Trẻ con: Tính cách khiến sự nghiệp của Elon Musk gặp nguy hiểm, thua đau Mark Zuckerberg dù hơn 'kẻ thù' tới 13 tuổi

Sự cạnh tranh giữa Mark Zuckerberg và Elon Musk đã có từ nhiều năm trước – và xét về khía cạnh "ai ngầu" hơn ai, Musk thường giành chiến thắng. Là một nhà đổi mới, Zuckerberg, đồng sáng lập Facebook và ông chủ của Meta, một gã khổng lồ về truyền thông xã hội, thường bị coi là một gã tài tử lập dị, hay mặc áo hoodie. Mark chưa bao giờ nhận được những lời khen ngợi giống Musk kiểu như thành tích biến Tesla thành một cỗ máy xe điện và SpaceX thành một công ty tên lửa khổng lồ.

Về phần Zuckerberg, doanh nhân này nổi tiếng với phương châm "di chuyển nhanh và phá vỡ mọi thứ", điều này có thể đã giúp Facebook chinh phục thế giới nhưng lại khiến các nhà phê bình cho rằng đó là một mối đe dọa xã hội. Musk thì được tôn sùng là người phá vỡ các quy tắc, thể hiện hình ảnh "bad boy" của mình và gần như không chịu bất kỳ ảnh hưởng nào.

Tháng 6 năm ngoái, ngay trước khi Meta tung ra ứng dụng nhắn tin Threads để cạnh tranh với Twitter của Musk (nay là X), Zuckerberg đã nhận được lời mời tham gia 1 trận đấu trong lồng sắt, đáng tiếc, trận đấu đó chưa từng xảy ra.

Về mặt kinh doanh, tại nhiều thời điểm, Musk vẫn chiếm thế thượng phong. Ông là người giàu nhất hành tinh. Giá trị thị trường của Tesla tuy giảm nhưng vẫn cao hơn Meta. Doanh thu của Tesla cũng tăng nhanh hơn. 

Tuy nhiên, kể từ đó, Musk trải qua nhiều tình huống đáng thất vọng. Trong vài tuần qua, Tesla đã gây sốc cho các nhà đầu tư với màn công bố kết quả kinh doanh đáng thất vọng. Gói trả lương 56 tỷ USD cho Musk từ năm 2018 đã bị 1 thẩm phán hủy bỏ, điều này đã làm giảm giá trị tài sản ròng của ông. Từ Mỹ đến Trung Quốc, rất nhiều xe điện của Tesla đã bị thu hồi.

Trong khi đó, Zuckerberg lại nhận nhiều tin vui. Vào ngày 1/2, Meta đã công bố kết quả kinh doanh cho thấy doanh thu và tỷ suất lợi nhuận tăng đáng kinh ngạc. Giá trị thị trường của công ty đã đạt 1,2 nghìn tỷ USD, chính xác là mức Tesla đạt được vào thời kỳ đỉnh cao vào năm 2021 và cao hơn gấp đôi giá trị của nhà sản xuất xe điện hiện tại. 

Chắc chắn rằng các thước đo ngắn hạn về hiệu quả tài chính không phải là tất cả. Nhưng hãy nhìn vào các yếu tố dài hạn hơn, chẳng hạn như cách cả hai người điều hành doanh nghiệp của mình, đối xử với các cổ đông và khách hàng cũng như cách ứng phó với những thất bại của chính họ, thì rõ ràng là cuộc chiến coi như đã kết thúc. Zuck là người chiến thắng.

Để hiểu lý do tại sao, hãy bắt đầu với sự tương tác giữa cách cả hai tỷ phú kiểm soát và điều hành công ty của họ. Mỗi người trong số họ đều thống trị công ty của mình theo những cách khác nhau: Zuckerberg thông qua cơ cấu cổ phần kép cho phép anh kiểm soát đa số Meta. Còn Musk sử dụng cách lôi kéo mọi người ở Tesla. Nhưng khi Zuckerberg trở nên nhạy cảm hơn với các cổ đông của mình thì Musk lại trở nên ít nhạy cảm hơn. Điều đó đã ảnh hưởng lớn đến hiệu suất.

Với trường hợp của Zuckerberg, mọi chuyện bắt đầu vào năm 2022 khi các cổ đông phản đối cách anh đốt tiền của họ vào các dự án đột phá như metaverse (vũ trụ ảo), ngay khi hoạt động kinh doanh cốt lõi của Meta đang chậm lại. Thay vì phớt lờ họ, Zuckerberg lắng nghe. 

Kể từ đó, anh đã thay đổi quan điểm của mình để tập trung vào việc cắt giảm chi phí, tăng lợi nhuận và sử dụng tiền mặt để đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) và metaverse theo cách cải thiện các sản phẩm hiện có cũng như tài trợ cho các khoản đặt cược trong tương lai. Hơn nữa, để thuyết phục các cổ đông rằng anh không lãng phí tiền, Meta sẽ trả lại nhiều tiền mặt hơn cho họ thông qua việc mua lại cổ phiếu và trả cổ tức lần đầu tiên.

Musk không được khéo léo như vậy. Trong hai năm kể từ khi giá cổ phiếu của Tesla đạt đỉnh, ông dường như đã khiến những người sở hữu cổ phiếu của công ty phải thất vọng. Những người nhạy cảm mong muốn một chiếc xe điện giá rẻ dành cho thị trường đại chúng. Thay vào đó, Tesla đang bán những sản phẩm đắt tiền với mức chiết khấu giảm đáng kể. 

Họ muốn Musk dành nhiều thời gian hơn ở Tesla, nhưng ông lại buộc chia với SpaceX và thậm chí lãng phí thời gian ở X. Họ khao khát những chiếc xe tự lái hoàn toàn sẽ là chất xúc tác cho cuộc cách mạng taxi robot. Thay vào đó, ngay cả những người hâm mộ cuồng nhiệt gần đây cũng phải choáng váng khi Musk đe dọa sẽ chuyển các nỗ lực phát triển AI và robot của mình ra khỏi Tesla trừ khi ông được trao 25% quyền kiểm soát phiếu bầu.

Điều đó dẫn đến sự khác biệt lớn thứ hai: Động lực, vốn là điểm mấu chốt trong quyết định của thẩm phán ở Delaware vào ngày 30/1 nhằm tước bỏ tấm séc trả lương khổng lồ của Musk. Zuckerberg, như phán quyết đã lưu ý, không nhận được tiền lương hoặc quyền chọn cổ phiếu. 13% cổ phần của anh trong Meta là động lực chính để anh đến làm việc mỗi ngày. Tuy nhiên, Musk thì khác.

Mặc dù việc sở hữu cổ phần Tesla của ông vào thời điểm đó có nghĩa là ông sẽ trở nên giàu hơn 10 tỷ USD mỗi khi giá trị của Tesla tăng thêm 50 tỷ USD, nhưng điều đó vẫn chưa đủ. Hội đồng quản trị của Tesla (nhiều người trong số họ được thẩm phán phán quyết quá thân thiết với Musk) đã thuyết phục các cổ đông rằng cần có thêm động lực để giữ ông tập trung vào công việc: Cụ thể là khoản thanh toán lớn nhất trong lịch sử thị trường đại chúng. Bây giờ thì khoản này đã bị vô hiệu, và có lẽ động cơ làm việc của ông càng bị nghi ngờ.

Sau đó, thái độ của cả hai người đàn ông đối với khách hàng cũng đi theo hướng trái ngược nhau. Zuckerberg bị chỉ trích vì cách tiếp cận nhanh chóng và lỏng lẻo của Facebook đối với dữ liệu, kiểm duyệt nội dung và quyền riêng tư của người dùng. Những lo ngại vẫn còn rất lớn, đặc biệt là khi nói đến giới trẻ trên mạng xã hội. Nhưng Facebook hiện có một ban giám sát độc lập để đưa ra các quyết định về nội dung và Meta cho biết họ đã đầu tư 20 tỷ USD kể từ năm 2016 vào an toàn trực tuyến.

Riêng với Musk, điều chắc chắn là ông vẫn có một số lượng khách hàng trung thành nhất định. Nhưng các đợt thu hồi mới nhất là một nguyên nhân đáng lo ngại hơn nữa (mặc dù vấn đề có thể được khắc phục bằng bản cập nhật phần mềm). Tại Trung Quốc, một thị trường rộng lớn, Musk phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt. Ngược lại, Meta ghi nhận công lao của các nhà quảng cáo Trung Quốc vì đã giúp thúc đẩy doanh thu quảng cáo tăng vọt vào năm ngoái.

Tóm lại, khi Zuckerberg lớn lên, anh ấy dường như đã học được từ những sai lầm của mình. Càng lớn lên, Musk càng trở nên trẻ con và mất tập trung hơn. Phản ứng giận dữ của Musk trước phán quyết của tòa án Delaware, đe dọa sẽ tấn công và chuyển Tesla đến Texas, là một trường hợp điển hình. Điều đó cho thấy Musk muốn các cổ đông của công ty thậm chí còn ít được bảo vệ khỏi sự thất thường của mình hơn bình thường.

Theo: The Economist

Phương Linh