Quận nhỏ nhất, mật độ dân số cao nhất Việt Nam

Quận 4 nằm ở phía Nam TP. HCM, được tạo bởi ba mặt sông là: sông Sài Gòn, rạch Bến Nghé và kênh Tẻ. Diện tích quận 4 ngày nay gần 4,2 km2, được tổ chức gồm 15 phường, với dân số 175.329 người, mật độ dân số vào khoảng 41.945 người/km2 (2019). Đây là quận có diện tích nhỏ nhất nhưng mật độ dân số cao nhất cả nước.

Vùng đất này ngày xưa được gọi nhiều cái tên như Khánh Hội, Vĩnh Khánh, Tân Vĩnh… và chính thức có tên quận 4 từ năm 1959. Nếu như lúc trước quận 4 nằm trong thế cô lập thì giờ đây đã thông thương sang các khu trung tâm thành phố và các quận lân cận bởi những cây cầu hiện đại. Trong ảnh là Cầu Nguyễn Văn Cừ nối quận 1, 5 với quận 4, 8, tổng kinh phí xây dựng 535 tỷ đồng và được khánh thành từ tháng 4/2009.

Ngoài ra, những cây cầu Calmette, Ông Lãnh bắt ngang qua rạch Bến Nghé tạo không gian gần gũi hơn, làm tăng thêm mỹ quan đô thị và mở rộng góc nhìn từ vùng đất quận 4 sang quận 1. Gần đây, UBND quận còn đề xuất xây cầu Trần Đình Xu kết nối với quận 1 và cầu Nguyễn Khoái kết nối với quận 7.

Nhiều con đường nhỏ hẹp trước đây được mở rộng hoặc nối dài hơn như đường Hoàng Diệu, Bến Vân Đồn. Các con đường mới được xây dựng như đường Khánh Hội, Tân Vĩnh, đường 41, đường 48, đường Phường 1... đã góp phần phát triển mạng lưới giao thông đường bộ đô thị, góp phần phát triển kinh tế và tăng cường sự giao lưu giữa các khu vực dân cư.

Trong ảnh là đường Bến Vân Đồn sau khi được nâng cấp, mở rộng vào năm 2013. Tổng chiều dài dự án lên tới 2.665 m, trong đó đoạn mở rộng dài 2.370 m, rộng 25 m cho 6 làn xe lưu thông. Ngoài ra còn có đường Nguyễn Hữu Hào dài 295 m, rộng 20 m cho 4 làn xe lưu thông. Tổng vốn đầu tư xây dựng 322,5 tỷ đồng gồm xây dựng đường, trồng cây xanh, chiếu sáng, lắp đặt hệ thống thoát nước.

Quá trình hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông cùng chiến lược phát triển kinh tế vùng đã thay đổi bộ mặt đô thị quận 4. Dọc theo 3 mặt sông là các dự án căn hộ, cao ốc văn phòng được đầu tư xây dựng như Masteri Millennium, Rivergate, Grand Riverside… Giá bán chung cư quận 4 gần đây có mức tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái, một số dự án tại đây đã bắt đầu cán mốc 100 triệu/m2.

Tuy vậy, trên địa bàn quận vẫn tồn tại chung cư xuống cấp, gây nguy hiểm cho các hộ dân. Trong ảnh là một dãy nhà chằng chịt dây điện, tường bong tróc, thuộc chung cư Vĩnh Hội (phường 6). Nơi đây được xếp vào một trong sáu chung cư trên địa bàn TP. HCM được kiểm định xuống cấp ở mức xếp loại nguy hiểm cấp D - cấp độ nguy hiểm cao nhất cần được cải tạo.

Bên cạnh đó, quận 4 còn là nơi tọa lạc những địa điểm du lịch nổi tiếng. Trong ảnh là Bến Nhà Rồng tọa lạc tại số 1 đường Nguyễn Tất Thành, gắn liền với sự kiện người thanh niên Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước vào ngày 05/6/1911. Nơi đây hiện là Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TP. HCM. Trong hơn 20 nǎm hoạt động, bảo tàng đã đón tiếp gần 20 triệu lượt khách trong nước và nước ngoài đến tham quan. Từ 400 tư liệu, hiện vật (nǎm 1980) đến nay đã có 11.372 tư liệu, hiện vật và 3.300 đầu sách chuyên đề về Chủ tịch Hồ Chí Minh được lưu giữ tại đây.

Với kiến trúc độc đáo, cổ xửa bậc nhất Sài Thành, cầu Mống trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng, thu hút nhiều người đến để hóng mát và chụp ảnh. Cây cầu được xây dựng vào năm 1893-1894, do Công ty vận chuyển hàng hải Pháp đầu tư xây dựng. Thành cầu uốn cong, có những khoảng trống, sơn xanh (ban đầu cầu có nước sơn màu đen). Cầu dài 128 m, rộng 5,2 m, xây bằng thép kiên cố và được dùng cho cả người đi bộ lẫn xe cơ giới.

Gần ngã tư Hoàng Diệu - Nguyễn Tất Thành, thủy đài khổng lồ cao gần 30 m, nằm trong khuôn viên của công ty cấp nước hơn 47 năm nay. Thủy đài xây bằng bêtông, hình cây nấm với đường kính đáy khoảng 5 m, phía trên hơn 10 m. Đây là một trong 8 thuỷ đài lâu đời ở TP. HCM, được thi công đồng loạt với mục đích ổn định nguồn nước cho các khu vực ở xa nhà máy nước Thủ Đức (hoàn thành năm 1966) như Gò Vấp, quận 11, quận 6…

Tổ đình Giác Nguyên là một trong những địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng ở quận 4, được thành lập từ năm 1947 bởi bốn Hòa Thượng Trưởng Lão là Thích Hành Trụ, Thích Thới An, Thích Hành Nguyện Và Thích Thiện Tường. Chùa có nhiều khu vực như: Chánh điện, Thiền đường, Tháp Phổ Đồng, Trai đường, Đài Quan Âm. Vào mỗi dịp lễ Phật Đản, tổ đình Giác Nguyên lại được trang trí vô cùng lộng lẫy để đón các tín đồ đến đây thờ cúng.

Ngoài ra, quận 4 còn là thiên đường cho những tín đồ ẩm thực, với các khu ăn uống như đường 20 Thước, đường ốc Vĩnh Khánh, chợ Xóm Chiếu… Những hàng quán ở đây không ít lần xuất hiện trên các trang mạng xã hội cũng như trên mặt báo nhờ vào chất lượng thơm ngon.

Theo Phùng Tiên