Mối đe doạ đang tới rất gần: ChatGPT sẽ khiến giáo viên, nhà báo, thiết kế đồ họa, nhân viên ngân hàng và vô số nghề khác biến mất?
“AI sẽ thay thế nhiều lao động cổ cồn trắng và sẽ chẳng có ai ngăn được điều này. Thậm chí tiến trình này đã bắt đầu diễn ra”, chuyên gia công nghệ thông tin Pengcheng Shi của Viện khoa học Rochester (RIT) cảnh báo.
Theo tờ New York Post (NYP), sự phát triển vượt bậc của trí thông minh nhân tạo (AI) mà tiêu biểu là ChatGPT sẽ khiến hàng loạt ngành nghề biến mất.
Với sự đầu tư hàng tỷ USD của Microsoft, tập đoàn công nghệ mới vừa sa thải 10.000 lao động, mảng AI được đánh giá là sẽ ngày càng hoàn thiện và thay thế được nhiều chức năng vốn từng được thực hiện bởi nhân lực.
“AI sẽ thay thế nhiều lao động cổ cồn trắng và sẽ chẳng có ai ngăn được điều này. Thậm chí tiến trình này đã bắt đầu diễn ra”, chuyên gia công nghệ thông tin Pengcheng Shi của Viện khoa học Rochester (RIT) cảnh báo.
Theo bà Shi, hàng loạt ngành nghề từ tài chính, chăm sóc sức khỏe cho đến xuất bản đều đang sắp phải đối mặt với cuộc cách mạng AI.
Tất nhiên, không phải nghề nào cũng bị thay thế hoàn toàn khi công nghệ AI chưa hoàn chỉnh, đồng thời nhiều chức năng khó thoát khỏi lòng bàn tay con người. Dẫu vậy, người lao động sẽ phải học cách đối mặt với sự xâm chiếm của AI trên thị trường lao động trong tương lai gần.
Những kết quả thí nghiệm được công bố trên CNET cho thấy ChatGPT đạt số điểm cao hơn nhiều người cho bài thi kiểm tra thạc sĩ MBA tại trường Wahrton School. Tệ hơn, giáo sư Darren Hick của trường Furman University-bang South Carolina cho biết mình rất lo lắng về tương lai khi phát hiện một học sinh sử dụng công cụ AI để lừa dối trong bài kiểm tra.
Đồng quan điểm, chuyên gia Chinmay Hegde của trường đại học New York chuyên ngành công nghệ máy tính và kỹ sư điện tử nhấn mạnh nhiều ngành nghề như báo chí, giáo dục, thiết kế đồ họa hay phần mềm sẽ phải đối mặt với rủi ro bị thay thế bởi AI.
Ông Hegde nhận định mặc dù ChatGPT chưa hoàn thiện nhưng sớm muộn gì thì với sự đầu tư khổng lồ của Microsoft, công nghệ AI này sẽ dần phát triển đến mức mà nhiều lao động phải dè chừng.
Giáo dục
Hiện ChatGPT đã bị cấm sử dụng tại tất cả các trường học ở thành phố New York bởi chúng có thể trở thành công cụ gian lận kiểm tra. Tuy nhiên tờ NYP cho rằng ChatGPT cũng có thể trở thành giáo viên AI với tốc độ phát triển như hiện nay.
Thậm chí theo bà Shi, ChatGPT đã có thể giảng dạy cho học sinh cấp 3 trở xuống khi những kiến thức cơ bản và khả năng tương tác của AI này dần được hoàn thiện.
“Dù còn một số lỗi nhưng chúng có thể được cải thiện dần. Về cơ bản thì bạn chỉ cần tích hợp thêm thông tin và cải thiện một chút là ChatGPT đã có thể đứng lớp cho các học sinh rồi”, bà Shi cảnh báo.
Với chương trình đại học, cả Shi và Hegde đều cho rằng sinh viên vẫn cần những giảng viên bằng người thật để đứng lớp và AI chỉ nên là công cụ hỗ trợ trong tương lai nhằm đảm bảo hiệu suất học tập. Dẫu vậy ngay cả những giáo sư tại trường đại học New York cũng phải thừa nhận về lý thuyết, công nghệ AI đã có thể giảng dạy sinh viên mà không cần người theo dõi.
Theo bà Shi, ngành giáo dục có lẽ sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất từ ChatGPT khi có thể bất ngờ thay đổi chỉ qua 1 đêm nếu công nghệ AI được áp dụng. Học sinh có thể học từ xa và rất nhiều giáo viên sẽ phải thay đổi để thích nghi với tình hình mới. Ngoài ra, việc thi cử cũng sẽ phải siết chặt hơn khi học sinh có thêm nhiều công cụ để gian lận.
Báo chí
Việc AI có thể thay thế nhà báo hay không vẫn còn đang gây tranh cãi. Các kết quả công bố trên CNET khi tờ The Guardian thử nghiệm cho ChatGPT viết một số đoạn văn cho những kết quả khác nhau.
Theo chuyên gia Hegde, công nghệ AI hiện nay mới chỉ cho phép ChatGPT tổng hợp, sao chép từ những từ khóa thành một đoạn văn sao cho hợp lý chứ chưa thể sáng tạo được đề tài như một người lao động chân chính. Tất nhiên, ChatGPT đã có những thành công nhất định khi sáng tạo được các tiêu đề phù hợp với nhu cầu của người viết.
“Bạn có thể yêu cầu ChatGPT làm một bài báo với những dẫn chứng, nhưng nhiều dẫn chứng được dùng lại không chính xác và đây là một điểm yếu của nó. Nói thật là cho đến hiện tại chúng ta vẫn chưa biết sửa lỗi này như thế nào, nhưng nếu thành công thì ngành báo chí sẽ có một cuộc cách mạng cực lớn”, chuyên gia Hegde cảnh báo.
Thiết kế đồ họa
Năm 2021, các nhà phát triển ChatGPT là OpenAI đã cho ra mắt một công cụ mới mang tên DALL-E, qua đó có thể tạo nên những hình ảnh đồ họa theo chỉ lệnh của người dùng. Sản phẩm này tương tự như những ứng dụng từng ra mắt như Craiyon, Stable Diffusion hay Midjourney, sẽ trở thành thách thức đe dọa ngành thiết kế đồ họa.
“Nếu trước đây bạn thường kiếm ảnh từ nhiếp ảnh gia hay yêu cầu chuyên viên thiết kế đồ họa làm giao diện website thì với sự phát triển ngày càng mạnh của ChatGPT, con người có thể làm điều đó một cách tự động hóa trong tương lai không xa”, chuyên gia Hegde khẳng định.
Để kiểm chứng, chuyên gia Shi đã từng yêu cầu DALL-E thiết kế những bức tranh vẽ con thỏ để mừng Tết Nguyên Đán 2023, và kết quả cho ra cực kỳ ấn tượng. Dẫu vậy, bà Shi nhận định DALL-E mới chỉ học được phong cách vẽ thường thấy trong tranh của Picasso và vẫn còn nhiều thiếu sót để cải thiện thêm.
“Tôi đã yêu cầu DALL-E vẽ theo phong cách Matisse nhưng tác phẩm này không được thành công như bức trước đó”, bà Shi thừa nhận.
Công nghệ
Theo NYP, những chuyên viên gõ code hoặc thiết kế trang web có thể sẽ mất việc vì AI, khi những công việc mang tính lặp lại có thể tự động hóa.
“Tôi khá lo lắng cho những lao động này. Giờ đây bạn có thể yêu cầu ChatGPT thiết kế một website cho mình và dù chưa thực sự hoàn hảo nhưng sớm muộn gì thì những lao động làm trong mảng này sẽ thất nghiệp”, chuyên gia Hegde nhấn mạnh.
Về lý thuyết, công nghệ AI có thể soạn mã code theo tham số và yêu cầu thủ công của người dùng để xây dựng trang web cũng như những phần khác cho doanh nghiệp. Chính vì vậy chuyên gia Shi cảnh báo nghề thiết kế trang web hay gõ code có thể sẽ biến mất vào năm 2026 hoặc thậm chí sớm hơn nếu AI bành trướng.
“Trong tương lai, hoặc thậm chí là chỉ vài năm tới, những công việc lặp lại của nghề công nghệ thông tin có thể sẽ hoàn toàn bị thay thế”, bà Shi lo lắng.
Tài chính
Mảng tài chính là một trong những mảng gây tranh cãi nhiều nhất về sự thay thế của AI khi công nghệ này giỏi về các con số nhưng phần quyết định vẫn phải phụ thuộc vào nhân lực.
Theo chuyên gia Shi, rất nhiều ngân hàng, tổ chức tài chính thuê nhân viên và đào tạo họ làm những việc số má lặp lại chẳng khác gì máy móc, ví dụ những công việc liên quan đến Excel. Trong khi đó AI lại có thể làm được những việc này với tốc độ nhanh hơn rất rất nhiều.
Tiếp đó, những công việc gửi rút tiền hay mang tính thủ tục đơn giản cũng có thể dùng AI, và đây là lúc các tiếp viên ngân hàng mất chỗ đứng. Có chăng, những lao động có trình độ cao, giải quyết được các trường hợp vay nợ phức tạp là còn có ích cho các chi nhánh ngân hàng.
Tất nhiên, các quyết định quan trọng về đầu tư sẽ vẫn nằm trong tay con người, nhưng mảng nhập số liệu hoặc tương tự có lẽ sẽ trở thành lãnh địa của AI.
Ngoài ra, còn vô số những mảng công việc khác có thể chịu ảnh hưởng từ công nghệ AI, tùy thuộc vào tốc độ cải thiện và sự phát triển của kỹ thuật này. Có lẽ trong tương lai, thị trường lao động sẽ rất khác so với những gì chúng ta đang thấy hiện nay.
*Nguồn: NYP
