Nhiều dự án chưa được duyệt đã bán nhà
Kết luận của Thanh tra Chính phủ về quản lý đầu tư xây dựng tại một số dự án phát triển nhà ở, khu đô thị và quản lý sử dụng quỹ đất, quỹ nhà để lại tại Hà Nội giai đoạn 2002-2014 cho thấy số tiền sai phạm hơn 1.560 tỉ đồng.
Trong kết luận, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ rõ hàng loạt sai phạm tại nhiều dự án đã triển khai tại Hà Nội.
Chưa nộp tiền sử dụng đất đã cấp sổ đỏ
Kết luận của TTCP cho thấy một số dự án được giao đất trong thời gian dài nhưng các sở - ngành không tham mưu cho UBND TP Hà Nội phê duyệt tiền sử dụng đất. Vì thế, chủ đầu tư chưa nộp tiền sử dụng đất mà vẫn được xây dựng và bán căn hộ cho khách hàng, thậm chí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), dẫn đến thất thu cho ngân sách nhà nước (NSNN).
Điển hình là lô đất CT2 thuộc khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ do Công ty CP Xây dựng số 2 (Vinaconex 2) hợp tác đầu tư với Doanh nghiệp tư nhân Xây dựng số 1 Điện Biên (còn gọi là Tập đoàn Mường Thanh) có số tiền chưa nộp tạm tính hơn 733 tỉ đồng. Trong đó, Vinaconex 2 phải nộp hơn 340 tỉ đồng, Tập đoàn Mường Thanh nộp hơn 392 tỉ đồng.
Dự án khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ Ảnh: NGUYỄN HƯỞNG
TP Hà Nội cũng chưa tính đúng và chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định, như: số tiền phải nộp tính theo 100% giá trị của 20% diện tích quỹ đất ở hoặc 30% diện tích quỹ nhà đối với một số dự án; phần diện tích quỹ đất hoặc diện tích quỹ nhà trích thiếu được xác định số tiền phải nộp bổ sung; số tiền chênh lệch từ 25% quỹ nhà vườn, biệt thự và số tiền chênh lệch của quỹ nhà 50% đã xác định nhưng chủ đầu tư chưa nộp. Tổng số tiền từ các sai phạm này là hơn 611 tỉ đồng.
Theo TTCP, ở nhiều dự án, chủ đầu tư điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng… nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích tăng thêm, gây thất thu cho NSNN hơn 205 tỉ đồng.
Từ báo cáo của Sở Tài chính và các sở - ngành Hà Nội, TTCP nhận thấy trong việc xác định tiền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư, có một số khoản chi phí như: chi phí dự phòng, chi phí lãi tiền vay ngân hàng, thuế GTGT, chi phí giải phóng mặt bằng… không đúng quy định, làm lợi cho chủ đầu tư và gây thất thu NSNN.
Miễn cả việc nộp quỹ đất
Nhiều dự án đã được TP Hà Nội "ưu ái", cho miễn thực hiện hoặc không yêu cầu trích nộp quỹ đất (20%) nên chủ đầu tư không thực hiện với tổng diện tích hơn 3.800 m2. Cụ thể là dự án cụm công trình hỗn hợp trên lô đất No5 khu đô thị Đông Nam, đường Trần Duy Hưng do Tổng Công ty Vinaconex làm chủ đầu tư; dự án Tổ hợp văn phòng, thương mại, khách sạn và nhà ở Viglacera tại phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy và phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm do Tổng Công ty Viglacera làm chủ đầu tư.
TTCP cho rằng quỹ đất 20% của các dự án sau khi bàn giao cho TP sẽ phải đấu giá nhưng UBND TP Hà Nội đã tự ý giao lại cho các doanh nghiệp để bán cho những đối tượng khác là vi phạm Luật Đất đai. Điển hình là khu đô thị Cổ Nhuế giao cho Công ty CP Đầu tư xây dựng Vinaconex - PVC (CT2, diện tích 7.269 m2); dự án khu đô thị Nam Thăng Long (Ciputra) giao cho Công ty CP Lạc Hồng (CT0B3, diện tích 5.000 m2), Tổng Công ty UDIC (lô đất CT13, CT14A, diện tích trên 21.700 m2); lô đất IA20 diện tích 33.800 m2 giao cho Công ty Đông Đô; 8.570 m2 tại dự án khu đô thị Trung Văn; 6.380 m2 của dự án khu trung tâm thương mại và nhà ở cao cấp Hapulico do Công ty CP Bất động sản Hapulico làm chủ đầu tư.
Kết luận thanh tra cũng cho biết có dự án sai mức giá quy định trong bảng giá đất ban hành hằng năm do xác định không đúng vị trí. Trong số này có các dự án lớn, như khu đô thị mới Dịch Vọng do Công ty CP Phát triển đô thị Từ Liêm đầu tư, khu đô thị Xa La do Tập đoàn Mường Thanh đầu tư…
Trong 38 dự án thanh tra, 21 dự án tính chưa đúng và đủ nghĩa vụ tài chính. Theo quy định, chủ đầu tư dự án phải nộp 20% quỹ đất ở hoặc 30% quỹ nhà ở để bổ sung vào quỹ nhà ở của TP. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, phần lớn dự án được TP cho phép cơ chế nộp tiền "phần chênh lệch giữa giá bán kinh doanh so với giá thành xây dựng", trong khi việc xác định giá bán và giá thành chưa chính xác, gây thất thu cho NSNN.
Có trường hợp TP còn bỏ tiền ra mua lại số căn hộ thuộc 30% quỹ nhà mà chủ đầu tư phải có nghĩa vụ trích nộp. Trong đó có các dự án khu nhà ở để bán tại Sài Đồng, Long Biên do Công ty Xuất nhập khẩu và Đầu tư xây dựng (công ty thành viên thuộc Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà Hà Nội - HANDICO) đầu tư, với số tiền sai phạm được xác định là 22 tỉ đồng; dự án khu đô thị mới Việt Hưng - Long Biên do Tổng Công ty Phát triển nhà và Đô thị (HUD) đầu tư với số tiền sai phạm khoảng 44 tỉ đồng…
"Sáu dự án phải thực hiện nộp quỹ nhà thì 3 dự án nộp thiếu với tổng diện tích trên 6.600 m2; có 13 dự án nộp thiếu nghĩa vụ quỹ đất, trong đó riêng 8 dự án đã có diện tích 168.000 m2 và số tiền nộp thiếu 45 tỉ đồng. Đặc biệt còn xuất hiện cơ chế xin - cho" - TTCP kết luận.
Nhiều chủ đầu tư đến thời điểm thanh tra chưa nộp tiền vào NSNN, như: dự án nhà ở để bán trên đường Trương Định do Công ty CP ĐTXD Ba Đình làm chủ đầu tư.
"Né" báo cáo, gây khó khăn cho thanh tra
TTCP kết luận UBND TP Hà Nội chưa nghiêm túc trong việc báo cáo và chỉ đạo các sở - ngành, quận - huyện thực hiện đúng trách nhiệm báo cáo theo yêu cầu của đoàn thanh tra; báo cáo chưa đầy đủ, chính xác, chất lượng báo cáo thấp…, gây khó khăn cho đoàn thanh tra. Trong 38 dự án được kiểm tra, chỉ 14 dự án nằm trong danh sách 204 dự án của TP báo cáo, 24 dự án không có trong danh sách (chưa kể số liệu báo cáo của các quận - huyện lên tới 366 dự án).
TTCP đề nghị chủ tịch UBND TP Hà Nội kiểm tra, xem xét, xử lý và thu hồi về ngân sách TP hơn 509 tỉ đồng. Trong đó, bao gồm số tiền sử dụng đất hơn 483 tỉ đồng do chủ đầu tư dự án lô CT2 thuộc khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính. Đối với khoản này, Vinaconex 2 phải nộp hơn 340 tỉ đồng và Tập đoàn Mường Thanh nộp hơn 142 tỉ đồng. Tính tiền sử dụng đất bổ sung tới 6.600 m2 do xây dựng sai quy hoạch tại khu đô thị Xa La của Tập đoàn Mường Thanh làm chủ đầu tư.
TTCP yêu cầu thu hồi hơn 1.053 tỉ đồng vào tài khoản tạm giữ của TTCP đối với những sai phạm như đã nêu trên. TTCP cũng đề nghị UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân qua các thời kỳ để xảy ra các sai phạm tại kết luận thanh tra này. Đặc biệt, TTCP yêu cầu dựa vào kết quả kiểm điểm, phải có "biện pháp xử lý đối với những tập thể, cá nhân trong việc thực hiện nhiệm vụ, chức năng được giao; với những hành vi nếu có dấu hiệu cấu thành tội phạm, yêu cầu chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định".
Buông lỏng quản lý
Theo TTCP, việc quản lý quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước cho thuê tại Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh và Phát triển nhà Hà Nội đã để xảy ra nhiều sai phạm, có dấu hiệu buông lỏng quản lý, gây thất thoát NSNN. UBND TP Hà Nội giao hơn 5.000 m2 đất cho Công ty CP Hữu nghị Forkita là vi phạm Luật Đất đai, gây lãng phí nguồn lực, phải thu hồi.
