Vác tù và hàng tổng, vẫn sống dư dả?

21/02/2014 16:10 PM |

Nhiều người làm doanh nghiệp xã hội không những giải quyết được vấn đề xã hội mà còn có địa vị và các lợi ích cá nhân vẫn được đáp ứng.

Nội dung nổi bật:

- Theo trao đổi của các diễn giả, DNXH có hai điểm khác biệt so với các doanh nghiệp khác. Thứ nhất, được thành lập ra để giải quyết một hoặc một vài vấn đề xã hội, mục tiêu không phải tìm kiếm lợi nhuận. Thứ hai, nếu có lợi nhuận thì phần lớn sẽ được tái đầu tư lại để giải quyết các vấn đề xã hội.

- Những thách thức khi làm DNXH là đòi hỏi tính sáng tạo cao, tính lì lợm. Khó khăn nhất đối với DNXH là thuyết phục xã hội tin rằng doanh nghiệp mình hoạt động không vì lợi nhuận, làm sao để mọi người hiểu được DNXH là gì, vai trò của DNXH, giải quyết vấn đề gì với xã hội. 

- Để tạo môi trường phát triển bền vững cho DNXH có 2 nhiệm vụ cần làm gồm: Tạo lập khuôn khổ chính sách và Tạo dựng một hệ thống phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp xã hội.



Khái niệm doanh nghiệp xã hội đã xuất hiện từ lâu trên thế giới và gần đây bắt đầu manh nha xuất hiện tại Việt Nam. Tại buổi tọa đàm “Tạo lập môi trường phát triển bền vững cho doanh nghiệp xã hội: Kinh nghiệm của Việt Nam và Vương quốc Anh” do Hội đồng Anh phối hợp cùng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức ngày 20/02 vừa qua, các nội dung về doanh nghiệp xã hội (DNXH) như đặc điểm hoạt động kinh doanh, vị trí pháp lý,…được trao đổi sôi nổi.

Làm doanh nghiệp xã hội có nghèo không?

Theo trao đổi của các diễn giả, DNXH có hai điểm khác biệt so với các doanh nghiệp khác. Thứ nhất, được thành lập ra để giải quyết một hoặc một vài vấn đề xã hội, mục tiêu không phải tìm kiếm lợi nhuận. Tìm kiếm lợi nhuận chỉ là phương tiện hoạt động, không phải mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp hay nói cách khác giải quyết vấn đề xã hội theo phương thức kinh doanh. Thứ hai, nếu có lợi nhuận thì phần lớn sẽ được tái đầu tư lại để giải quyết các vấn đề xã hội.

Chính vì vậy nhiều người quan niệm làm doanh nghiệp xã hội là nghèo. Tuy nhiên ông Nguyễn Đình Cung,quyền Viện trưởng CIEM cho rằng: “Đừng quan niệm làm DNXH là nghèo. Thực tế cho thấy nhiều người không những giải quyết được vấn đề xã hội mà còn có địa vị và các lợi ích cá nhân vẫn được đáp ứng”. Ông Cung cũng nhấn mạnh rằng làm doanh nghiệp đã khó, thì làm doanh nghiệp xã hội còn khó gấp bội phần. 

Những thách thức khi làm DNXH là đòi hỏi tính sáng tạo cao, tính lì lợm. Khó khăn nhất đối với DNXH là thuyết phục xã hội tin rằng doanh nghiệp mình hoạt động không vì lợi nhuận, làm sao để mọi người hiểu được DNXH là gì, vai trò của DNXH, giải quyết vấn đề gì với xã hội. Mặc dù khó khăn nhưng ngày càng có nhiều người trẻ nhiệt huyết tham gia lĩnh vực này.

Xu hướng mới trong tương lai

Từ những năm 1960-1970, phong trào thương mại công bằng xuất hiện tại Anh, đánh dấu cho sự phát triển của hàng loạt các mô hình và loại hình kinh doanh không hướng tới loại nhuận mà đi vào việc giải quyết các vấn đề xã hội. Những năm 1980, cụm từ “doanh nghiệp xã hội” bắt đầu xuất hiện tại quốc gia này. Sau đó, việc ra đời của Liên minh doanh nghiệp xã hội (DNXH), chiến lược quốc gia về phát triển DNXH lần đầu tiên được ban hành hay mô hình ngân hàng Big Society Bank giúp các DNXH huy động vốn,… cho thấy xu hướng phát triển mạnh mẽ của loại hình doanh nghiệp mới này.

Theo ông Ian Robinson, Phó tổng giám đốc Hội đồng Anh Việt Nam, DNXH tại nước này hoạt động hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế như sức khỏe và chăm sóc xã hội, năng lượng tái chế, thực phẩm, nhà ở, bán lẻ và giao thông. Tính tới năm 2013, tại Anh đã có 70.000 DNXH, chiếm 5% tổng số đơn vị kinh tế và đóng góp 24 tỷ bảng Anh cho nền kinh tế, mang lại việc làm cho 1 triệu người. Một điều thú vị mà ông Robinson chia sẻ, DNXH là một mục tiêu thúc đẩy trong nội dung những cuộc tranh cử của tất cả các Đảng chính trị tại nước này.

TS Nguyễn Đình Cung, Quyền Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương 

Cũng trong buổi tọa đàm, ông Nguyễn Đình Cung, cho biết hiện có khoảng 200 DNXH đang hoạt động ở 40 tỉnh, thành, chưa kể có khoảng 165.000 các tổ chức khác có một số đặc tính hoạt động như DNXH tại Việt Nam. Ông Cung cho biết, doanh nghiệp xã hội không thay thế Chính phủ mà đồng hành, bổ sung thêm với Chính phủ giải quyết các vấn đề xã hội.

Tuy nhiên theo ông Cung, các doanh nghiệp xã hội Việt Nam hiện gặp phải nhiều khó khăn, như việc chưa có địa vị pháp lý rõ ràng và sự công nhận chính thức từ Nhà nước, dẫn tới không có khả năng tiếp cận nguồn tài chính và hỗ trợ đào tạo. Bên cạnh đó, DNXH cũng tồn tại nhiều vấn đề chủ quan như hạn chế về nguồn vốn, về nhân sự có năng lực và kỹ năng phù hợp.

Để góp phần tạo môi trường phát triển bền vững cho DNXH, ông Cung cho biết sẽ đưa “doanh nghiệp xã hội” vào nội dung Luật Doanh nghiệp sửa đổi trong thời gian tới với 3 điều: Định nghĩa về DNXH, Những quyền riêng của DNXH ngoài những quyền chung như bất cứ một DN khác, Nghĩa vụ riêng của DNXH. 

Bài học từ Vương Quốc Anh

Cũng trong buổi tọa đàm, bà Magimay- Giám đốc phụ trách nguồn lực doanh nghiệp thuộc tổ chức Doanh nghiệp xã hội Anh chia sẻ nhiều bài học kinh nghiệm từ nước Anh trong việc xây dựng môi trường cho loại hình doanh nghiệp mới này. Theo bà, có 2 nhiệm vụ cần làm gồm: Tạo lập khuôn khổ chính sách và Tạo dựng một hệ thống phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp xã hội.

Tạo lập khuôn khổ chính sách nhằm tạo ra các đòn bẩy chính sách đến từ Tài khóa, các chương trình nâng cao năng lực, Cơ chế huy động các nguồn vốn cho DNXH, tạo lập thị trường, các chương trình hỗ trợ, cơ sở pháp lý cho các mô hình công ty xã hội hoạt động,…

Tạo dựng một hệ thống phát triển hệ sinh thái cần bắt đầu với việc phân chia các thành phần khác nhau của hệ sinh thái và từ đó ưu tiên phát triển với vai trò hỗ trợ của địa phương, doanh nghiệp hỗ trợ, dịch vụ tư vấn, các tổ chức đầu tư, hạt nhân từ các trường đại học,…


Kim Thủy

thuyntt

Cùng chuyên mục
XEM