Thế giới chưa sẵn sàng chia tay xe xăng: Châu Âu chính thức lùi kế hoạch cấm 100% ô tô mới dùng động cơ đốt trong, loạt hãng lớn từ Porsche, Mercedes đến BMW thở phào

Theo thông báo chính thức từ Ủy ban châu Âu, EU đã lùi kế hoạch cấm hoàn toàn việc bán xe mới sử dụng động cơ đốt trong (ICE) vào năm 2035. Trước đây, quy định này yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải đạt mức phát thải CO2 bằng 0, đồng nghĩa với việc chỉ xe điện và xe không phát thải mới được phép bán ra thị trường.

Tuy nhiên, trước những biến động kinh tế và áp lực từ ngành công nghiệp ô tô, EU đã quyết định điều chỉnh mục tiêu theo hướng linh hoạt hơn. Với quy định mới, các hãng xe không cần loại bỏ hoàn toàn động cơ xăng và diesel, mà chỉ cần đảm bảo lượng khí thải CO2 trung bình của đội xe mới bán ra giảm ít nhất 90% so với mức năm 2021 vào thời điểm năm 2035. Điều này đánh dấu một bước lùi đáng kể so với mục tiêu cũ, nhưng vẫn giữ định hướng dài hạn về giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông.

Trong khuôn khổ chính sách sửa đổi, phần 10% lượng khí thải còn lại có thể được bù trừ thông qua nhiều giải pháp khác nhau, bao gồm việc sử dụng vật liệu sản xuất ít carbon tại châu Âu, hoặc nhiên liệu bền vững như e-fuel hoặc nhiên liệu sinh học. Các dòng xe hybrid, plug-in hybrid và thậm chí một số mẫu xe động cơ đốt trong theo đó vẫn có thể tiếp tục được bán ra sau năm 2035 nếu đáp ứng được yêu cầu chung về phát thải.

EU nhấn mạnh rằng xe điện vẫn giữ vai trò trung tâm trong chiến lược dài hạn, song việc nới lỏng quy định giúp các hãng xe có thêm thời gian và sự linh hoạt để chuyển đổi công nghệ, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nhà sản xuất ngoài châu Âu.

Theo Matthias Schmidt, một nhà phân tích ngành công nghiệp ô tô châu Âu, các nhà sản xuất ô tô cao cấp như Porsche, Mercedes và BMW có thể sẽ hưởng lợi nhiều nhất.

“Họ đã gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông điện,” ông nói. “Họ không thể đánh giá cao xe điện của mình như đối với xe sử dụng động cơ đốt trong.”

Xe điện từ các thương hiệu hàng đầu đã thu hút được một số người mua. Nhưng theo ông Schmidt, nhóm khách hàng của họ quan tâm nhiều hơn đến cơ cấu vận hành truyền thống của xe, cũng giống như những người đam mê đồng hồ Thụy Sĩ cao cấp bị thu hút bởi các mẫu đồng hồ cơ chứ không phải đồng hồ kỹ thuật số. Với những chiếc xe cao cấp, động cơ đốt trong mới là thứ có sức hấp dẫn riêng.

Liên minh châu Âu từ lâu đã đi đầu trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh. Lệnh cấm năm 2035, được thông qua 2 năm trước đó, được coi là trụ cột trong kế hoạch của khối nhằm đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Tuy nhiên, các quan chức ở châu Âu cũng ngày càng lo ngại về khả năng cạnh tranh của khu vực và đã tìm cách giảm bớt hoặc nới lỏng nhiều quy định. Sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc kết hợp với thuế quan cao của Mỹ đã giáng một đòn mạnh vào ngành công nghiệp ô tô châu Âu.

Theo Reuters, quyết định điều chỉnh chính sách được thúc đẩy mạnh mẽ bởi Đức, quốc gia có ngành công nghiệp ô tô lớn nhất châu Âu. Berlin cho rằng việc cấm tuyệt đối ICE là quá cứng nhắc, không phản ánh đầy đủ thực tế công nghệ và nhu cầu thị trường.

Tại nhiều quốc gia như Ý, Ba Lan hay các nước Đông Âu, xe điện vẫn bị xem là đắt đỏ, hạ tầng sạc thiếu hụt, và không phù hợp với điều kiện sinh hoạt thường ngày. Financial Times dẫn khảo sát cho thấy, đa số người mua xe tại châu Âu vẫn ưu tiên ICE hoặc hybrid, đặc biệt ở khu vực ngoài đô thị.

Sự “hồi sinh tinh thần” của xe xăng tại châu Âu không phải là chiến thắng của quá khứ trước tương lai xanh, mà là lời nhắc nhở rằng quá trình chuyển đổi năng lượng, đặc biệt trong giao thông, cần đi cùng nhịp với xã hội. Khi xe điện chưa thực sự sẵn sàng cho số đông, động cơ đốt trong – với những cải tiến công nghệ và nhiên liệu mới – vẫn còn lý do để ở lại trên các con đường châu Âu lâu hơn dự kiến.

Việc Liên minh châu Âu tạm thời nới lỏng kế hoạch cấm hoàn toàn việc bán xe mới sử dụng động cơ đốt trong (ICE) từ năm 2035 không chỉ tạo ra tranh luận chính sách, mà còn chạm trực tiếp tới tâm lý của hàng triệu người dân châu Âu – những người vẫn gắn bó với xe xăng trong đời sống thường ngày. Trên các mặt báo quốc tế như Reuters, Financial Times hay The Guardian, những câu chuyện rất cụ thể của người tiêu dùng đã cho thấy vì sao động cơ đốt trong vẫn chưa dễ bị thay thế.

Ở Ý, Financial Times dẫn lời một chủ cửa hàng nhỏ tại vùng Tuscany, người coi chiếc xe xăng cỡ nhỏ là “công cụ mưu sinh”. Với ông, xe điện vẫn quá đắt, trong khi hạ tầng sạc ở khu vực nông thôn còn thưa thớt.

“Tôi không thể chấp nhận rủi ro chậm giao hàng chỉ vì xe cần sạc,” ông nói. Việc EU chấp nhận e-fuels khiến ông tin rằng mình có thể tiếp tục sử dụng xe quen thuộc mà không bị coi là đi ngược lại mục tiêu môi trường.

Tại Đông Âu, tâm lý này còn rõ rệt hơn. Báo chí dẫn ví dụ ở Ba Lan, nơi một nhân viên văn phòng tại Warsaw cho biết xe xăng mang lại cảm giác “tự do” vì có thể đổ nhiên liệu ở bất cứ đâu trong vài phút. Với mức thu nhập trung bình, anh cho rằng mua xe điện là “xa xỉ”, trong khi xe xăng cũ vẫn dễ sửa, dễ bán lại và phù hợp với túi tiền hơn.

“Chính phủ nói về tương lai, còn tôi phải lo cho hiện tại,” anh chia sẻ.

The Guardian cũng ghi nhận những câu chuyện tương tự tại Pháp, nơi nhiều gia đình sống ngoài trung tâm đô thị vẫn trung thành với xe chạy xăng hoặc diesel. Một người mẹ ở vùng Normandy nói rằng bà từng cân nhắc mua xe điện, nhưng cuối cùng từ bỏ vì lo chi phí thay pin trong dài hạn.

“Tôi không ghét xe điện, tôi chỉ chưa tin nó là lựa chọn tốt nhất cho gia đình mình lúc này”, bà nói.

Theo: The NY Times, Financial Times, The Guadian

Vũ Anh