Nguyên tắc suy nghĩ cơ bản - Học cách giải quyết vấn đề "pro" như Elon Musk

Nếu bạn đang nỗ lực để cải thiện năng suất lao động bản thân, chắc hẳn bạn sẽ tự coi mình là một người cống hiến, tận tâm hết mình cho công việc. Thế nhưng, đã đi làm lâu, bạn sẽ hiểu rằng đam mê và chăm chỉ thôi không thể giúp chúng ta đối mặt với cả trăm, nghìn vấn đề tồn tại trong công việc, trong cuộc sống. Có một số người thành công hơn do họ có khả năng gỡ rối vấn đề, giải quyết khó khăn rất tuyệt vời.

Vẫn không biết mình phải làm gì để cải thiện công việc hơn, giải quyết các vấn đề tốt hơn? Có lẽ phương pháp suy nghĩ dưới đây được áp dụng bởi nhiều người thành công có thể giúp bạn. Đây cũng là lối suy nghĩ được Elon Musk áp dụng rất nhiều trong quá trình làm việc của ông.

First Principles Thinking (tạm dịch: Nguyên tắc suy nghĩ cơ bản)

Trước hết, nó là gì?

Có 2 loại suy nghĩ mỗi khi chúng ta cần giải quyết vấn đề hay động não cho một thứ gì đó. Loại đầu tiên là suy nghĩ so sánh và loại thứ 2 là suy nghĩ theo nguyên tắc cơ bản.

Suy nghĩ so sánh là thứ xuất hiện khi bạn có giải pháp gỡ rối vấn đề từ nhiều ý tưởng sẵn có, nhiều tài nguyên sẵn có. Con người thường thực hiện phương pháp này do chúng ta luôn cố gắng tìm giải pháp ngắn nhất, dễ dàng nhất cho mọi vấn đề. Chỉ bằng việc thay đổi nhỏ trong ý tưởng chúng ta có thể xây dựng nên câu trả lời cho vấn đề phức tạp ban đầu.

Vấn đề của lối suy nghĩ này là chúng ta bị phụ thuộc vào những thứ sẵn có. Mà tất nhiên, những thứ sẵn có thì luôn giới hạn. Bạn chỉ đang cố lắp những miếng ghép gần đúng vào lỗ hổng vấn đề, nó có thể lấp được lỗ, thế nhưng nó không thể kín được như cách bạn xây dựng quy trình riêng cho vấn đề này.

Nguyên tắc suy nghĩ cơ bản yêu cầu người thực hiện bắt đầu khi trong tay không có gì, không ràng buộc hay lệ thuộc vào những thứ có sẵn. Chúng ta phải tự tìm giải pháp, tự đưa ra những ý tưởng để xử lý khó khăn. Nó bắt đầu từ những thành phần nhỏ nhất của rắc rối và dần dần chúng ta sẽ giải quyết triệt để vấn đề.

Cái lỗ rắc rối như trên sẽ kín hơn, thế nhưng ai cũng hiểu rằng nó khó khăn và tốn thời gian hơn nhiều so với cách lắp ghép từ những thứ có sẵn.

Vậy lợi ích thật của nguyên tắc suy nghĩ cơ bản là gì?

Sử dụng nguyên tắc này sẽ giúp bạn hiểu rất rõ về vấn đề cho dù chúng phức tạp như thế nào. Một khi hiểu về vấn đề, bạn có thể nảy sinh ra những ý tưởng đột phá. Suy nghĩ so sánh giúp bạn giải quyết được vấn đề theo cách tạm thời trong khi đó suy nghĩ theo nguyên tắc cơ bản giúp bạn ở chặng đường dài.

Nghe có vẻ phức tạp, thế nhưng hãy tưởng tượng vấn đề là một bức tranh. Nếu sử dụng suy nghĩ so sánh, bạn sẽ đứng rất xa bức tranh đó, có được cái nhìn tổng thể nhưng mọi chi tiết nhỏ đều không rõ ràng. Còn sử dụng nguyên tắc suy nghĩ cơ bản, giống như bạn đang đứng rất gần với bức tranh, thấy rõ các chi tiết và có thể nhìn các góc cạnh để ghép nên bức tranh tổng thể.

Áp dụng nguyên tắc suy nghĩ cơ bản như thế nào?

Lợi ích lớn nhất của nguyên tắc này chính là khả năng giải quyết các vấn đề, rắc rối. Ngoài ra mỗi khi bạn muốn xây dựng ý tưởng, muốn cải thiện vấn đề nào đó trong công việc, nguyên tắc suy nghĩ cơ bản sẽ cho phép bạn tìm hiểu rõ ý tưởng của mình đã tốt chưa, nó còn thiếu những gì.

Để thực hiện được nguyên tắc suy nghĩ cơ bản, hãy tự hỏi mình 3 câu hỏi: Mục tiêu của tôi đang là gì?, vấn đề cơ bản tôi đang gặp phải là gì?, sau cùng mọi thứ sẽ có ý nghĩa ra sao?.

Lấy ví dụ cụ thể hơn từ Elon Musk, khi ông nói về suy nghĩ, ý tưởng hình thành nên Tesla. Lúc đó Elon Musk gặp vấn đề về pin cho chiếc xe điện của mình. Nếu là một người có suy nghĩ so sánh, họ sẽ lập tức cho rằng giá xe phải tăng vì những viên pin này rất đắt. Thế nhưng, thay vì thế, Elon Musk nói:

"Những nguyên liệu nào được dùng để làm nên viên pin này? Giá thành thị trường của những vật liệu đó là bao nhiêu? Liệu, chúng ta có cách nào sản xuất được pin giá thành rẻ hơn để những chiếc xe giá thấp hơn?".

Sử dụng lối suy nghĩ đó, Elon Musk đã tiếp cận vấn đề từ cốt lõi, từ những thứ cơ bản nhất và rồi ông tìm ra cách để chế tạo pin giá rẻ hơn. Thậm chí ông còn nhận ra rằng pin không phải là thứ đắt nhất bên trong mỗi chiếc Tesla.

Kết

Nguyên tắc suy nghĩ cơ bản là cách thức để phá vỡ giới hạn cùng những định kiến mà chúng ta thường áp đặt từ những rắc rối trước đó. Nó là cách thức tìm kiếm từ góc nhìn mới, đặt ra những câu hỏi, thách thức cho tới khi tìm ra vấn đề cốt lõi. Bài viết chỉ đưa ra khái niệm cơ bản về nguyên tắc suy nghĩ này, ví dụ tuỳ thuộc vào mỗi người, mỗi vấn đề nhưng mong rằng nó sẽ giúp được bạn cải thiện hiệu quả làm việc bản thân.

Van Vu