Giáo sư Harvard nói về học trực tuyến: Tôi lo cho tương lai của học sinh hơn là giáo viên

Tư tưởng người chiến thắng lấy đi cả và mục tiêu cắt giảm chi phí có thể khiến những bài giảng trực tiếp trên lớp trở nên lỗi thời. Thế nhưng, nền giáo dục tốt nhất vẫn tiếp tục phải là chuyên sâu, tốn nhiều chi phí, và được thực hiện trực tiếp.

Giáo sư David Deming.

Khi đại dịch coronavirus buộc các trường học phải đưa chương trình giảng dạy lên mạng, mô hình giáo dục hầu như không thay đổi trong nhiều thế kỷ đã đột nhiên bị phá vỡ.

Điều này có vẻ giống như sự tăng tốc cho quá trình biến đổi vĩnh viễn cho xu hướng học trực tuyến (online), nhưng tôi nghi ngờ điều đó. Trên thực tế, kinh tế học lại chỉ ra rằng khi mà công nghệ ngày càng phát triển, việc lên lớp “offline” cũng sẽ ngày càng có giá.

Hiện tại, giáo viên từ mẫu giáo đến sau đại học đang vật lộn để đưa lớp học của họ lên mạng, và kết quả ban đầu khá dễ hiểu. Đó là sự không đồng nhất. Nhưng việc thực nghiệm cộng đồng càng kéo dài, việc học từ xa sẽ trở nên quen thuộc hơn. Và như đã được thực chứng trong nhiều năm, màn trình diễn trực tuyến của các “siêu sao” học thuật sẽ ngày càng có khả năng thay thế những bài giảng trực tiếp chán ngắn, tẻ nhạt.

Nhưng điều này chỉ có thể đi xa tới mức đó, bởi vì các khía cạnh quan trọng khác của giáo dục được giáo viên thực hiện tốt nhất trong các môi trường, bối cảnh gần gũi hơn. Các nhà giáo dục sẽ ngày càng trở thành gia sư, cố vấn và hình mẫu lý tưởng… Và kinh tế học cũng cho chúng ta biết rằng những đặc điểm của một nền giáo dục tuyệt vời sẽ không tăng thêm.

Do đó, tôi lo lắng không phải về tương lai của giáo viên mà là của học sinh. Tôi sợ rằng việc lên lớp và có mặt trong giảng đường sẽ trở thành một sự khác biệt chất lượng ngày càng quan trọng, một hàng hóa xa xỉ mà chỉ sinh viên “giàu” mới mua được.

Cứ cho rằng giáo dục trực tuyến đã tồn tại lâu hơn rất nhiều so với Covid-19. Theo ước tính mới nhất của Bộ Giáo dục Mỹ, 35 sinh viên đại học đã học ít nhất một khóa trực tuyến trước khi xảy ra đại dịch, và con số này đã tăng đều đặn trong hơn một thập kỷ.

Học kỳ xuân này, các trường  đã phải chuyển các khóa học sang hình thức trực tuyến chỉ sau một vài tuần được thông báo, và kết quả thường rất tệ. Học sinh phải đối mặt với những thách thức đáng kể, chẳng hạn như truy cập internet chập chờn hoặc môi trường học tập không ổn định.

Tuy nhiên, triển vọng dài hạn cho việc học trực tuyến là tốt - ở một mức nào đó. Nhiều trường đại học đã cung cấp các bài giảng chất lượng cao trực tuyến trước cuộc khủng hoảng này, đôi khi thông qua quan hệ đối tác với các tổ chức như edX và Coursera. Khan Academy đã cung cấp các khóa học miễn phí cho thanh thiếu niên. Sự linh hoạt của việc học trực tuyến đặc biệt quan trọng khi sinh viên cần cân bằng các gánh nặng như khác như việc làm hoặc, trong thời điềm này, là chăm sóc bản thân hoặc người thân bị bệnh.

Giáo sư David Deming cho rằng các bài giảng là một phần của giáo dục và không phải thành phần duy nhất. Ảnh: NYTimes

Sau khi cuộc khủng hoảng này kết thúc, các bài giảng trực tuyến vẫn sẽ ngày càng có giá trị, bởi vì chúng được biết đến trong kinh tế học là “hàng hóa không đối thủ”: có nghĩa là chúng không bị cạn kiệt khi ngày càng nhiều người xem chúng. Vì lý do này, các giảng viên giỏi nhất có thể dạy nhiều người cùng một lúc. Điều này có thể làm cho các giảng viên ít hơn trở nên lỗi thời và, ít nhất là ở một mức độ nào đó, tạo ra sự tăng trưởng năng suất rất cần thiết trong giáo dục.

Điều này có vẻ đáng lo ngại đối với giáo viên, nhưng tôi không nghĩ rằng nó sẽ khiến chúng ta trở nên già cỗi và cũ kỹ, vì hai lý do.

Đầu tiên, nhu cầu về giáo dục là một mục tiêu di chuyển, và khi mọi người trở nên sung túc hơn, họ thường muốn một nền giáo dục tốt hơn.

Vì vậy, trong khi chi phí là quan trọng, nó không phải là tất cả. Uốn đường cong chi phí giáo dục đại học thông qua các bài giảng trực tuyến có vẻ hấp dẫn, nhưng điểm quan trọng không phải là cho phép mọi người học với giá rẻ. Thay vào đó, mọi người sẽ muốn nền giáo dục tốt hơn tương xứng với số tiền họ bỏ ra, và các bài giảng trực tuyến một mình không thể đạt được điều đó.

Điều này giải thích tại sao các khóa học trực tuyến mở với quy mô siêu lớn, được gọi là MOOCs, phần lớn đã thất bại trong việc phá vỡ giáo dục truyền thống bất chấp sự quảng bá cường điệu. Các bài giảng là một phần của giáo dục, nhưng chúng không phải là phần duy nhất.

Thứ hai, khi các bài giảng trực tuyến trở nên tốt hơn và rẻ hơn, các thành phần thiết yếu khác của giáo dục sẽ tốn nhiều thời gian và năng lượng hơn.

Trong kinh tế học, điều này được gọi là tăng trưởng không cân bằng: xu hướng các nguồn lực chuyển sang các bộ phận của nền kinh tế nơi tăng trưởng năng suất thấp nhất. Đó là một phần lý do tại sao phần lớn việc làm của Mỹ đã chuyển từ sản xuất sang lĩnh vực dịch vụ và tại sao học phí và tiền lương tiếp tục tăng. Chính xác bởi vì chúng là cá nhân, các dịch vụ khó mở rộng quy mô - chẳng hạn, rất ít người quan tâm đến việc chăm sóc trẻ em quy mô hàng loạt.

Các dịch vụ cá nhân được cung cấp bởi các nhà giáo dục bao gồm dạy kèm, phản hồi và tư vấn cá nhân, và nhiều nghiên cứu, cũng như vô số kinh nghiệm cá nhân, cho thấy các dịch vụ đó rất cần thiết cho việc học.

Giáo viên giỏi làm việc với học sinh cá nhân hoặc trong các nhóm nhỏ để chẩn đoán và khắc phục khoảng cách học tập cụ thể. Một cuộc khảo sát với gần 200 thí nghiệm giáo dục đã phát hiện ra rằng dạy kèm với “liều lượng cao” - được định nghĩa là các nhóm không quá sáu học sinh tập hợp ít nhất bốn lần mỗi tuần - là một trong những cách hiệu quả nhất để cải thiện việc học. Phản hồi cá nhân tần số cao cũng cải thiện đáng kể kết quả học tập của sinh viên.

Các giáo viên rất quan trọng trong vai trò cố vấn và định hình hình mẫu cho học sinh, các nghiên cứu cho thấy. Học sinh có nhiều khả năng hoàn thành bằng đại học khi giáo viên có kỳ vọng cao về họ. Một giảng viên nữ làm tăng đáng kể thành tích của học sinh nữ trong các khóa học toán và khoa học và truyền cảm hứng cho họ quan tâm đến sự nghiệp trong lĩnh vực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học).

Hơn nữa, khoảng cách chủng tộc trong thành tích học tập là nhỏ hơn trong các lớp học được giảng dạy bởi các giáo sư từ các nhóm người thiểu số. Tuy nhiên, ý nghĩa của nghiên cứu này thậm chí còn vượt ra ngoài chủng tộc và giới tính. Người cố vấn quan trọng đối với mọi người, và họ có thể có tác động mạnh mẽ đến các các lựa chọn cuộc sống và thành công trong sự nghiệp của sinh viên. Đơn giản là không có công nghệ thay thế cho những khía cạnh này của việc giảng dạy tuyệt vời.

Hơn nữa, cái mà các nhà kinh tế gọi là “bệnh lây về chi phí”(chi phí của ngành này phải tăng cao theo ngành khác, dù không đạt được năng suất hay hiệu quả như vậy) đã cho chúng ta thấy giá cả của việc có thầy kèm cặp, hướng dẫn và đích thân can thiệp sẽ tăng lên, ngay cả khi bài học được cung cấp trực tuyến có hiệu quả tốt hơn nhiều.

Nếu những xu hướng này tiếp tục không được kiểm soát, việc học tập trong thực tế tại trường và sự tương tác sâu sắc giữa giáo viên và học sinh cuối cùng có thể trở nên không phù hợp với tất cả mọi người trừ những tổ chức giáo dục giàu có nhất và những gia đình giàu có nhất.

Hai thay đổi là cần thiết để tránh thảm kịch này.

Đầu tiên, chúng ta phải mở rộng quyền truy cập vào các cơ sở có thể cung cấp trải nghiệm chất lượng cao trực tiếp trong khuôn khổ các trường. Thứ hai, các trường đại học đang chịu áp lực ngân sách nên chống lại sự cám dỗ khi nghĩ rằng công nghệ học tập trực tuyến chỉ như một phương tiện để giảm chi phí.

Thật tuyệt vời khi công nghệ đã cho phép hàng triệu sinh viên tiếp tục học ngay cả khi không thể tiếp xúc trực tiếp. Nhưng một khi cuộc khủng hoảng này kết thúc, chúng ta sẽ trở nên tốt hơn nếu công nghệ giải phóng thời gian học quý giá để các nhà giáo dục và sinh viên có thể gắn bó sâu sắc với nhau và xây dựng các kết nối cá nhân sẽ tồn tại suốt đời.

Theo Chu Quang