'Lướt sóng tin tức' về vắc xin phòng Covid-19, sếp các hãng dược bỏ túi hàng triệu USD
Trong tâm bão dịch Covid-19 ở Mỹ, có nhiều nhà đầu tư đặt cược vào giới lãnh đạo ngành công nghiệp dược phẩm và y tế.
Ngày 26/6, một công ty nhỏ tên là Vaxart có trụ sở ở thành phố San Francisco (Mỹ) tung ra thông tin gây ngạc nhiên: Một loại vắc-xin Covid-19 do họ phát triển đã được chính phủ Mỹ chọn tham gia chương trình Operation Warp Speed - sáng kiến giúp đẩy nhanh sản xuất các loại thuốc chống COVID-19.
Theo báo New York Times (NYT), cuộc đua phát triển vắc-xin Covid-19 đang vào hồi quyết liệt. Các nhà đầu tư đặt cược ai chiến thắng sẽ kiếm lời khủng từ việc bán hàng trăm triệu đến hàng tỉ liều vắc-xin trên toàn thế giới.
Chính tâm lý này đang giúp giới lãnh đạo ngành công nghiệp dược phẩm và y tế kiếm được rất nhiều tiền. Họ bỏ túi hàng triệu USD chỉ bằng việc công bố một số tin tức tốt lành về quá trình phát triển thuốc, bao gồm sự ủng hộ từ chính phủ.
Tài sản của ông Andrei Floroiu - CEO của Vaxart tăng từ 4,3 triệu USD đầu năm nay lên 28 triệu USD vào tuần này nhờ những đợt tăng giá của Vaxart.
Giá cổ phiếu của công ty công nghệ sinh học Regeneron ở bang New York cũng tăng gần 80% từ đầu tháng Hai năm nay khi họ tuyên bố bắt đầu hợp với với Bộ Y tế và Dịch vụ Con người Mỹ trong nghiên cứu điều trị Covid-19.
Ban giám đốc và cổ đông công ty đã thu lợi tổng cộng gần 700 triệu USD qua nhiều đợt giao dịch cổ phiếu. Riêng vị CEO của Regeneron là Leonard Schleifer bỏ túi 178 triệu USD chỉ trong một phiên giao dịch hồi tháng Năm.
Tương đồng quy mô với Vaxart là công ty nghiên cứu phát triển vắc-xin Moderna, có trụ sở ở Cambridge, bang Massachusett (Mỹ). Công ty này hoạt động đã 10 năm và chưa hề chào bán bất cứ sản phẩm nào ra thị trường. Thế mà trong đợt dịch Covid-19, công ty được định giá gần 30 tỷ USD nhờ vào việc giới truyền thông thổi lên những tin tức nghiên cứu vắc-xin Covid-19.
Ban giám đốc Moderna không định bán công ty ở mức giá ấy. Họ âm thầm giao dịch hơn 248 triệu USD cổ phiếu từ tháng Giêng năm 2020 đến nay. Các nhà đầu tư của Moderna lại càng lặng lẽ "chốt lời" ngay đỉnh dịch bệnh. Điển hình là Noubar Afeyan – chủ tịch quỹ đầu tư Flagship Ventures đang tham gia quản lý Moderna. Ông chuyển nhượng cổ phiếu của mình tại Moderna vào ngày 21 tháng Năm năm nay và thu lợi hơn 68 triệu USD.
Luminex, Quidel và Emergent BioSolutions là ba công ty khác nghiên cứu phát triển vắc-xin Covid-19 tại Mỹ. Họ đã chào bán thành công hơn 85 triệu USD cổ phiếu từ đầu năm đến nay chỉ dựa vào việc thao túng tin tức điều trị Covid-19.
Không chỉ những công ty lướt sóng bằng tin tức "ăn nên làm ra", các hãng dược có nghiên cứu thực tế và đã ký kết một số hợp đồng với Chính phủ Mỹ cũng lướt sóng. Một trong những cái tên tiêu biểu là Novavax, một hãng dược đặt trụ sở tại Gaithersburg, Montgomery County, bang Maryland (Mỹ).
Trong quý I năm 2020, Novavax nhận được hợp đồng trị giá 1,6 tỷ USD với chính phủ Mỹ trong nghiên cứu điều trị và phòng ngừa Covid-19. Đến tháng Tư năm nay, cổ phiếu của Novavax chỉ giao dịch dưới mức 24 USD/cổ phiếu. Giá trị cổ phần của các giám đốc Novavax chưa đến 20 triệu USD.
Khi dịch bệnh gia tăng và nhu cầu tìm kiếm nguồn vắc-xin tăng cao kỷ lục, thị giá Novavax được đẩy lên tột đỉnh. Giá mỗi cổ phiếu của hãng hiện giao dịch trên 130 USD, còn giá trị tài sản của ban giám đốc Novavax đạt hơn 100 triệu USD.
Nhưng Vaxart vẫn là "cỗ máy in tiền" nhanh nhất trong số các hãng dược mới nổi trong trận đại dịch hiện nay.
Giá cổ phiếu của hãng hồi tháng Giêng năm 2020 chỉ khoảng 35 cent/cổ phiếu, nay đã tăng lên đến 3,66 USD/cổ phiếu. Hãng dược với 15 nhân viên này đã đẩy giá trị công ty lên gấp nhiều lần một cách thần kỳ.
Armistice Capital, quỹ đầu tư nắm 2/3 cổ phần của Vaxart mua 21 triệu cổ phiếu hãng dược này với thời giá 1,16 USD. Đến cuối tháng 6 năm nay, Armistice bán toàn bộ số cổ phiếu này với mức giá dao động từ 6,58 đến 12,89 USD/cổ phiếu và thu lại hơn 197 triệu USD. Hiếm khi thị trường chứng khoán thế giới chứng kiến đợt lướt sóng nào thuận lợi như Armistice đã làm.
Một số công ty Mỹ đang bị điều tra vì hành vi lợi dụng sự liên hệ với chương trình Operation Warp Speed để thổi giá cổ phiếu. Điển hình của chiêu trò nâng khống giá này là Vaxart.
Trong thông báo trên website, họ viết: "Operation Warp Speed của Chính phủ Mỹ đã chọn vắc-xin Covid-19 của Vaxart".
Trên thực tế, vắc-xin của công ty này chỉ được một cơ quan liên bang phối hợp với Operation Warp Speed chọn thử nghiệm trên động vật, nhưng Vaxart không nằm trong nhóm công ty nhận hậu thuẫn tài chính để sản xuất vắc-xin quy mô lớn.
"Bộ Y tế và Dịch vụ Con người Mỹ tham gia thoả thuận cung cấp tài chính với một số nhà sản xuất vắc-xin và đàm phán với một số bên khác. Vaxart không thuộc trường hợp nào", người phát ngôn Michael R. Caputo của cơ quan này xác nhận.
Đáp lại, CEO Andrei Floroiu nói, "Chúng tôi tự tin vắc-xin Covid-19 của Vaxart là loại khả thi nhất trong [dự án] O.W.S vì nó là loại duy nhất hấp thụ qua đường uống".
Danh sách các công ty nghiên cứu vắc-xin Covid-19 thổi giá cổ phiếu còn dài. Từ góc độ pháp lý mà nói, những giao dịch cổ phiếu của Vaxart và các công ty nghiên cứu vắc-xin Covid-19 đều hoàn toàn hợp pháp. Nhưng các chuyên gia tài chính đặt câu hỏi về sự thao túng tin tức của ban lãnh đạo các công ty này sẽ khiến độ trung thực trong thị trường y tế sụt giảm.
