Làm ăn thua lỗ, hãng hàng không này của Ấn Độ bị rao bán với giá 0,01 USD

Đây là một phần trong kế hoạch “giải cứu” được đề xuất bởi các chủ nợ quốc doanh của công ty nhằm giúp hãng hàng không này có thêm thời gian để có thể tái cấu trúc vốn chủ sở hữu. Bản kế hoạch khá phức tạp đang trong quá trình chờ phê duyệt và nếu được thông qua, đó là sẽ “chiếc phao cứu sinh” cứu vớt một trong những công ty có tiếng tăm tại Ấn Độ giữa thời điểm hết sức nhạy cảm khi cuộc tổng tuyển cử tại quốc gia đông dân thứ 2 trên thế giới chỉ vài tuần nữa sẽ diễn ra.

Thông tin cơ bản về Jet Airways

Đây là một công ty luôn nằm trong top 3 hãng hàng không lớn nhất tại Ấn Độ trong suốt thập kỷ qua. Jet Airways được thành lập bởi chuyên viên phòng vé chuyển hướng sang kinh doanh Naresh Goyal sau khi Ấn Độ mở cửa thị trường hàng không dân dụng, nơi trước kia là sân chơi của các công ty thuộc sở hữu của chính phủ, vào những năm 1990.

24% cổ phần của công ty hiện thuộc về hãng hàng không có trụ sở tại Abu Dhabi- thủ đô Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất- Etihad Airways PJSC. Jet Airways cũng đang sở hữu 13,9% thị phần ngành hàng không nội địa Ấn Độ, một trong những thị trường có tốc độ phát triển nhanh nhất trên thế giới. Hãng hàng không này thực hiện những chuyến bay tới nhiều thành phố lớn trên thế giới trong đó có London và Singapore.

Vì sao công ty rơi vào khó khăn?

Khi ngày càng nhiều những hãng hàng không giá rẻ tràn vào thị trường trong khoảng những năm giữa của thập kỷ trước với nhiều ưu đãi về chi phí cũng như giảm thiểu tình trạng chậm, trễ chuyến, Jet Airways đã phải hạ giá vé để có thể cạnh tranh lại với các đối thủ, thậm chí xuống dưới cả mức chi phí hãng phải bỏ ra. Không những thế, việc mức thuế nhiên liệu ngành hàng không lên đến 30% khiến cho khó khăn lại càng thêm chồng chất đối với hãng hàng không này.

Người tiêu dùng thì ngày càng quan tâm đến mức giá hơn và hoàn toàn không có nhu cầu chi thêm tiền để được cung cấp những bữa ăn hoặc những dịch vụ giải trí trên tàu bay. Không giống như những hãng hàng không giá rẻ, những hãng hàng không cung cấp dịch vụ toàn phần như Jet Airways lại cung cấp những dịch vụ đó hoàn toàn miễn phí.

Jet Airways đã thua lỗ trong tất cả những năm tài khóa sau đó và đặc biệt chỉ trong khoảng thời gian 2 năm, số nợ của công ty này đã lên đến con số 72,99 tỷ rupee (tương đương 1 tỷ USD). Hãng đã không công bố lượng tiền mặt cũng như các tài sản có thể quy đổi ra tiền mà hãng đang nắm giữ vào cuối năm ngoái, nhưng theo những tính toán của Bloomberg, số tiền mặt mà hãng này thực sự đang sở hữu chỉ rơi vào khoảng 3,55 tỷ rupee. Công ty đã mất khả năng chi trả các khoản nợ đáo hạn vào ngày 31/12/2018 cũng như các khoản thanh toán tiền thuê tàu bay và nhân viên của công ty cũng đang bị nợ tiền lương.

Nội dung của bản đề xuất

Một nhóm các chủ nợ của công ty, đứng đầu là ngân hàng quốc gia Ấn Độ đã lên kế hoạch tăng lượng cổ phiếu nắm giữ lên tương đương 50,1% cổ phần của công ty với giá chỉ 1 rupee thông qua việc phát hành thêm 114 triệu cổ phiếu mới. Kế hoạch này sẽ được thực hiện trong phạm vi một khuôn khổ trình tự có sẵn được chấp thuận bởi Cục dự trữ liên bang Ấn Độ hồi năm ngoái.

Giải pháp này được đề ra nhằm “cứu rỗi” những công ty gặp khó khăn về tài chính hay còn được gọi là “kế hoạch cải tổ lâm thời định hướng bởi ngân hàng” và phải cần sự chấp thuận của một nhóm các ngân hàng, chủ tịch của công ty Goyal cũng như hội đồng quản trị của Etihad. Đây được kỳ vọng chỉ là một kế sách tạm thời, cho phép hãng hàng không này có thể thu hút thêm vốn từ các nhà đầu tư mới, đổi lại, cơ cấu nắm giữ cổ phần của công ty cũng sẽ có sự thay đổi.

Jet Airways cần thêm ít nhất 85 tỷ rupee để có thể vượt qua thời kỳ khủng hoảng này và đang cố gắng rút ngắn khoảng thời gian đó thông qua việc tái cấu trúc vốn chủ sở hữu và các khoản nợ cũng như thanh lý bớt tài sản, ví dụ như việc bán đi một số tàu bay đang sở hữu, thay vào đó công ty sẽ thuê lại những tàu bay đó. Thỏa thuận này đơn giản chỉ là sự quy đổi giữa các khoản nợ và cổ phiếu, sau khi hoàn thành, số nợ của công ty sẽ rơi về mức 1 rupee.

Ai sẽ là những người tham gia?

Bộ máy lãnh đạo của Jet Airways đưa ra quá ít thông tin nhưng cũng chia sẻ rằng các chủ nợ sẽ tham gia thêm vào một vòng phát hành cổ phiếu nữa ngoài con số 114 triệu cổ phiếu đã ấn định.

Jet Airways cũng đã có những cuộc nói chuyện với đại diện hãng hàng không Etihad và tập đoàn Tata. Goyal cũng đã đưa ra lời đề nghị sẽ rót 7 tỷ rupee vào thương vụ này nếu như ông duy trì được tỷ lệ nắm giữ cổ phần ở mức 25%. Etihad cũng có thể sẽ đầu tư 14 tỷ rupee và duy trì tỷ lệ nắm giữ ở mức dưới 25% như ban đầu. Trong khi đó, Quỹ đầu tư cơ sở hạ tầng quốc gia cũng sẽ góp 13 tỷ rupee, theo tổng hợp của kênh truyền hình ET Now.

Tại sao cần phải cứu một doanh nghiệp tư nhân?

Thủ tướng Ấn Độ Narenda Modi đang ra sức chạy đua cho cuộc tổng tuyển cử đang đến gần, và sự sụp đổ của một hãng hàng không, nơi làm việc của khoảng 23.000 người lao động, sẽ làm “vấy bẩn” đến hình ảnh thân thiện với cộng đồng doanh nghiệp mà ông đã rày công xây dựng, cũng như sẽ làm dấy lên làn sóng chỉ trích về việc ông đã thất bại trong việc thực hiện lời hứa tạo ra thêm nhiều việc làm.

Sự biến mất của Jet Airways có thể làm tăng giá vé ngành hàng không vì công ty này đang thực hiện những chuyến bay đến 37 địa điểm trên toàn lãnh thổ Ấn Độ. Sự nhạy cảm của vấn đề này khởi nguồn từ năm ngoái, khi chính quyền Thủ tướng Modi đã phải nhờ đến sự giúp đỡ của tập đoàn Tata.

Nguy cơ nào cho Etihad

Rất nhiều. Hãng hàng không khổng lồ có trụ sở tại Abu Dhabi cũng đang rơi vào tình trạng khốn đốn khi trong thời gian vừa qua hãng này đã phải dừng khai thác một loạt các đường bay và sa thải hàng nghìn người lao động. Công ty cũng phải hoãn lại tham vọng mở rộng quy mô sau khi chịu khoản thua lỗ lên đến 3,5 tỷ USD chỉ trong vòng 2 năm.

Công ty đã phải chấm dứt nhiều hợp đồng mua máy bay trị giá lên đến 21,4 tỷ USD với hai công ty sản xuất máy bay hàng đầu trên thế giới là Boeing và Airbus sau khi chiến lược mua lại những hãng hàng không đang gặp khó khăn không đem lại nhiều hiệu quả. Một Jet Airways “khỏe mạnh” có thể san sẻ gánh nặng với Etihad khi có thể thực hiện những chuyến bay từ khu vực Tây Ấn tới những địa điểm ở Mỹ và châu Âu.

Số phận của những hãng hàng không khác

Thị trường ngành hàng không tại Ấn Độ đang hết sức khắc nghiệt dưới áp lực cạnh tranh và đã khiến mức phí cơ sở bị đẩy xuống mức rất thấp khoảng 2%. Kingfisher Airlines, được thành lập bởi ông trùm ngành bia rượu Vijay Mallya đã phải “đóng cửa” hồi năm 2012 sau khi không thể trả nổi các khoản nợ ngân hàng, tiền thuê tàu bay, tiền thuê nhân công và phí cho sân bay.

SpiceJet gần như phá sản hai năm sau đó trước khi những nhà sáng lập lên nắm quyền điều hành và vực dậy công ty. Công ty thuộc sở hữu của nhà nước Air India cũng đã may mắn “sống sót” sau khi nhận được khoản cứu trợ trị giá lên đến hàng tỷ USD.

Ngoài Etihad, các hãng hàng không Singapore Airlines và AirAsia cũng đã mạo hiểm đầu tư vào thị trường này và đều không thu lại được những kết quả tích cực. Duy nhất chỉ có một trường hợp ngoại lệ đó là IndiGo, điều hành bởi InterGlobe Aviation Ltd đã liên tục làm ăn có lãi thông qua việc kiểm soát chặt chẽ chi phí cũng như nhận được những hợp đồng bảo dưỡng và kỹ thuật đi kèm với những đơn hàng mua tàu bay lớn.

Theo Trọng Đại