Vì sao Coca Cola, Pepsi thích sản xuất lon dáng đứng và cao thay vì kiểu dáng lùn, thấp như thông thường?

Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao Pepsi hay Coca Cola không làm lon dáng thấp rộng thay vì một chiếc lon hình trụ cao-sâu hay chưa?

Chức năng của lon nhôm là để đựng nước giải khát. Cỡ lon phổ biến được bán khắp nơi trên thế giới chứa 355ml chất lỏng có hình trụ tròn với chiều cao gần gấp đôi chiều rộng (cao 12cm, đường kính đáy 6,5cm).

Đây vốn là một điều không hợp lý nếu tính trên phương diện hiệu quả dung tích. Nếu làm những chiếc lon này thấp hơn và đáy to hơn, ta sẽ tiết kiệm được lượng nhôm đáng kể.

Ví dụ như một lon nhôm với chiều cao chỉ 7,8cm và đường kính đáy 7,6cm sẽ tiết kiệm được khoảng 30% nhôm nguyên liệu nhưng vẫn chứa được lượng chất lỏng tương đương. Những lon thấp hơn sẽ giúp tiết kiệm giá thành sản xuất, vậy tại sao người ta vẫn đựng nước giải khát trong những lon cao?

Lon cao vs Lon thấp

Theo lý thuyết kinh tế học, các nhà sản xuất sẽ không muốn thêm tính năng mới vào sản phẩm trừ khi nó làm tăng giá trị sản phẩm (hay nói cách khác là tăng lợi ích) cho khách hàng và giá trị tăng này phải cao hơn chi phí đầu tư cần thiết.

Nói đơn giản là sự thay đổi bao bì phải đem lại lợi ích lớn hơn số vốn đầu tư.

Bởi vậy trong hầu hết các trường hợp, thiết kế của sản phẩm phải đảm bảo sự cân đối giữa việc tích hợp những tính năng làm khách hàng đạt được sự hài lòng cao nhất mà vẫn phải giữ giá bán cạnh tranh.

Quay trở lại câu chuyện lon cao với lon thấp. Việc quyết định dùng kích cỡ lon thấp dù chúng cho ít thể tích hơn và tốn kém nguyên liệu nhôm hơn là bởi hiệu quả kinh doanh đem lại.

Đầu tiên là người tiêu dùng dễ bị "đánh lừa" bởi chiều thẳng đứng của lon nước. Đây là một hiện tượng tâm lý ảo giác khi 2 vật phẩm có kích thước bằng nhau nhưng con người dễ ngộ nhận sản phẩm theo chiều thẳng đứng dài hơn chiều nằm ngang.

Bởi vậy, khách hàng có thể không muốn mua lon nước ngọt thấp hơn vì cho rằng nó đựng được ít nước hơn.

Một lý do khác nữa là khách hàng thích hình dáng của lon cao hơn, nhất là khi hàng loạt công ty thực hiện chiến dịch marketing quảng bá về độ "cool" ngầu khi cầm những lon nước ngọt dáng cao.

Ngay cả khi người tiêu dùng nhận ra hai loại lon chứa cùng lượng nước ngọt thì họ vẫn sẵn lòng trả thêm một khoản tiền nhỏ để mua lon cao hơn, cũng giống như khách thuê chấp nhận trả thêm tiền để có phòng khách sạn nhìn ra khung cảnh đẹp.

Nói cách khác, người tiêu dùng trả tiền để được hưởng cảm giác "cool" ngầu, để mua sản phẩm có bao bì đẹp hơn dù chất lượng chẳng khác nhau là mấy.

Rõ ràng, một chiếc lon dáng cao dù đắt hơn nhưng đẹp hơn thì vẫn được ưa chuộng hơn lon thấp.

Tại sao là trụ tròn dài?

Một câu hỏi nữa thường được đặt ra là tại sao hầu như mọi loại nước giải khát không cồn đều được đựng trong lon hình trụ trong khi dạng hộp chữ nhật tiết kiệm không gian kệ trưng bày và vận chuyển hơn?

Trong khi những hộp sữa thường gần như luôn có dạng hình hộp chữ nhật để tiện vận chuyển, không để thừa không gian khi xếp trên kệ thì những lon nước ngọt của Pepsi hay Coca lại thích trụ tròn dài.

Nguyên nhân vẫn là câu chuyện chi phí -lợi ích. Với những vỏ hộp làm bằng nhôm, một lý do là hình trụ tròn là hình dạng chịu được áp lực cao nhất sinh ra từ các loại nước có ga. Mặt khác, người ta hay uống nước thẳng từ lon, tay ta khi cầm lon hình trụ tròn sẽ cảm thấy thoải mái hơn, vì vậy chi phí phát sinh cho không gian lưu giữ là có thể chấp nhận được.

Điều này cũng lý giải vì sao chai hay lon làm bằng thủy tinh cũng có dạng hình trụ tròn, dù rằng bao bì hình hộp chữ nhật bằng thủy tinh cũng có thể chịu được áp lực sinh ra từ nước có ga.

Đối với sữa, việc tạo cảm giác thoải mái cho người tiêu dùng khi cầm trong tay không quan trọng bằng, vì thường người ta không uống sữa trực tiếp từ hộp.

Ngay cả khi người tiêu dùng uống sữa trực tiếp từ hộp giấy đi nữa thì theo nguyên lý chi phí - lợi ích, người ta cũng không nên dùng vỏ hộp hình trụ tròn cho sữa.

Dù rằng bao bì hình hộp giúp tiết kiệm không gian trên kệ dù nó chứa thứ gì bên trong, nhưng việc tiết kiệm không gian có vai trò quan trọng với sản phẩm sữa hơn là sản phẩm nước giải khát. Bởi lẽ đa số nước giải khát trong siêu thị được đặt trên các kệ mở, vốn rất rẻ và không cần chi phí vận hành nào khác.

Trong khi đó, sữa được chứa trong ngăn lạnh, những tủ này giá đắt và phải tốn phí vận hành. Vì vậy, không gian trên kệ trong các ngăn lạnh này rất quý và làm tăng lợi ích của việc đựng sữa trong hộp hình trụ chữ nhật.

Băng Tâm