Vì sao Vương quốc Anh phải dịch sách Toán của Trung Quốc cho học sinh học?
Các nhà giáo dục trên toàn thế giới đã không khỏi kinh ngạc khi học sinh ở Thượng Hải đứng đầu bài thi chuẩn quốc tế trong lần đầu tiên tham gia của họ vào năm 2010, vượt qua các bạn đồng trang lứa tới từ hàng chục quốc gia khác. Hiện tại, một số trường học ở Anh sẽ cố gắng lặp lại thành công đó bằng cách biên dịch những sách giáo khoa được sử dụng trong các trường tiểu học công ở Thượng Hải.
Bắt đầu từ đầu năm nay, những giáo viên ở Anh sẽ có lựa chọn sử dụng “Real Shanghai Mathematics”, một series 36 cuốn sách giáo khoa được dịch trực tiếp từ Trung Quốc sang tiếng Anh. Điều khác biệt duy nhất là ký hiệu tiền tệ được chuyển từ nhân dân tệ sang bảng Anh.
Yong Zhao, một giáo sư về giáo dục tại Đại học Kansas, chia sẻ: “Suốt thời gian qua, những người châu Á đã học hỏi từ hệ thống giáo dục phương Tây. Đột nhiên, mọi thứ bị đảo ngược.”
Thực tế, các lớp học ở phương Tây đã áp dụng những phương pháp giảng dạy Toán học của châu Á từ trước. Trong quá khứ, một số ít các trường học phương Tây thử nghiệm phương pháp giảng dạy của Singapore. Nó tương tự với phương pháp được sử dụng ở Thượng Hải, nơi được xem là nơi có giáo viên dạy toán tốt nhất ở Trung Quốc.
Tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng Anh là quốc gia đầu tiên dẫn đầu phong trào làm mới lại một số lớp học theo hình ảnh của phương Đông với một bản kế hoạch táo bạo được hậu thuẫn bởi chính phủ. Với 54 triệu USD được tài trợ bởi chính phủ, hơn ½ các trường tiểu học ở Anh sẽ áp dụng phương pháp giảng dạy toán học được sử dụng ở những nơi có chất lượng hàng đầu như Thượng Hải và Singapore.
Khi tuyên bố sáng kiến này vào năm ngoái, Nick Gibb, Bộ trưởng các trường học ở Anh, người giám sát giáo dục tiểu học, cho biết: “Tôi tin tưởng rằng các bước chúng ta đang thực hiện sẽ đảm bảo những người trẻ tuổi sẽ được chuẩn bị đúng cách cho cấp học cao hơn và nơi làm việc thế kỷ 21, và cụm từ thường được nghe thấy ‘không thể làm toán’ sẽ được đưa vào quá khứ.”
Bí quyết thành công của Thượng Hải
Phương pháp giảng dạy này, được gọi là cách tiếp cận “tinh thông”, dựa trên ý tưởng rằng tất cả học sinh có thể thành thạo Toán học khi được hướng dẫn đúng cách. Trong khi những giáo viên phương Tây có thể đưa ra một khái niệm, sau đó giao các vấn đề cho học sinh tự giải quyết, thì phương pháp tinh thông có tính tương tác cao hơn. Các giáo viên thường đặt ra các câu hỏi cho học sinh và chúng có nhiệm vụ giải thích chính xác cả giải pháp và các nguyên tắc cơ bản cho cả lớp.
Học sinh học ít khái niệm hơn theo cách tiếp cận này, cho phép chúng hiểu sâu những khái niệm này hơn. Ví dụ, đối với phân số, giáo viên có thể yêu cầu học sinh áp dụng nguyên tắc “một phần của toàn bộ” trong các ngữ cảnh khác nhau, sử dụng các sơ đồ và các biện pháp sử dụng hình ảnh khác để khám phá những khái niệm trừu tượng. Chỉ khi toàn bộ lớp học đã hiểu hoặc “tinh thông” một khái niệm thì giáo viên mới chuyển sang khái niệm tiếp theo.
Colin Hughes, giám đốc điều hành của Collins Learning, bộ phận giáo dục của HarperCollins nơi xuất bản những cuốn sách giáo khoa được biên dịch, cho biết những cuốn sách của Trung Quốc “đòi hỏi khắt khe hơn rất nhiều” so với giáo trình hiện tại của Anh.
Phương pháp “tinh thông” được cho là đã thúc đẩy học sinh ở Hồng Kông, Thượng Hải và Singapore đứng đầu bảng xếp hạng cho Chương trình Đánh giá Học sinh quốc tế (PISA), một kỳ thi kiểm tra khoảng 500.000 học sinh 15 tuổi ở trên 60 quốc gia 3 năm/lần.
Trong năm 2009 và 2012, học sinh Thượng Hải đã đạt điểm số cao hơn bạn bè cùng tuổi ở đọc hiểu, khoa học và toán. Singapore đứng đầu vào năm 2015.Những chuyên gia nói rằng bên cạnh phương pháp “tinh thông”, các yếu tố khác cũng giải thích sự thành công của các quốc gia châu Á như sự tham gia mạnh mẽ của phụ huynh và sự nhấn mạnh của nền văn hóa vào giáo dục. Ngược lại, thứ hạng nhiều nước phương Tây ít được cải thiện trong những năm qua. Ví dụ, nước Anh xếp thứ 27 về môn Toán năm 2015, thấp hơn 1 bậc so với năm 2012.
Thử nghiệm phương pháp giảng dạy của phương Đông ở Anh
Một số trường học ở Vương quốc Anh đã bắt đầu thử nghiệm các sách giáo khoa Toán học dựa trên tài liệu giảng dạy từ Singapore. Theo Ni Ming, biên tập của East China Normal University Press, thì một series khác từ Trung Quốc được chuyển thể để phù hợp với yêu cầu của chương trình học ở Anh đang được sử dụng ở 400 trường tiểu học ở quốc gia châu Âu này. Sự dịch chuyển của Anh sang phương Đông là một thay đổi hoàn toàn đối với quốc gia có một số trường đại học thuộc loại tốt nhất trên thế giới.
Ngoài nước Anh, một số quốc gia khác bao gồm cả Mỹ, UAE, Kenya và Malaysia cũng đã bày tỏ sự quan tâm đến mô hình “tinh thông” này của Trung Quốc.
Một số chuyên gia quan ngại về tác động thực sự của việc sử dụng sách giáo khoa của Trung Quốc lên những tiêu chuẩn toán học ở Anh. Ông Hughes thừa nhận rằng sách giáo khoa không phải là phép màu để giải quyết các vấn đề giáo dục ở Anh.
Một số khác cho rằng, dù những nỗ lực này mang ý định tốt, thì hệ thống “tinh thông” này có gốc rễ quá sâu trong bối cảnh văn hóa ở châu Á, do đó, khó có thể áp dụng được ở phương Tây.
