Tiến trình văn minh nhân loại qua 1000 phát minh và khám phá vĩ đại

Trong hơn 3 triệu năm tò mò và sáng tạo, rất nhiều phát minh và sáng chế đã làm thay đổi hoàn toàn cách sống và thậm chí là tạo nên những nền văn minh mới cho nhân loại. 

Con người thời ăn lông ở lỗ

Sự khác biệt giữa con người và hầu hết các loài động vật khác là chúng ta sử dụng công cụ. Những công cụ cổ nhất mà chúng ta biết được tìm thấy ở châu Phi, đã ra đời cách đây hơn hai triệu năm. Chúng chỉ đơn giản là những cục đá được ghè vào một viên đá khác để tạo thành cạnh sắc dùng cho việc cắt thịt hay chặt gỗ.

Vào khoảng năm 1.400.000 TCN, con người đã khám phá ra giá trị của lửa và sử dụng lửa để sưởi ấm và nấu chín thức ăn. Phương pháp nấu ăn cổ nhất là để thức ăn trên ngọn lửa và thỉnh thoảng xoay trở nó. Tuy nhiên, cách làm này gây lãng phí nhiên liệu và phải có người ngồi canh thức ăn. Sẽ hiệu quả hơn nếu đốt lửa bên trong một cái buồng bằng đá hoặc đất sét - tức là lò nướng. Những chiếc lò đầu tiên mà người ta biết đến được tìm thấy ở thành phố Jericho thuộc khu vực Palestine cổ đại, nơi con người đã sinh sống hơn 10.000 năm. 

Sau khi khai thác được sức mạnh của lửa, con người đã có thể làm ra đồ gốm. Những người thợ gốm đầu tiên chỉ cần tìm một ít đất sét mềm, tạo hình rồi nung trong lửa. Đồ gốm có niên đại khoảng 15.000 năm trước đã được tìm thấy ở Nhật Bản. 

Cũng theo các bằng chứng khảo cổ cho thấy, con người bắt đầu xây nhà cách đây khoảng 30.000 năm, nhưng khi đó hầu hết mọi người vẫn sống trong lều hoặc hang động. Họ cũng dựng những túp lều đơn giản, nơi họ dùng để sinh sống một thời gian trước khi tiếp tục di cư tìm thức ăn. 

Thời tiền sử là giai đoạn mang nhiều tính sơ khai. Bằng cách làm ra những công cụ: Rìu tay, lưỡi câu, cung và tên… con người có thể phục vụ cho nhu cầu săn bắt, hái lượm và có thể tồn tại ở những nơi mà các loài động vật khác không thể. 

Khoảng năm 6000 TCN, con người đã phát hiện ra những loại ngũ cốc tốt nhất có thể gieo trồng là lúa mì và lúa mạch, còn lợn, bò, cừu thì đền đáp công sức nuôi dưỡng chúng bằng thịt, sữa, da, len. Con người cũng sử dụng trâu, bò để kéo cày. Con người cũng học cách làm việc theo mùa, gieo trồng đúng thời điểm. Họ cũng phát minh ra các kho thóc, nơi có thể lưu trữ sản phẩm thu hoạch được. 

Cách thức canh tác này kéo dài thêm 8.000 năm nữa. Sau đó, với sự phát triển của khoa học, những thay đổi bắt đầu. Ngày nay, máy móc động cơ, phân bón nhân tạo và thuốc trừ sâu đã thay đổi hoàn toàn lối sống có từ thời kỳ đồ đá. 

Đời sống tiện nghi dần nhờ có các phát minh và khám phá

Trải qua hàng trăm nghìn năm, con người mới tạo ra được những sáng chế và phát minh cơ bản làm nên nền tảng cho thứ mà ngày nay chúng ta gọi là công nghệ. Trong quyển sách "1000 phát minh và khám phá vĩ đại" (tựa gốc: 1000 Inventions & Discoveries), tác giả Roger Bridgman nêu bật ra rằng, sự hiểu biết của con người về thế giới đã phát triển vượt bậc trong khoảng thời gian từ năm 1400 đến 1750. Hành tinh của chúng ta không còn được coi là trung tâm vũ trụ và dường như trở nên rộng lớn hơn khi các nhà thám hiểm tìm ra những vùng đất mới. 

Những khám phá mới và các phương tiện mới dùng để truyền đạt các khám phá này đã dẫn đến thời đại của lý trí và khởi đầu của khoa học hiện đại. Ngọn lửa lộ thiên gây lãng phí năng lượng, vì vậy, người ta chuyển sang đặt ngọn lửa trong những cái buồng bằng đá hoặc gạch, được gọi là bếp lò. Bếp lò đầu tiên được xây dựng ở Alsace, Pháp vào năm 1490. 

Thức ăn chín nhanh hơn trong môi trường nước có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ sôi tiêu chuẩn. Năm 1679, nhà vật lý người Anh gốc Pháp Denis Papin đã làm cho nước nóng hơn điểm sôi tiêu chuẩn bằng "bể phân hủy", một bình kín có van an toàn. Khi nước bên trong được làm nóng, áp suất tăng lên sẽ khiến cho bình đạt hơi bão hòa và nước sôi ở nhiệt độ cao hơn điểm sôi ở điều kiện tiêu chuẩn.

Sự ra đời của động cơ hơi nước vào cuối thế kỷ 18. Nó đã đánh dấu cho cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra. Văn minh con người chuyển từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp. Từ khoảng năm 1750 đến 1850, trong quá trình Cách mạng Công nghiệp, nước Anh đã chuyển mình từ một quốc gia chủ yếu là nông nghiệp thành cường quốc công nghiệp hàng đầu thế giới. Ngành công nghiệp dẫn đầu là sản xuất vải. Bị hấp dẫn bởi mức lương cao hơn, người lao động chuyển từ các trang trại vào các nhà máy mới. Chúng được tạo nên nhờ năng lượng nước, năng lượng hơi nước, các máy móc mới và những cách huy động tiền mạo hiểm hơn. 

Tiến trình văn minh nhân loại qua 1000 phát minh và khám phá vĩ đại

Trong 50 năm đầu của thế kỷ 20, những sáng chế và phát minh mới đã thay đổi cả cuộc sống hằng ngày và thế giới khoa học. Những người bình dân có radio, thuốc men và xe hơi. Các nhà khoa học đã tạo ra một ngành vật lý mới tiết lộ năng lượng kỳ diệu ẩn chứa trong vật chất. Đời sống tiện nghi hiện đại dần được mở ra đáp ứng nhu cầu cuộc sống của con người. 

Máy tính điện tử ra đời vào 1946. Chính nó đã giúp tạo nên nhiều phát kiến khoa học mới và những đột phá về công nghệ trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên. Nó cũng là công cụ để hỗ trợ thực hiện thám hiểm đáy đại dương, du hành vũ trụ, dự báo thiên tai... Máy tính điện tử đang đưa con người dần đến một nền văn minh mới gọi là văn minh hậu công nghiệp hay văn minh trí tuệ. 

Điện thoại di động xuất hiện đầu tiên ở Hoa Kỳ nhờ Phòng thí nghiệm Điện thoại Bell. Sau khi thử nghiệm ở Chicago vào năm 1979, dịch vụ công cộng đầu tiên khai trương vào năm 1983. Ngày nay, việc sở hữu một chiếc điện thoại thông minh bạn có thể xử lý, tích hợp các công việc văn phòng, công nghệ giải trí, vô số thông tin, các loại bản đồ... Chiếc điện thoại thông minh tác động đến thế giới hơn bất kỳ thiết bị nào. 

Những phát minh xuất hiện ngày càng nhiều và nhanh hơn, dựa trên nền tảng của những phát minh trước đó và nhu cầu của con người ở đa dạng các lĩnh vực. Cuộc sống ngày một tiện nghi hơn nhưng sức sáng tạo của nhân loại chưa bao giờ dừng lại. Nhìn lại quá khứ, có lẽ tổ tiên của chúng ta chẳng thể nào tưởng tượng nổi đời sống hiện tại đã tiện nghi và thoải mái đến tận cùng.

Bình Nguyên