AstraZeneca ngừng bán vaccine phi lợi nhuận có tác động thế nào đến Việt Nam?
AstraZeneca dự định sẽ thu "lợi nhuận khiêm tốn" với các hợp đồng thương mại cung cấp vaccine Covid-19 mới, thay vì duy trì mô hình phi lợi nhuận như trước đây. Vậy Việt Nam có bị ảnh hưởng gì nếu dự định của AstraZeneca được đưa vào thực hiện không?
AstraZeneca dự định ngừng bán vaccine phi lợi nhuận
Trong thông báo ngày 12/11/2021, hãng dược phẩm Anh - Thụy Điển AstraZeneca cho biết, họ đang dự định chuyển đổi dần, để thu về mức "lợi nhuận khiêm tốn" khi nhận các đơn đặt hàng vaccine mới. Thêm vào đó, khoản lợi nhuận "hạn chế" từ vaccine trong quý IV/2021, sẽ dùng để bù đắp chi phí liên quan đến hỗn hợp kháng thể, được phát triển để ngăn ngừa và điều trị Covid-19.
Giám đốc điều hành AstraZeneca Pascal Soriot nhấn mạnh, họ đang đưa ra mức giá phải chăng và theo nhiều cấp độ, phụ thuộc vào khả năng chi trả của từng quốc gia. Theo ông, loại vaccine Covid-19 do AstraZeneca hợp tác phát triển cùng Đại học Oxford của Anh sẽ không trở thành "nguồn thu lợi nhuận khổng lồ".
Doanh thu từ vaccine Covid-19 của AstraZeneca trong quý III/2021 là 1,1 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với 13 tỷ USD của Pfizer, và 4,8 tỷ USD của Moderna. Công ty còn công bố lỗ ròng 1,65 tỷ USD trong quý III so với mức lợi nhuận sau thuế 651 triệu USD vào cùng kỳ năm ngoái, một phần do tăng chi phí nghiên cứu, và phát triển nhiều chương trình, bao gồm phương pháp điều trị Covid-19.
AstraZeneca đã cam kết bán vaccine với giá gốc trong thời kỳ đại dịch, và đang tính phí khoảng 5 USD một liều. Tuy nhiên, ông Soriot cho rằng: "Mọi người phải chấp nhận rằng Covid-19 đang trở thành bệnh đặc hữu. Chúng ta sẽ phải học cách sống chung với nó, đồng nghĩa với khả năng tiêm nhắc lại thường xuyên".
Soriot cũng thông tin thêm, ông không hối hận vì mô hình phi lợi nhuận mà AstraZeneca từng duy trì, trong khi các hãng vaccine khác thu về lợi nhuận lớn.
CEO của AstraZeneca khẳng định: "Tất cả chúng tôi đều vô cùng tự hào về ảnh hưởng mà AstraZeneca đem lại. Chúng tôi đã cứu một triệu sinh mạng và hàng triệu người khỏi nguy cơ nhập viện".
Tính đến cuối tháng 9, AstraZeneca đã cung cấp hơn 145 triệu liều vaccine Covid-19 cho các quốc gia thu nhập thấp, và trung bình thông qua cơ chế Covax của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chiếm một nửa nguồn cung của Covax. Con số dự kiến tăng lên 250 triệu liều vào cuối năm nay. AstraZeneca cam kết tiếp tục cung cấp vaccine cho những nước nghèo nhất với giá gốc.
Việt Nam có chịu tác động nếu AstraZeneca ngừng bán vaccine phi lợi nhuận?
Nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh COP26 và thăm làm việc tại Vương quốc Anh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến làm việc với lãnh đạo Công ty AstraZeneca, dự lễ ký các thỏa thuận hợp tác giữa AstraZeneca với các đối tác Việt Nam.
Tại đây, Giám đốc điều hành tập đoàn AstraZeneca, ông Pascal Soriot khẳng định, dù tình hình có khó khăn, song hãng cũng sẽ nỗ lực để ngay trong tháng 11/2021 hoàn thành bàn giao toàn bộ 30 triệu liều vaccine của hợp đồng thứ nhất. Ngay sau đó, đầu tháng 12/2021, lô đầu tiên của hợp đồng mới ký này sẽ có mặt tại Việt Nam.
Trước đó, gần 1 năm kể từ ngày ký kết hợp đồng đặt mua 30 triệu liều vaccine Covid-19 của AstraZeneca, Hệ thống tiêm chủng VNVC - thuộc Công ty cổ phần Vacxin Việt Nam, tiếp tục ký hợp đồng mua thêm hơn 25 triệu liều, nâng tổng số vaccine mà VNVC đã đặt mua về Việt Nam đến thời điểm này lên tới hơn 55 triệu liều. Gần 22 triệu liều vaccine Covid-19 của hợp đồng này đã được chuyển về Việt Nam.
Ngoài ra, theo các văn bản được ký kết tại buổi làm việc, AstraZeneca và các đối tác Việt Nam đã đạt được hai thoả thuận bước ngoặt, nhằm góp phần phát triển ngành sản xuất dược phẩm sinh học trong nước, và hỗ trợ nỗ lực phòng, chống đại dịch Covid-19 của Việt Nam.
Theo đó, AstraZeneca sẽ đầu tư khoảng 2 nghìn tỷ đồng (90 triệu USD), nhằm hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất dược phẩm trong nước, giúp bệnh nhân tiếp cận tốt hơn với các thuốc chất lượng cao được sản xuất ngay tại Việt Nam. Dự kiến trong giai đoạn 2022-2030, sẽ có 3 sản phẩm thuốc quan trọng được công ty sản xuất gia công trong nước.
Công bố khoản đầu tư mới này nối tiếp khoản đầu tư trị giá 5 nghìn tỷ đồng (220 triệu USD) của AstraZeneca vào Việt Nam trong giai đoạn 2020-2024 được công bố vào năm 2019.
Đặc biệt, ông Pascal Soriot cam kết, ngoài việc sẽ cung ứng vaccine theo đúng kế hoạch, và tăng thêm số lượng phân bổ vaccine cho Việt Nam. Thời gian tới, AstraZeneca cũng sẽ cố gắng cao nhất, đáp ứng tích cực các đề nghị của Việt Nam; mong muốn thúc đẩy hợp tác chiến lược lâu dài với Việt Nam, một thị trường với 100 triệu dân và đang tăng trưởng mạnh mẽ.
