Vì Covid-19 nhà giàu Trung Quốc không còn mặn mà cho con đi du học hay tìm cách nhập cư nước ngoài

Một loạt các vấn đề liên quan đến đại dịch khiến cho người giàu ở Trung Quốc phải suy nghĩ, bao gồm sự không chắc chắn, đột ngột thay đổi về thu nhập trong tương lai, rủi ro sức khỏe khi sống ở nước ngoài và hình ảnh xấu đi của Trung Quốc ở các nước phương Tây. Tất cả những điều này đã buộc nhiều người từ bỏ hoặc phải xem xét lại kế hoạch gửi đi con cái của mình đến những trường học ở Mỹ, ở Anh hoặc đầu tư mua tài sản nhà cửa ở Canada hoặc Úc.

Bà Alice Tan, người điều hành một công ty kinh doanh trà ở Quảng Châu, viết trong một cuộc trò chuyện hơn 300 người: “Nhiều người trong chúng ta đã ngạc nhiên bởi cách xử lý thiếu chuyên nghiệp của một số nước Tây Âu. Chúng ta luôn nghĩ rằng chất lượng cuộc sống và sức khỏe ở các xã hội phương Tây đều tốt hơn nhiều so với ở Trung Quốc, nhưng bây giờ quan điểm này có vẻ phải thay đổi.”

Nhóm chat này được tạo ra trên nền tảng WeChat dùng để chia sẻ các thông tin về du học, đầu tư nước ngoài, mục đích chung cho các gia đình trung lưu, giàu có ở Trung Quốc trước khi đại dịch diễn ra. Bà Tan cho biết, những tháng gần đây, đặc biệt sau khi đại dịch bùng nổ, số người trong nhóm có mong muốn được sống ở nước ngoài đã giảm sút, kế hoạch cho con đi du học của nhiều gia đình cũng từ bỏ.

Theo Viện Chính sách về di cư có trụ sở tại Hoa Kỳ, thế giới có 258 triệu người di cư vào năm 2017, 10 triệu trong số đó là người Trung Quốc đại lục, nhóm di cư lớn đứng thứ tư. Một nửa số người di cư Trung Quốc chọn ở lại định cư tại Hồng Kông và Hoa Kỳ, đứng thứ ba và thứ tư trong danh sách phổ biến là Canada và Úc.

Không giống những năm 1980-1990, khi làn sóng người nhập cư bất hợp pháp từ Trung Quốc đến châu Âu và Bắc Mỹ chủ yếu tìm kiếm việc làm thâm dụng lao động ở các nước giàu, người Trung Quốc di cư trong thập kỷ qua thường giàu hơn, họ tìm kiếm giáo dục tốt hơn cho trẻ em và chất lượng đời sống tốt hơn.

Cuộc khảo sát năm 2018 với 224 người Trung Quốc giàu có được thực hiện bởi Hurun Report và Visas Consulting thấy rằng Hoa Kỳ là điểm đến di cư hấp dẫn nhất, tiếp theo là Anh, Ireland, Canada và Úc. Cuộc khảo sát cho thấy giáo dục là lý do hàng đầu cho việc di cư, tiếp theo là lý do sinh thái, an ninh lương thực, chăm sóc sức khỏe, phúc lợi xã hội và an toàn. Theo Bộ Giáo dục Trung Quốc, hơn 660.000 sinh viên đại lục đã đi du học năm 2019, tăng 8,8% so với một năm trước đó.

Bill Liu là chủ của một công ty có trụ sở tại Quảng Châu giúp các công dân Trung Quốc có tài sản tìm cách di cư ra nước ngoài, công việc diễn ra thuận lợi cho đến năm nay, mọi thứ đã thay đổi.

“Năm ngoái, tôi đã giúp khoảng 30 gia đình di cư ra nước ngoài, nhưng năm nay tôi sợ sẽ chỉ còn 10 gia đình hoặc ít hơn. Tỷ lệ tử vong, kinh tế hoạt động trì trệ và suy thoái ở Mỹ và châu Âu đã ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý đến tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc”, ông Liu cho biết.

Cha mẹ Trung Quốc gửi con đi du học cũng ngày càng lo lắng. Bố mẹ của du học sinh lo lắng liệu con của mình có bị phân biệt đối xử ở trường nước ngoài hay không - liệu nó có thể có được sự tôn trọng và cơ hội như vậy so với vài năm trước hay không?

Nhiều gia đình trung lưu ở Trung Quốc tin rằng nền kinh tế và hệ thống chính trị sẽ phục hồi trở lại. Bây giờ họ tin rằng việc giữ lại bản sắc Trung Quốc và nắm giữ tài sản ở các thành phố hạng nhất ở đại lục cũng quan trọng như có được thẻ xanh nước ngoài.

“Hầu hết những người bạn xung quanh tôi vẫn tin tưởng vào nền kinh tế tương lai của Trung Quốc, mặc dù chúng tôi hy biết rằng giai đoạn tăng trưởng kinh tế cao có thể đã qua. Chúng ta có thể so sánh với nước ngoài khi khả năng suy thoái ở châu Âu và Hoa Kỳ hiện lớn hơn ở Trung Quốc”, ông Richard Shen, điều hành hai chuỗi nhà hàng trong thành phố cho biết. “Chính phủ Trung Quốc có nhiều vấn đề, nhưng đại dịch khiến tôi cảm thấy rằng chính phủ của các nước phương Tây thậm chí còn nhiều vấn đề hơn.”

Ông Shen, sở hữu bốn căn hộ ở Thượng Hải, đã chi khoảng 600.000 USD cho bảo hiểm đầu tư và giáo dục. Ông cho biết mình vẫn có kế hoạch gửi hai con trai đi du học trong vài năm nữa, nhưng nói thêm rằng bản thân sẽ chờ xem tình hình như thế nào.

Nhưng không giống như các thế hệ người Trung Quốc trước đây từng đi du học và tìm cách ở lại nước ngoài, ông nghĩ rằng con trai của mình cuối cùng sẽ quay trở lại Thượng Hải với một tương lai tốt hơn. Ngoài ra ông cho biết mình cùng vợ đang tìm hiểu để mua một căn hộ ở Nhật Bản để hai người sống khi họ nghỉ hưu, thay vì đầu tư vào phương Tây.

Ông Shen cho rằng động thái chống Trung Quốc từ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và căng thẳng mối quan hệ giữa Washington-Bắc Kinh rất có thể là tín hiệu cho thấy nước Mỹ không chào đón sinh viên Trung Quốc nữa.

“Nếu con cái chúng ta trở thành người nhập cư mới, liệu chúng có bị mắc kẹt trong cuộc xung đột và căng thẳng giữa hai nước không? Họ có gặp rắc rối bởi thái độ kỳ thị người Trung Quốc nếu sống ở nước ngoài hay không?

Duy Thắng