5 bài học về đầu tư, tài chính từ trò chơi Cờ tỷ phú
Cờ tỷ phú là trò chơi cổ điển hơn 100 năm nay. Đây là trò chơi giao dịch bất động sản mà hầu như ai cũng chơi giải trí, trở thành ông trùm bất động sản hờ.
Cờ tỷ phú là trò chơi cổ điển hơn 100 năm nay. Đây là trò chơi giao dịch bất động sản mà hầu như ai cũng chơi giải trí, trở thành ông trùm bất động sản hờ. Nhưng nếu bạn chơi Cờ tỷ phú đủ lâu, bạn sẽ nhanh chóng nhận ra trò chơi này cho bạn nhiều bài học, hiểu biết có thể áp dụng vào thế giới đầu tư, tài chính thực. Dưới đây là 5 bài học đáng giá, không chỉ giúp bạn gia tăng cơ hội chiến thắng trò chơi mà còn hiểu rõ hơn các quy tắc đầu tư, tài chính hữu ích.
Bài học số 1 – Luôn giữ tiền mặt
Cho tới nay, đây là bài học quan trọng nhất với người chơi game cũng như giới tài chính. Để thắng trò Cờ tỷ phú, bạn phải là người chơi cuối cùng, nói cách khác, là người cuối cùng còn tiền. Vì thế, nếu bạn mua tất cả mọi thứ trong Cờ tỷ phú, khi tới lúc trả nghĩa vụ tài chính, bạn không còn đồng xu tiền mặt nào. Không còn tiền mặt đồng nghĩa bạn phải bán tài sản đã mua với giá rẻ hơn rất nhiều so với số tiền đã bỏ ra mua chúng. Trong trò chơi, bạn được phép thế chấp tài sản để vay tiền. Khi đó, bạn sẽ phá sản - vấn đề chỉ là thời gian, trừ khi bạn may mắn.
Các vấn đề tài chính trong thế giới thực cũng tuân theo chính xác quy tắc này. Nước Mỹ lãnh hậu quả đầu tiên khi suy thoái xảy ra vì không có tiền mặt. Khi Đại suy thoái xảy ra, người ta tiêu tiền điên cuồng vì thói quen tiêu dùng tín dụng. Tuy nhiên, khi thị trường nhà đất sụp đổ và cuộc khủng hoảng ngân hàng Mỹ nổ ra, những người không có tiền mặt bị thiệt hại nhiều. Hiệu ứng Cờ tỷ phú diễn ra như sau: không có tiền mặt, người ta phải bán tháo tài sản với giá giảm sâu. Nếu không thể thanh toán khoản thế chấp, họ buộc phải bán nhà rẻ hơn rất nhiều so với số tiền đã bỏ ra, hoặc tệ hơn bị chủ nợ tịch thu tài sản. Giá trị tài sản bị xoá sạch.
Thị trường chứng khoán cũng lãnh chịu những hậu quả tương tự. Khi thị trường tín dụng thắt chặt, nhiều nhà đầu tư tranh nhau huy động tiền mặt. Họ chỉ có lựa chọn duy nhất là bán chứng khoán với bất kỳ giá nào. Nhu cầu khát tiền mặt này gây ra tình trạng bán tháo, khiến thị trường giảm khủng khiếp vào năm 2008. Điều này khiến cho những người làm việc chăm chỉ, chịu khó mất gần như tất cả, hoặc tất cả, tài sản đầu tư. Mặt khác, những người có tiền mặt trong tay lại có cơ hội mua tài sản, chứng khoán, bất động sản, trái phiếu với giá rẻ bèo. Cuối cùng họ là người chiến thắng trò chơi và kiếm được nhiều tiền nhất.
Bài học số 2 – Kiên nhẫn
Để thắng trong trò Cờ tỷ phú, bạn phải kiên nhẫn và phải có kế hoạch khi chơi. Bạn không thể thắng nếu mua mọi loại bất động sản khi dừng chân, mà phải có một kế hoạch triển khai tổng thế. Nếu bạn mất kiên nhẫn và mua mọi thứ khi dừng chân, bạn sẽ nhanh chóng hết tiền, do đó không thể làm gì ngoại trừ hi vọng điều tốt đẹp nhất. Do đó, bạn phải kiên nhẫn và chọn thời điểm thích hợp để mua hay bỏ qua.
Tương tự như vậy, nếu chỉ biết mua vào mà không có quy tắc đầu tư nào, bạn sẽ chỉ biết ngồi hi vọng trường suôn sẻ. Các nhà đầu tư thành công không đầu tư dựa trên sự hi vọng, mà họ đầu tư theo phương pháp bài bản. Kiên nhẫn là phần không thể thiếu trong phương pháp đó.
Suốt thời kỳ bùng nổ Internet cuối những năm 1990, Warren Buffett bị cười nhạo vì không đầu tư vào các công ty Internet, trong khi những nhà đầu cơ khác đã kiếm được gấp 3. Một vài trong số họ may mắn đầu tư vào và rút ra đúng thời điểm. Tuy nhiên, đại đa số đã chịu tổn thất nặng nề. Buffett đã kiên nhẫn trong nhiều năm trong khi những người khác chạy theo cố phiếu Internet. Cuối cùng, khi thị trường và những nhà đầu tư hết tiền, thị trường sụp đổ nhanh chóng, tiêu diệt hầu hết nhà đầu tư không đủ kiên nhẫn, thiếu kỷ luật.
Bài học số 3 – Tập trung vào dòng tiền
Cờ tỷ phú là trò chơi đơn giản: bạn có một số tiền ban đầu và mục đích là người chơi cuối cùng còn tiền. Cách bạn thắng trong Cờ tỷ phú là thu thập tiền thuê tài sản, hay dòng tiền. Không nhiều người biết rằng những tài sản có giá trị nhất trong Cờ tỷ phú với dòng tiền tốt nhất là 4 công ty đường sắt. Nếu bạn sở hữu cả 4 công ty đường sắt này, bạn có cơ hội thắng rất cao. Mỗi công ty này trị giá 200$. Khi sở hữu cả 4 công ty, bạn thu được 200$ cho 1 lần thuê xe, tương đương mức thu hồi 25% vốn.
Dần dần, giá trị tài sản tăng lên nhờ dòng tiền chúng tạo ra. Thậm chí, đơn giản như những tài khoản tiết kiệm hay trái phiếu tiết kiệm sẽ có giá trị hơn nếu nó kiếm được nhiều tiền hơn, có tỷ suất sinh lời cao hơn. Trong đầu tư, các khoản đầu tư thành công nhất đến từ những công ty có thể tạo ra dòng tiền ngày càng tăng. Các công ty như Coca-Cola, Johnson&Johnson và IBM đã đầu tư rất thành công trong nhiều thập kỷ vì dòng tiền luôn tăng trưởng.
Bài học số 4 – Tài sản đắt nhất không phải lúc nào cũng tốt nhất
Hầu hết người chơi Cờ tỷ phú muốn sở hữu khu Park Place và Boardwalk vì sinh lợi cao. Nhưng chúng cũng đắt đỏ nhất. Nhiều người chơi thua vì sở hữu những tài sản đắt đỏ nhất mà họ không quan tâm tới chi phí, chỉ quan tâm tới dòng tiền. Tập trung vào dòng tiền mà không chú ý tới chi phí duy trì dòng tiền đó thì không khác gì vừa chơi vừa bịt mắt.
Những người thắng Cờ tỷ phú thường đầu tư về dài hạn. Trong đầu tư, các khoản đầu tư tốt nhất thường là những công ty bị định giá thấp mua với giá hời. Sở hữu khu Boardwalk và Park Place không phải là cách để bạn thắng Cờ tỷ phú; mà bạn thắng là nhờ kiếm được nhiều tiền nhất. Trong đầu tư, bạn thắng là nhờ mua rẻ và bán đắt. Khi tập trung vào tài sản đắt nhất, rủi ro cho bạn là bội chi và nguy cơ thua lỗ.
Bài học số 5 – Đừng đặt hết trứng vào một giỏ
Bạn sẽ không thắng nhiều trong Cờ tỷ phú bởi chỉ sở hữu một tài sản và cho thuê nó. Và bạn cũng khó có thể thắng nếu mua mọi thứ tại ô dừng chân và đầu tư dàn trải. Đôi khi, bạn có thể may mắn khi mọi đối thủ sẽ dừng chân trên bất động sản của bạn. Nhưng thường thì người chiến thắng sẽ dàn trải tài sản trên khắp bàn cờ và có nhiều cơ hội thu phí cho thuê.
Nguyên tắc tương tự áp dụng trong đầu tư. Nếu đặt cược tất cả vào 1 hoặc 2 cổ phiếu, bạn đang tự đặt mình trước nguy cơ mất sạch nếu có vấn đề gì không ổn xảy ra. Đồng thời, bạn sẽ làm “loãng” lợi nhuận nếu sở hữu 100 cổ phiếu khác nhau. Hãy đa dạng hoá một cách thông minh. Nhiều nghiên cứu cho thấy đa dạng hoá danh mục đầu tư không mang lại nhiều lợi ích sau khi đã có 15 – 20 loại cổ phiếu. Vì thế, đừng đặt cược vào 1-2 tài sản hoặc có gắng dàn trải tới 50 tài sản.
