn giá của những xe chạy nhiên liệu diesel do riêng giá pin đã có thể đắt ngang những chiếc xe tải diesel. Chiếc xe tải 180.000 USD của Tesla sẽ cạnh tranh được với những chiếc xe tải diesel giá 100.000 USD. Bí quyết ở đây là bù lấp chi phí trả trước cao hơn bằng việc giảm giá thành bảo trì và tiết kiệm được tiền nhiên liệu.
Tesla tiết lộ là người lái xe tải sẽ chỉ phải trả 7 xu cho mỗi kWh khi sạc xe. Điều này có thể dẫn đến tiết kiệm hơn 30.000 USD tiền nhiên liệu mỗi năm, theo ước tính của Bloomberg. Một phần, Musk cho biết, điều này có thể thực hiện được bằng cách sử dụng năng lượng mặt trời và các gói pin lớn tại các trạm sạc.
Bài toán kinh tế này có thể thay đổi theo khu vực, tuy nhiên, trong bất kì tình huống nào mà ông Morsy của BNEF dự kiến, Tesla sẽ phải trợ cấp cho người dùng rất nhiều. Ông ước tính là Tesla sẽ phải trả tối thiểu 40 xu cho mỗi kWh cho mỗi 7 xu mà một công ty chuyên chở phải trả.
Thoạt đầu đây có vẻ như một kế hoạch tài chính thảm hoạ, nhưng Tesla cũng đã đang làm một điều tương tự với mạng lưới xe Supercharger. Tesla cung cấp điện miễn phí cho hầu hết các mấu xe Model S và Model X. Để làm được điều này Tesla sẽ phải trả 1 đô co mỗi kWh, Morsy chia sẻ. Tesla sẽ phải trợ cấp khoảng 1,000 USD cho mỗi xe trong năm 2017.
Nhiều công ty điện tính tiền điện bằng lượng điện tối đa mà khách hàng sử dụng tại một thời điểm, kể cả khi khách hàng chỉ sử dụng lượng điện tối đa đó trong một thời gian ngắn. Các trạm xe Megacharger của Tesla sẽ phải chịu một mức chi phí cực kỳ cao do chúng sẽ tiêu thụ điện cực kỳ nhanh chóng. Cách tốt nhất để giảm bớt những khoản phí này là xây dựng các điểm sạc Megachargers tại các trạm xe tải hiện tại, những nơi mà vốn đã tiêu thụ nhiều điện và lắp thêm các gói pin lớn để làm lan rộng nhu cầu theo thời gian.
Từ góc độ khác, những khoản trợ cấp này để hỗ trợ Megachargers có thể là một lợi ích cho bảng cân đối của Tesla khi nó lọt vào một ngành công nghiệp hoàn toàn mới. Nó cho phép công ty tối đa hoá doanh thu của mình bằng cách thu phí rất nhiều cho xe tải trong khi phân tán chi phí xây và vận hành các trạm sạc điện theo thời gian.
Xe Roadster chạy được 1.000km chỉ trong 1 lần sạc điện
Tesla tuyên bố chiếc xe Roadster giá 200,000 đô sẽ là chiếc xe nhanh nhất từng sản xuất. Trữ lượng pin của xe cũng chưa có tiền lệ: đi được 1.000 km chỉ trong một lần sạc. Xe chạy pin hiện nay không có cái nào có thể đi xa được như vậy, thậm chí đi xa hơn gấp đôi các mẫu xe dẫn đầu của Tesla là mẫu Model S và Model X.
Để đạt được sức mạnh như vậy, Musk chia sẻ là chiếc Roadster sẽ cần có pin chứa được 200 kWH. Như thế có nghĩa là pin phải lớn gấp đôi pin xe Tesla hiện nay. Trước đây Musk có nói rằng sẽ không tạo ra pin lớn hơn của mẫu Model S và Model X do hạn chế về không gian. Vậy làm thế nào ông có thể tăng gấp đôi được kích thước pin trong một chiếc xe Roadster còn nhỏ hơn nữa?
Morsey của BNEF có 2 câu trả lời. Trước tiên, ông ta cho rằng Tesla sẽ xếp chồng pin lên nhau ở dưới sàn xe Roadster. Điều này sẽ tạo ra một số vấn đề về kỹ thuật cho hệ thống quản lý pin, nhưng những vấn đề này không phải là không vượt qua được. Tuy nhiên, Morsy cho biết, pin cần thiết vẫn sẽ quá lớn để nhét được vào khung xe nhỏ như vậy.
"Tôi thực sự không nghĩ rằng chiếc xe mà bạn nhìn thấy tuần trước đã có đủ 200 kWh," Morsy chia sẻ. "Tôi không nghĩ là điều đó có thể trở thành hiện thực vào thời điểm hiện tại."
Một lần nữa, có thể Musk đang đánh cược vào tương lai. Tesla đã bắt đầu nhận tiền đặt cọc cho Roadster, 50.000 USD cho model cơ bản. Tuy nhiên xe sẽ không được giao cho đến năm 2020. Trong khi đó, mật độ pin đã đang được cải thiện với tốc độ 7,5% mỗi năm, có nghĩa là khi bắt đầu sản xuất, các gói pin sẽ nhỏ hơn và mạnh hơn, ngay cả khi không có bước đột phá nào trong ngành hoá pin.
Việc vén màn cho chiếc xe tải và chiếc Roadster đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng của những chiếc pin của Tesla và các nghi vấn về kế hoạch mở rộng thị trường. Có lẽ ngay cả Elon Musk cũng cần phải có vài năm nữa để trả lời tất cả các câu hỏi này.
