Nạn trộm nhiên liệu hoành hành tại Mexico: Tăng theo cấp số nhân, làm thất thoát của quốc gia tới 1 tỷ USD/năm

Đã 4 tháng kể từ khi Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador (AMLO) có bài phát biểu tại cung điện quốc gia, tuyên bố nạn “xăng tặc’’ vốn hút hàng triệu gallon xăng (khoảng 3,7 lít) mỗi ngày từ các đường ống dẫn đã hạ nhiệt. 

“Chúng tôi nỗ lực loại bỏ nạn trộm cắp nhiên liệu của quốc gia. Các con số đã nói lên điều đó’’, ông AMLO nói, đồng thời cho biết dưới sự giám sát của mình, nạn trộm cắp nhiên liệu đã giảm 94%. Số gallon bị đánh cắp cũng giảm từ 3,4 triệu/ngày vào tháng 11/2018 xuống còn khoảng 200.000/ngày vào tháng 4/2019. Có thể thấy, nỗ lực này đã tiết kiệm được hàng tỷ USD cho công ty dầu khí quốc gia Petroleos Mexicanos (Pemex).

Trước đó, ông AMLO đắc cử tổng thống với lời hứa sẽ loại bỏ nạn trộm nhiên liệu vốn hoành hành tại Mexico trong nhiều thập kỷ. Nhiều biện pháp đã được thực hiện, thậm chí có phần hơi cực đoan, đó là đóng hàng trăm dặm đường ống Pemex để ngăn chặn hành vi trộm cắp. Điều này đã gián tiếp gây ra tình trạng thiếu xăng trên toàn quốc vào tháng 1/2019. 

Sau đó, ông AMLO còn ra lệnh điều tra các trạm xăng bị nghi ngờ có dấu hiệu bất thường, đồng thời đóng cửa tất cả các cửa hàng bán lẻ không đáp ứng đủ mọi yêu cầu được quy định trước đó. Nếu chỉ nhìn từ bên ngoài, có vẻ sự sụt giảm nạn trộm xăng của Mexico là chiến thắng lớn nhất của Tổng thống AMLO, song thực tế lại không phải vậy. 

NẠN TRỘM XĂNG HOÀNH HÀNH 

Trên một con phố yên tĩnh ở Tecamachalco, Puebla, tên trộm nhiên liệu tên El Gordo, trong chiếc quần jean rách và áo phông ướt đẫm mồ hôi, đang mỉm cười tính lại số tiền mình đã kiếm được trong ngày. Y từng kiếm được rất nhiều tiền từ việc ăn cắp xăng, sau đó bán lại cho các tay lái buôn. Tuy nhiên, sau khi Pemex tạm đóng hàng trăm dặm đường ống dẫn, El Gordo mất “cần câu cơm’’ và bắt đầu chuyển sang ăn cắp khí hóa lỏng (LPG) - thứ được coi là “huyết mạch’’ của các nhà cung cấp thực phẩm Mexico, đồng thời là nguồn sưởi ấm cho phần lớn các hộ dân tại quốc gia này.

Quá trình trộm LPG khá phức tạp, bởi các tên trộm không thể đổ khí hóa lỏng vào thùng như xăng. Việc hút khí được thực hiện sau khi El Gordo nối một ống nhỏ mềm với đường ống chính, sau đó đưa LPG vào chai. Do tính chất dễ nổ của nhiên liệu, những tên trộm này sẽ “giao hàng’’ tận nhà cho các tay lái buôn. 

Theo Carlos Serrano, Giám đốc của một tập đoàn thương mại LPG Mexico có tên Amexgas, ngày càng nhiều sự cố cháy nổ LPG xảy ra khi các tên trộm “tuồn’’ hàng cho chợ đen.

“Hệ lụy rất lớn và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự an toàn của người dân’’, ông Serrano nói. 

Theo Bloomberg, mặc dù các vụ trộm cắp xăng dầu ở Mexico đã giảm so với 4 năm trước, song số lượng các vòi LPG bất hợp pháp lại tăng hơn 1.000% từ năm 2018 đến năm 2021. Số lượng vòi được Pemex phát hiện hồi năm ngoái là 2.402 vòi, tăng từ mốc 215 vòi vào năm 2018. Theo dữ liệu được công ty này tổng hợp, vấn nạn này đang bành trướng theo cấp số nhân và hiện Pemex đang mất khoảng 1 tỷ USD mỗi năm từ các vụ trộm LPG như vậy. 

Phóng viên Bloomberg đã tới thăm 5 thành phố tại các bang miền Trung Mexico là Puebla và Hidalgo, những nơi nổi tiếng nhất về nạn trộm xăng. Người dân ở đó tâm sự rằng chính cái nghèo và sự áp bức đã khiến phần lớn những người đàn ông trẻ tuổi lao vào trộm cắp. 

“Những nỗ lực của ông AMLO được đánh giá là “một bước tiến tốt, và chúng tôi phải thừa nhận điều đó”, ông Serrano, Giám đốc của một tập đoàn thương mại LPG Mexico có tên là Amexgas cho biết. "Tuy nhiên, đối với khí hóa lỏng LPG, điều ngược lại đã xảy ra’’.

Hồi năm 2019, một đường ống dẫn xăng tại thị trấn Tlahuelilpan, bang Hidalgo, miền trung Mexico đã phát nổ và gây ra đám cháy lớn khiến 66 người thiệt mạng và 76 người bị thương.

Theo Thống đốc bang Hidalgo Omar Fayad, vụ nổ xảy ra do rất nhiều người dân dùng xô và can nhựa lấy trộm xăng từ ống dẫn bị rò rỉ. "Đây là khu vực xảy ra rất nhiều vụ đánh cắp nhiên liệu", thống đốc Fayed nói thêm.

MỌI NỖ LỰC LÀ CHƯA ĐỦ 

Theo nghiên cứu được công bố tháng 5/2017, trong giai đoạn 2009-2016, cứ mỗi 1,4 km ống dẫn xăng dầu của hãng dầu khí nhà nước Pemex lại có một ống câu trộm. Giá trị xăng dầu bị đánh cắp đã lên tới hơn 7,4 triệu USD chỉ trong năm 2016.

Sau thảm kịch nổ đường ống dẫn, Bộ Phúc lợi Mexico đã cung cấp nhiều gói hỗ trợ tài chính cho hơn 300 người dân chịu ảnh hưởng, bao gồm học bổng, các chương trình chăm sóc trẻ em và chi phí bảo hiểm tang lễ. Tuy nhiên, nỗ lực này không đủ để ngăn những tên trộm như El Gordo cướp bóc. Sự lương thiện và hy vọng hoàn lương bằng con đường kinh doanh chân chính khiến gia đình anh vẫn phải vật lộn để có thể sống qua ngày. 

Qua lời kể, có ngày El Gordo bán được tới 80 bình LPG với giá khoảng 350 đến 400 peso/bình (gần 150 nghìn đồng). Món hời này cao gấp 40 lần mức lương trung bình ở Tecamachalco và gần 70 lần so với mức lương tối thiểu trên khắp Mexico, nơi hơn 40% công dân đang phải sống dưới mức nghèo khổ.

Số tiền này được El Gordo dành ra để mua quần áo, đồ trang sức đắt tiền và quà cho gia đình.

“Tôi đã mua một số lô đất nhờ việc bán LPG. Tất nhiên tôi sẽ yêu cầu giấu tên vì sợ bị các quan chức chính phủ nhắm tới’’, anh Gordo nói. 

Tuy nhiên, rủi ro của việc trộm LPG thì luôn thường trực. Chia sẻ với tờ Bloomberg, anh cho biết mình đã bị bắn 2 lần khi đang làm “nhiệm vụ”. Nhiều “đồng nghiệp” cũng đã mất mạng do bị bắt giữ ngay tại hiện trường. 

Theo: Bloomberg 

Vũ Anh