Ăn thô: Có tốt nhưng đồng thời cơ thể cũng phải đối diện với những rủi ro
Rất nhiều lo ngại xoay quanh chế độ ăn chủ yếu là trái cây, rau củ quả tươi sống này đến từ những chuyên gia dinh dưỡng cũng như các nghiên cứu khoa học.
Chúng ta nghe nói rất nhiều về thuật ngữ ăn thô. Thông thường, thuật ngữ ăn thô dùng để dành cho các em bé đang tuổi học ăn như chuyện bố mẹ hay kháo nhau "con tôi ăn thô tốt lắm" hay "con tôi ăn thô kém cực kỳ"... Thế nhưng giờ đây, ăn thô cũng được dành cho những người trưởng thành. Một "làng ăn thô" ra đời trên Facebook với hàng trăm nghìn người tham gia với mục đích hướng mình theo lối sống xanh.
Tất nhiên, ăn thô trong "làng ăn thô" có nhiều điểm khác biệt so với những gì trước nay bạn luôn nghĩ. Ăn thô ở đây có nghĩa là bạn chỉ ăn hầu như toàn rau củ quả, trái cây và ở dạng tươi sống. Nhiều năm trở lại đây, nhiều người đang có kiểu ăn như thế. Thậm chí, với một số người, nó là một phần không thể thiếu để vươn đến chánh niệm.
CDC khuyến cáo, mặc dù trái cây, rau củ quả tươi sống chứa nhiều vitamin, khoáng chất cần thiết cho cơ thể nhưng không đảm bảo 100% an toàn khi ăn sống. Nhiều người đang quá cực đoan trong suy nghĩ. Thực ra, quá trình nấu nướng sẽ giúp phân hủy các hóa chất độc hại cũng như phòng tránh ngộ độc thực phẩm trong một số loại thực phẩm.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) cho rằng, ăn đồ sống nói chung có nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm cao hơn. Những loại trái cây, rau củ quả tươi sống còn có thể có nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật... Nếu nạp những chất này vào cơ thể, về lâu dài cũng không hề tốt cho sức khỏe.
Vì những lo ngại đó, thế là chúng ta lại phải chắc chắn thực phẩm để ăn thô đảm bảo được trồng sạch 100%.
Thế nhưng, ngay cả khi không bị nhiễm hóa chất, TS Từ Ngữ (Tổng Thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam) vẫn bày tỏ những lo ngại xoay quanh việc cơ thể ăn đồ sống. Theo ông, ăn đồ sống nhiều dễ bị giun sán hơn bình thường.
"Trong vô vàn loại thực phẩm trên thế giới, thực phẩm có nguồn gốc động vật có nguy cơ nhiễm giun sán hơn thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Tức là ăn rau củ quả tươi sống thì cơ thể vẫn nhiễm giun sán như thường. Ngay cả khi rửa sạch rửa kỹ cũng không đảm bảo 100%".
Mặc dù giàu vitamin, khoáng chất nhưng việc chỉ ăn mỗi trái cây, rau củ quả sống lại không được các tổ chức cũng như giới chuyên gia dinh dưỡng đồng tình hoàn toàn. Chúng cũng ẩn chứa những nguy hại cho sức khỏe xuất phát từ một chế độ ăn thiếu cân bằng các nhóm chất.
Ngoài ra, theo nghiên cứu khoa học, ăn thô được đánh giá có những rủi ro cho sức khỏe như sau:
1. Cơ thể thiếu vitamin B12
Vitamin B12 là một chất dinh dưỡng hòa tan trong nước, đóng vai trò quan trọng trong chức năng của não, sản xuất hồng cầu và tổng hợp DNA.
Theo Healthline, việc ăn thô với thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật hoàn toàn sẽ khiến cơ thể thiếu vitamin B12. Chất này thường tồn tại tự nhiên trong thực phẩm có nguồn gốc động vật như sữa, thịt, cá.
Các triệu chứng thiếu vitamin B12 bao gồm mệt mỏi, táo bón, chán ăn, tê hoặc ngứa ran ở bàn chân và bàn tay, đau miệng, mất thăng bằng, trầm cảm, trí nhớ kém và rối loạn tâm thần.
2. Gây ra các vấn đề về cholesterol
Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng, ăn thô có thể cải thiện mức chất béo trung tính nhưng lại cản trở HDL - cholesterol tốt trong cơ thể bạn. 46% những người ăn thô tham gia nghiên cứu cho thấy mức cholesterol HDL thấp bất thường - một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Một số người ăn thô có bổ sung dầu thực vật vào chế độ ăn, trong khi nhiều người khác lại bỏ hoàn toàn vì dầu không có trong tự nhiên, cần qua chế biến.
Các loại thực phẩm khác thúc đẩy cholesterol tốt như cá, hải sản, bơ đậu phộng, bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt... cũng bị hạn chế trong chế độ ăn thô.
3. Dễ bị loãng xương
Ăn quá ít calo, duy trì trọng lượng cơ thể thấp và tiêu thụ lượng canxi, vitamin D thiếu hụt là những yếu tố nguy cơ đáng kể dẫn đến bệnh loãng xương - một tình trạng đặc trưng với xương yếu và dễ gãy.
Ăn thô dựa trên các loại thực phẩm ít calo như trái cây, rau và ngũ cốc nảy mầm. Theo Healthline, mặc dù canxi phổ biến trong một số thực phẩm thô, ví dụ như rau xanh và hạnh nhân, nhưng bạn có thể không ăn đủ lượng cần thiết.
Ví dụ, 1 chén bông cải xanh tươi xắt nhỏ cung cấp khoảng 43g canxi. Một cốc sữa cung cấp 300mg. Để hấp thụ canxi đúng cách, cơ thể bạn cần khoảng 600 - 800 đơn vị vitamin D mỗi ngày.
Mặc dù bạn có thể thu được vitamin D từ việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhưng chỉ bấy nhiêu thôi có lẽ không đủ cho xương của bạn mỗi ngày. Theo TS Từ Ngữ, những người có làn da sẫm màu như người Việt Nam không thể sản xuất đủ vitamin D nếu chỉ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
4. Yếu cơ bắp
Ăn thô cung cấp rất ít protein - thường ít hơn 10% tổng số calo mỗi ngày của bạn, theo Healthline. Về mặt lý thuyết, mức protein thấp như vậy có thể đủ để đáp ứng nhu cầu sinh học cơ bản. Tuy nhiên, một số bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ lượng protein dồi dào hơn giúp xương chắc khỏe hơn.
Đồng thời, protein cũng rất quan trọng để duy trì khối lượng cơ bắp. Đặc biệt là trong thời kỳ ăn ít calo dẫn đến giảm cân.
5. Dễ bị sâu răng
Chế độ ăn thô cũng có thể làm tăng khả năng bị sâu răng. Điều này đặc biệt đúng với chế độ ăn thô bao gồm nhiều trái cây họ cam quýt và quả mọng.
Những loại trái cây này được cho là có tính axit cao hơn và có nhiều khả năng gây xói mòn men răng của bạn.
Trong một nghiên cứu trên Healthline, 97,7% những người theo chế độ ăn thuần chay thô bị mòn răng ở một mức độ nào đó, trong khi ở nhóm đối chứng là 86,8%.
Tuy nhiên cũng cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi đưa ra kết luận chắc chắn.
6. Có thể làm giảm khả năng sinh sản
Trong một nghiên cứu trên Healthline, 70% phụ nữ theo chế độ ăn thô trải qua những bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt. Khoảng 1/3 trong số đó mắc chứng vô kinh.
Ngoài ra, người ta quan sát thấy tỷ lệ thực phẩm thô càng cao thì tác dụng càng mạnh. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, những phụ nữ chỉ ăn thực phẩm thô có nguy cơ bị vô kinh cao gấp 7 lần so với những phụ nữ khác.
Các nhà khoa học lưu ý thêm, một trong những nguyên nhân quan trọng nhất khiến ăn thô gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ là ăn quá ít calo. Điều này có thể khiến chị em giảm cân quá nhiều, làm giảm khả năng hành kinh cũng như sinh sản.
