"Tăng tốc" - Vũ khí mới của Sony trong hành trình đi tìm thành công vang dội như chiếc Walkman ngày nào

Năm năm sau công cuộc tái cơ cấu đầy khắc nghiệt của mình với việc cắt bỏ nhiều nhân sự và dòng sản phẩm, tập đoàn Sony đang trỗi dậy và muốn giới thiệu một vài sản phẩm mới.

Đó là Aromastic, máy tái tạo mùi kỹ thuật số, máy bay không người lái tự động AeroSense và một bộ sưu tập các phụ kiện công nghệ được gọi là “wena”. Các thiết bị này được phát triển trong chương trình tăng tốc Seed Accelerated Program (SAP), do CEO Kazuo Hirai bắt đầu năm 2014 với kỳ vọng sẽ khuyến khích tinh thần chấp nhận rủi ro và dám sáng tạo.

Với sự ổn định vững chắc trong nền tảng tài chính của Sony, đặc biệt là qua các kết quả dự báo đầy lạc quan trong quý gần đây, công ty đang có thêm nhiều nguồn lực để thử nghiệm các hướng đi mới. Thay vì chỉ tập trung vào các sáng tạo kỹ thuật cơ bản, các thiết bị xuất phát từ phòng thí nghiệm của công ty được kỳ vọng sẽ đưa Sony trở lại thời kỳ khi họ có thể tận dụng công nghệ hiện tại và kết hợp với các biện pháp tiếp thị hấp dẫn để tạo ra các thiết bị đình đám như chiếc Walkman và Handycam.

CEO Kazuo Hirai, người đang đưa Sony trở lại.

Một sản phẩm nổi bật khác có thể giúp ông Hirai củng cố di sản của mình, khi không chỉ là người đưa Sony trở lại mà còn làm sống dậy khả năng sáng tạo của công ty.

“Sony đã trở lại thành một công ty, nơi nhân viên chúng ta có thể tự tin và đầy năng lượng để theo đuổi các hoạt động kinh doanh mới trong tương lai.” Ông Hirai cho biết trong ngày gặp mặt các nhà đầu tư thường niên vào tháng Năm vừa qua. Các sản phẩm SAP “nuôi dưỡng một nền văn hóa của việc liên tục làm những điều mới mẻ trong Sony và giúp phát triển tư duy và kỹ năng doanh nhân cho các nhân viên trẻ.”

Chương trình tăng tốc Seed Accelerated Program của Sony

Cho đến nay, khoảng 1.600 nhân viên Sony tại Nhật Bản – khoảng 1,2% tổng số nhân viên trên toàn cầu – đã được phép sử dụng ngày làm việc của mình để đưa ra những ý tưởng mới. Những ý tưởng hứa hẹn nhất sẽ dẫn tới việc tạo ra 12 sản phẩm mới. Chương trình này đã được mở rộng sang châu Âu vào cuối năm ngoái, và còn nhiều khu vực khác nữa cũng đang được xem xét.

Tất cả những điều này đến vào thời điểm công ty đang kiểm soát chặt chẽ về chi phí phát triển. Sony đã chi ra 447,5 tỷ Yên (khoảng 4 tỷ USD) cho nghiên cứu trong năm tài chính vừa qua, giảm 18% so với một thập kỷ trước. Trong cùng thời kỳ, lực lượng lao động của Sony cũng giảm từ 180.000 người xuống còn khoảng 125.000 người. Công ty hiện giành khoảng 6% doanh thu cho R&D, so với khoảng 7% của Samsung Electronics Co.

Tại chương trình tăng tốc này, nhân viên được kỳ vọng sẽ đưa ra các ý tưởng sản phẩm và dịch vụ mới hàng quý. Sau một quá trình sàng lọc, các đề xuất hàng đầu sẽ được trình bày cho các giám đốc điều hành cấp cao. Những người vượt qua được các thách thức này sẽ rời khỏi phòng ban hiện tại của họ, nhận ngân sách và văn phòng riêng cho ý tưởng của mình. Họ cũng sẽ được truy cập vào các hoạt động sản xuất và tiếp thị của Sony để đưa sản phẩm ra thị trường.

“Hirai đang khuyến khích sự sáng tạo nội bộ bằng cách nuôi dưỡng một tham vọng nhất định giữa các nhân viên, cho họ cảm giác được giải phóng, nhưng hiện tại dường như nó vẫn có vẻ là một màn diễn nhiều hơn.” Jean-Louis Lafayeedney, một nhà phân tích tại Haitong International Securities Group, cho biết. Nhà phân tích này là người duy nhất trong số 29 người được Bloomberg tiếp cận đề nghị bán cổ phiếu này.

Lafayeed cho rằng Sony đã lờ mờ nhận ra các vấn đề cần giải quyết, ví dụ như một doanh nghiệp bảo hiểm nội địa lớn sẽ phải chịu ảnh hưởng do sự yếu kém trong nhân khẩu học và lãi suất tăng trưởng âm. Ông cũng cho rằng, ban lãnh đạo tại bộ phận sản xuất phim đang quá phụ thuộc vào các phim sequel và các bộ phim làm lại. “Họ muốn xây dựng một chiếc Walkman mới ư? Ai biết được chứ?” Ông cho biết về chương trình tăng tốc trên. “Cho đến nay, nó dường như không liên quan mấy.”

Thành quả sau ba năm triển khai chương trình tăng tốc này

Không có gì ngạc nhiên khi Chương trình tăng tốc của Sony đang được các cựu binh Sony hào hứng chào đón với tràn ngập ý tưởng họ đã cất giữ trong nhiều năm. Nhưng nó cũng đang thu hút một thế hệ nhân viên trẻ hơn. Một trong số đó là Teppei Tsushima, người cho biết anh đã muốn làm việc về smartwatch trong nhiều năm khi anh còn học ở Đại học Osaka. Trong vòng vài tháng sau khi gia nhập Sony vào năm 2014, anh đã cùng các đồng nghiệp của mình hình thành nên một sản phẩm thành công.

Chiếc vòng đeo tay bằng kim loại có gắn chip của phòng Wena.

Bên cạnh smartwatch, Tsushima và nhóm của anh còn phát triển dây đeo tay bằng da và kim loại có nhúng con chip, có thể kết nối với bất kỳ đồng hồ nào, mang lại cho chúng nhiều khả năng thông minh hơn, ví dụ thanh toán kỹ thuật số và theo dấu. Hiện Tsushima đang là người điều hành wena, viết tắt của “wear electronics naturally” (đeo đồ điện tử một cách tự nhiên) và muốn mở rộng ra ngoài vòng đeo tay, tới các thiết bị có thể xóa nhòa ranh giới giữa dây chuyền và tai nghe.

Một trong những người chiến thắng trong 3 năm qua là Shuji Fujita, người phát minh ra Aromastic. Sau khi gia nhập Sony vào năm 2009 với bằng tiến sĩ, ông dành nhiều năm trong bộ phận nghiên cứu để làm việc về pin. Một cuộc trò chuyện với đồng nghiệp trên tàu hỏa vài năm trước đã dẫn tới một buổi brainstorm vào cuối tuần trong thư viện địa phương. Tại đó, ông đã làm hồi sinh lại một ý tưởng cũ: một thiết bị nhỏ có thể tái tạo các loại mùi khác nhau nhằm kích thích suy nghĩ. Khi ra mắt, nó đã giành chiến thắng trong bài kiểm tra hàng quý.

“Tôi thực sự nghĩ đây là điều khả thi duy nhất ở Sony.” Ông Fujita, 37 tuổi, hiện đang điều hành các hoạt động tại Aromastic cho biết. Sản phẩm này hiện chỉ bán ở Nhật Bản. Chỉ với một nút bấm, một thiết bị có kích thước bằng thỏi son có thể tái tạo một trong năm mùi hương quanh người sử dụng, mà không làm ảnh hưởng đến người khác. Thiết bị này được bán với giá 8.980 Yên (khoảng 81 USD) và các hộp mực thơm có khả năng sử dụng từ 2 đến 4 tuần, được bán với giá 2,780 Yên(khoảng 25 USD).

Aromastic, thiết bị tái tạo mùi kỹ thuật số mới của Sony.

Sony không tiết lộ doanh số bán hàng của thiết bị này, nhưng Fujita cho biết, ông đang làm việc để mở rộng việc xuất xưởng, bao gồm cả xuất khẩu ra nước ngoài. Ông Hirai đã nói về Aromastic như một chiếc “Walkman của các mùi hương” trong buổi phỏng vấn vào tháng Tư vừa qua với Australian Financial Review. Trong chuyến thăm gần đây đến trụ sở tại Tokyo, thiết bị này đã được đeo trên dây đeo cổ của một số nhân viên.

Chương trình tăng tốc này đã vượt ra bên ngoài các thiết bị điện tử. Vào cuối năm 2014, Sony Real Estate Corp., một công ty môi giới bất động sản trực tuyến đã nổi lên từ chương trình này. Dù là một bộ phận thường bị bỏ qua trong báo cáo tài chính của Sony, nhưng năm ngoái lợi nhuận của nó còn lớn hơn cả bộ phận PlayStation. Nhà sản xuất ứng dụng năng suất A10 Lab Inc. cũng đã được tách ra khỏi vườn ươm.

Các thiết bị khác còn bao gồm một khóa kỹ thuật số, các công cụ ghi âm cho phòng hòa nhạc, robot đồ chơi, đồng hồ giấy điện tử và một thiết bị có thể kết hợp nhiều loại điều khiển từ xa vào trong một. Không sản phẩm nào trong số này có thể đóng góp có ý nghĩa cho doanh thu của Sony, nhưng các nhà phân tích đang hoan nghênh nỗ lực công ty nhằm thúc đẩy sự sáng tạo một lần nữa.

Kiyoto Utsumi, một nhà phân tích tại Tachibana Securities cho biết: “Những thứ tương tự như vậy đã dẫn đến việc sáng tạo nên TV Trinitron hay chiếc Walkman.”

Tham khảo Bloomberg

Theo Nguyễn Hải