Chuyện gì đang xảy ra với Elon Musk: Bi quan bất thường về Tesla, né tránh câu hỏi về cả xe tự lái và AI, còn nhắc tới tình huống 'ngàn cân treo sợi tóc'

Sau nhiều năm tăng trưởng với tốc độ chóng mặt, Tesla dường như đang chậm lại.

Vào cuối ngày thứ 4 tuần này, Giám đốc điều hành Elon Musk tỏ ra bi quan một cách bất thường trước cuộc họp bảo cáo kết quả kinh doanh của Tesla. Cụ thể, người giàu nhất thế giới cảnh báo rằng mẫu xe mới đang được mong đợi của công ty, Cybertruck, có thể mất 18 tháng mới có lãi do cần “khối lượng công việc khổng lồ” mới đạt được sản lượng lớn. Và ông than phiền về tác động của lãi suất cao hơn đối với khả năng chi trả mua xe, điều này ngụ ý rằng Tesla đang gặp khó khăn với số hàng tồn kho bất chấp việc giảm giá nhiều mẫu xe trong năm nay.

Trên thực tế, trước đây Musk từng phàn nàn về lãi suất, nhưng giờ đây ông dường như đã tiến gần hơn đến việc giải quyết những lo lắng của mình. Khi thảo luận về dự án nhà máy ở Mexico sẽ sản xuất ô tô thế hệ tiếp theo với chi phí thấp hơn của Tesla, CEO này cho biết ông không “muốn tăng tốc hết tốc lực trong một tình trạng không chắc chắn”. Ông cũng đã gợi nhắc lại một cách đáng lo ngại về trải nghiệm đáng sợ của năm 2009, khi General Motors và Chrysler phá sản còn Tesla thì trong tình trạng “ngàn cân treo sợi tóc”.

Trong cuộc họp hôm thứ tư, Musk không đề cập đến những tham vọng cũ như bán được 20 triệu xe mỗi năm.

Sự giảm tốc của Tesla dường như chưa phải là một chiến lược chính thức nên nhiều khả năng sẽ còn có thể thay đổi tùy theo tâm trạng của Musk. Trong tuyên bố triển vọng của mình, công ty vẫn giữ nguyên ngôn ngữ thông thường là “có kế hoạch tăng trưởng sản xuất nhanh nhất có thể” và lặp lại mục tiêu đạt mức tăng trưởng trung bình 50% hàng năm trong vài năm. Nhưng Musk cũng trả lời câu hỏi của nhà đầu tư về triển vọng tăng trưởng chậm hơn trong năm tới bằng cách nói rằng “không thể có tốc độ tăng trưởng kép 50% mãi mãi”.

Trong khi đó, Musk đang tăng tốc phát triển trí tuệ nhân tạo. Trong niềm lạc quan thuở xưa, Musk nói trong bài nhận xét đã chuẩn bị sẵn của mình rằng ô tô không người lái và robot hình người có thể biến Tesla trở thành “công ty có giá trị nhất thế giới từ trước đến nay”.

Nhưng, những công nghệ này không hề rẻ: Chi phí hoạt động đã tăng 43% so với một năm trước đó lên mức kỷ lục 2,4 tỷ USD trong quý 3. Lý giải cho điều này, Tesla nói là vì phát triển “Cybertruck, AI và các dự án R&D khác”. Chi phí vốn là 2,5 tỷ USD, tăng 36% so với năm trước. Chưa kể đến việc, nhiều khả năng tham vọng AI của Tesla chưa sớm có thể cho hái trái ngọt. Bản thân Musk cũng né tránh câu hỏi của nhà đầu tư về khung thời gian mới nhất có thể cung cấp cái gọi là robotaxis.

Sự tăng trưởng trong chi phí chung là một lý do khiến kết quả kinh doanh quý 3 của Tesla tệ nhất trong nhiều năm. Lợi nhuận được dự kiến thấp hơn sau khi giảm giá nhiều mẫu xe và lượng giao hàng yếu, một phần là do việc nâng cấp nhà máy trong mùa hè. Mặc dù vậy, công ty đã không đạt được kỳ vọng ở hầu hết mọi cấp độ.

Ngay cả khi bỏ qua việc chi phí đang tăng lên chóng mặt, tỷ suất lợi nhuận của Tesla cũng vẫn rất yếu. Tỷ suất lợi nhuận gộp ô tô của công ty không bao gồm các khoản tín dụng theo quy định, thước đo chính về lợi nhuận của phương tiện, là 16,3%, giảm từ mức 18,1% trong quý hai và là mức thấp nhất kể từ ít nhất là giữa năm 2019, khi Tesla thay đổi cách báo cáo kết quả kinh doanh. Khoản lợi nhuận béo bở mà công ty kiếm được trong nửa cuối năm 2021 và 2022 ngày càng giống như một sự “ăn may” trong thời đại đại dịch, dòng tiền rẻ và thiếu sản phẩm.

Câu hỏi đặt ra bây giờ là sự kết hợp giữa hoạt động kinh doanh ô tô cốt lõi kém lợi nhuận hơn, tăng trưởng chậm hơn và chi tiêu lớn cho các dự án công nghệ với kết quả rất không chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các nhà đầu tư của Tesla như thế nào? Tất nhiên, những nhà đầu tư này có khả năng chấp nhận rủi ro cao hơn bình thường. Họ dường như không quan tâm đến mức lợi nhuận thấp hơn và vẫn giúp tăng giá cổ phiếu Tesla trong năm nay ngay cả khi triển vọng thu nhập xấu đi.

Có thể, những người này đang quan tâm nhiều hơn đến việc tăng trưởng chậm lại: Lời hứa về công nghệ tự động hóa người lái xe của Tesla một phần dựa trên hy vọng rằng công ty sẽ có thể bán phương tiện đó cho nhiều người lái xe Tesla — nếu có thể được chế tạo để hoạt động đáng tin cậy. Ngoài ra, lợi nhuận xe thấp hơn cuối cùng có thể buộc Musk phải cắt giảm chi tiêu cho AI.

Với tiến độ chậm chạp của dòng xe Cybertruck, hoạt động kinh doanh ô tô của Tesla sẽ phải đối mặt với thời kỳ khó khăn hơn cho đến năm 2024. Điều đó thậm chí còn gây áp lực lớn hơn lên các khoản đặt cược AI của họ để mang lại kết quả. Hơn bao giờ hết, Musk cần chứng minh rằng những chiếc xe không người lái có thể giúp duy trì niềm tin vào Tesla.

Theo: WSJ

Phương Linh