Nhu cầu vận tải hàng không bắt đầu tăng nhanh trở lại

Khi nói về vận tải hàng không, chúng ta thường nghĩ về những hành khách ngồi chật kín máy bay. Tuy nhiên, máy bay không chỉ vận chuyển con người mà cả hàng hóa. Thực tế, vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không cũng rất quan trọng đối với nền kinh tế thế giới.

Chỉ có 1% lượng hàng xuất khẩu được vận chuyển bằng máy bay, nhưng chúng thường là những mặt hàng đắt tiền nhất, nên chúng chiếm tới 35% giá trị thương mại toàn cầu. Gần như tất cả mọi người đã sử dụng những sản phẩm được vận chuyển bằng đường hàng không, từ vắc-xin ở các nước nghèo cho đến điện thoại thông minh ở các nước giàu.

Các hãng vận tải hàng không như FedEx Express và Emirates Skycargo đã trải qua quãng thời gian khó khăn trong một vài năm trở lại đây. Tăng trưởng thương mại toàn cầu bị đình trệ dẫn theo nhu cầu vận tải hàng không cũng không còn phát triển mạnh mẽ như trước.

Nhu cầu di chuyển của hành khách tăng lên khuyến khích các hãng hàng không mua thêm nhiều máy bay. Vì máy bay chở hàng hóa hầu như cũng chính là các máy bay trở người, nên nguồn cung phương tiện vận tải tăng với tốc độ nhanh trong khi nhu cầu chở hàng hóa lại không tỷ lệ thuận với sự gia tăng này đã gây ra tình trạng trượt giá cho ngành vận tải hàng không.

Theo IATA, doanh thu của ngành này đã giảm từ 67 tỷ USD năm 2011 xuống còn 50 tỷ USD ở thời điểm hiện tại. Tâm trạng chung tại Hội nghị Vận tải hàng không toàn cầu tại Abu Dhabi vào tháng 3 vừa qua là lạc quan nhưng cũng thận trọng. Lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, nhu cầu vận tải hàng không đã bắt đầu tăng nhanh trở lại.

Tuy nhiên, đó chỉ là bối cảnh tổng thể. Trên thực tế, sự khác nhau về nhu cầu vận tải bằng máy bay giữa các ngành là rất đáng kể.

Chuyên gia Marco Bloemen của Seabury Consulting nhận định nhu cầu mua các thiết bị điện tử có giá trị cao đã giảm mạnh. Trong những năm 1990s và 2000s, một lượng lớn hàng điện tử đã được vận chuyển từ những địa điểm sản xuất giá rẻ ở châu Á đến tay những khách hàng thiếu kiên nhẫn ở phương Tây. Tuy nhiên, kể từ năm 2007, tổng số lượng hàng điện tử được vận chuyển bằng đường hàng không đã giảm 1/10 và vẫn đang tiếp tục giảm. Trong 2 năm trở lại đây, tổng khối lượng laptop và máy tính bảng được vận chuyển bằng máy bay đã giảm 50%.

Sự sụt giảm này một phần là do máy tính và điện thoại thông minh đã giảm dần về kích thước và trọng lượng, nhưng phần lớn là do khoảng cách ngày càng gần hơn giữa dây chuyền lắp ráp cuối cùng và khách hàng khi việc sản xuất được địa phương hóa và khi nhu cầu về các thiết bị điện tử của người châu Á đã tăng lên.

Theo chiều ngược lại, thị trường thực phẩm tươi sống lại là một thị trường phát triển mạnh đối với các công ty vận tải hàng không nhờ thói quen ăn uống toàn cầu hóa. Lượng thực phẩm dễ hư như rau quả, hoa và những sản phẩm tương tự đã tăng lên 1/3 kể từ năm 2007, nhiều hơn bất kỳ mặt hàng nào khác. Trong năm ngoái, trọng lượng thực phẩm tươi sạch vận chuyển bằng máy bay đã tăng lên 1/10. Hoa, cá hồi và sữa bột, những sản phẩm đang được săn đón bởi những người tiêu dùng châu Á, chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ nhất.

Một điểm sáng khác là dịch vụ chuyển phát nhanh. Người tiêu dùng đang mua hàng online trực tiếp từ các nhà sản xuất trên khắp thế giới. Những mặt hàng thời trang, cũng như trang sức và sữa bột, đặc biệt phổ biến. Theo một nghiên cứu được thực hiện bởi công ty tư vấn Accenture và hãng nghiên cứu AliResearch của Alibaba, tổng giá trị mua sắm trực tuyến được gửi qua biên giới tăng lên 1/3, đạt tới 400 tỷ USD, trong năm ngoái và tới năm 2020 sẽ tăng lên 1000 tỷ USD/năm. Hầu hết các sản phẩm này sẽ được vận chuyển bằng đường hàng không.

Mặc dù có những xu hướng tích cực này, các doanh nghiệp vận tải hàng không có mối lo lớn: khả năng thương mại giảm mạnh nếu Donald Trump ban hành các chính sách bảo hộ thực sự. Vấn đề này nghiêm trọng đến mức, giám đốc của một hãng vận tải hàng không đã nhận xét: “Đó là mối đe dọa số 1 của chúng tôi.”

Kun Nguyễn