Kỳ tích của Toss: Cách một nha sĩ xây dựng startup fintech thành siêu ứng dụng tài chính thách thức cả Grab, lọt top tỷ phú Hàn Quốc tuổi 40

Đã bảy năm trôi qua kể từ khi Lee Seung-gun làm thay đổi ngành thanh toán di động của Hàn Quốc với ứng dụng chuyển tiền Toss – và sau này trở thành một siêu ứng dụng dịch vụ tài chính. Giờ đây, cựu nha sĩ đang tìm kiếm một "địa bàn" của riêng mình ở thị trường fintech đang phát triển vô cùng nhanh chóng của châu Á, tạo tiền đề cho các kế hoạch đầy tham vọng vươn ra toàn cầu. Lee, nhà sáng lập và Giám đốc điều hành của Viva Republica, chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn từ văn phòng của ông tại khu Gangnam cao cấp của Seoul: "Chúng tôi có ngân hàng, chứng khoán và tất cả những thứ đó trong một ứng dụng".

Mức định giá khổng lồ cho một công ty khởi nghiệp fintech

Để đạt được hiệu quả, Lee đã sẵn sàng cho một vòng huy động mới với mức định giá hơn 10 tỷ USD trong quý thứ hai. Ông nói: "Hiện đã có rất nhiều nhà đầu tư đang cố gắng liên hệ với chúng tôi. Khoản huy động tiềm năng này nhiều hơn 940 triệu USD trong tổng số vốn chúng tôi nhận được kể từ năm 2014 từ các nhà đầu tư bao gồm PayPal, Sequoia Capital China và quỹ tài sản có chủ quyền của Singapore GIC". Theo CB Insights, khoản vốn khổng lồ có được vào tháng 6 năm ngoái khi Viva Republica huy động được 410 triệu USD với mức định giá 7,4 tỷ USD đã đưa Viva Republica trở thành công ty khởi nghiệp có giá trị cao nhất ở Hàn Quốc. Và Lee, vừa bước sang tuổi 40 vào tháng 1, là một tỷ phú. Ông xuất hiện trong Danh sách người giàu Hàn Quốc năm nay ở vị trí thứ 36 với tài sản ròng 1,2 tỷ USD.

Toss đã thành công ngay lập tức khi Lee giới thiệu ứng dụng này vào năm 2015, giúp người Hàn Quốc chuyển tiền trực tuyến dễ dàng hơn. Hiện với 20 triệu lượt tải xuống, 11 triệu người dùng thường xuyên nhấn vào bảng điều khiển lựa chọn từ các gói bảo hiểm, các khoản vay cho đến đầu tư trực tuyến. Để tìm kiếm cơ hội kinh doanh bên ngoài Hàn Quốc, Lee đã ra mắt Toss tại Việt Nam hai năm trước. Ở quốc gia này, dịch vụ thẻ ghi nợ và dịch vụ thưởng tiền mặt của Toss đã thu hút được ba triệu người dùng hoạt động hàng tháng. Sau đó, ứng dụng đã mở rộng sang các nước khu vực Đông nam Á khác bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Singapore.

Không còn nghi ngờ gì nữa, đây là một thị trường vô cùng rộng lớn - chỉ riêng mảng cho vay trực tuyến ở Đông Nam Á đã ghi nhận 39 tỷ USD giao dịch vào năm ngoái, theo báo cáo tháng 11 của Google, Temasek và Bain. Tuy nhiên, việc thâu tóm thị trường fintech đang phát triển của khu vực không đơn giản. Những gã khổng lồ công nghệ Đông Nam Á như Sea của tỷ phú Singapore Forrest Li, Grab của Anthony Tan và Goto ở Indonesia đã tham gia vào một cuộc chiến khốc liệt để trở thành siêu ứng dụng tại các quốc gia quê hương, bao gồm cả các dịch vụ fintech. Viva Republica sẽ phải chiến đấu hết sức trong cuộc chiến dành thị phần. Bên cạnh đó, các công ty khởi nghiệp kỳ lân như Xendit của Tiger Global ở Indonesia và Nium của Singapore, được hỗ trợ bởi các công ty đầu tư nhà nước như Temasek và GIC của Singapore, cũng đã tham chiến.

Vũ khí tối thượng

Để đạt được điều đó, quan hệ đối tác sẽ là chìa khóa quan trọng. Trong một cuộc phỏng vấn truyền thông vào đầu năm nay, người đứng đầu chiến lược của Viva Republica, Seo Hyun-woo cho biết, công ty sẽ chuyển từ chiến lược tăng trưởng thuần túy sang tích cực theo đuổi các khoản đầu tư và mua lại ở nước ngoài. Tại Việt Nam, công ty liên kết với Tập đoàn CIMB của Malaysia, một trong những công ty cho vay lớn nhất Đông Nam Á về tài sản. Vào cuối năm ngoái, công ty đã thực hiện khoản đầu tư đầu tiên ra nước ngoài, mua một cổ phần nhỏ trong Republic, một nền tảng đầu tư khởi nghiệp của Mỹ. "Chúng tôi không phải là một công ty mà chúng tôi chỉ cung cấp chính xác cùng một sản phẩm cho cùng một quốc gia," Lee nói vào tháng 11: "Chúng tôi tham gia vào thị trường, cố gắng tìm hiểu các vấn đề của khách hàng và chúng tôi có thể giải quyết [chúng] như thế nào."

Lee Sung-bok, một nhà nghiên cứu ngành dịch vụ tài chính tại Viện Thị trường Vốn Hàn Quốc, cho biết, để Viva Republica có thể trở thành một công ty fintech toàn cầu hàng đầu, trước tiên công ty cần phải có lãi. Công ty cho biết, doanh thu của hãng đã tăng hơn gấp đôi lên 820 tỷ won (672 triệu USD) vào năm ngoái, trong khi lỗ ròng tăng ở mức không được tiết lộ từ 91 tỷ won vào năm 2020 do chi phí khổng lồ dành cho tiếp thị và tuyển dụng. Có lợi nhuận cũng sẽ giúp việc ra mắt công chúng dễ dàng hơn, điều mà Viva Republica đang xem xét trong 3 đến 5 năm tới.

"Toss đã tập trung vào tiếp thị để tăng số lượng khách hàng của mình. Nhưng tôi nghĩ rằng các chiến lược tiếp thị mà Toss thực hiện chủ yếu đã làm tăng lượng người được hưởng lợi từ ứng dụng "ông nói. "Trong thời đại đổi mới kỹ thuật số, tôi tin rằng nguồn tiền huy động được sẽ giúp cho việc thu hút khách được dễ dàng tuy nhiên chi phí đi theo chiến lược này không hề rẻ trong bối cảnh mô hình kinh doanh của Toss được cho là không bền vững".

Nhà sáng lập ưa mạo hiểm: Từ nha sĩ đến sáng lập công ty khởi nghiệp công nghệ

Lee chưa bao giờ trốn tránh thử thách. Tốt nghiệp học viện nha khoa hàng đầu của Hàn Quốc tại Đại học Quốc gia Seoul, doanh nhân tỷ phú 40 tuổi nói: "Tôi là một nha sĩ. Tôi không biết gì về CNTT." Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự bắt buộc ở Hàn Quốc, khi đó ở tuổi 27 tuổi, ông đã gặp một người bạn học ở trường nha khoa để được tư vấn về việc bắt đầu hành nghề. Nhưng thay vì đi theo nghề nghiệp đã đào tạo, Lee đã nhìn thấy một con đường mới. Đó không phải là những gì bạn ông nói, đó là những gì ông có: iPhone 3GS mới. Lee nói: "Đó là một trải nghiệm thú vị. Đời tiếp theo của iPhone 3G năm 2008 của Apple, có App Store mang tính cách mạng đã thay đổi cách mọi người sử dụng điện thoại thông minh, nhanh hơn gấp đôi và có khả năng quay video". "Điều đầu tiên trong đầu tôi là" Tôi muốn xây dựng một ứng dụng ", ông nhớ lại.

Ông đã đặt đặt cược vào lĩnh vực kỹ thuật số và bắt đầu khởi nghiệp với việc tuyển dụng một kỹ sư phần mềm.

Lee làm việc hai ngày một tuần với công việc là một nha sĩ tại một bệnh viện liên kết với Samsung để có tài chính cho dự án kinh doanh và tập trung thời gian còn lại của mình vào việc phát triển ứng dụng — bất kỳ một ứng dụng nào. "Ngay cả khi đó là một khối lượng công việc vô cùng [khủng khiếp] và chưa chắc có ý nghĩa gì," Lee nói. Trong đó, có một ứng dụng chụp ảnh tự sướng và một ứng dụng giúp nộp đơn yêu cầu trực tuyến — tổng cộng là tám, nhưng tất cả đều không kiếm được tiền.

Sau đó, Lee, thất vọng vì việc thanh toán trực tuyến khó khăn ở Hàn Quốc, đã đạt được thành công rực rỡ vào năm 2015. Trước Toss, người Hàn Quốc phải trải qua quy trình 10 bước để chuyển tiền, liên quan đến việc nhập một số mã PIN và mật khẩu. Ứng dụng ba bước của Lee đã gây được tiếng vang lớn với người dùng điện thoại thông minh và Toss đã thu hút được 600.000 khách hàng trong năm đầu tiên. Các gã khổng lồ tài chính của Hàn Quốc chạy đua để cho ra đời các dịch vụ của riêng họ và thanh toán di động ở nước này đã tăng gấp bốn lần lên 4,6 tỷ USD trong hai năm sau đó. Nhưng thách thức lớn nhất của bản thân, Lee cho biết, là nhận được lời cho phép của cha mẹ từ bỏ công việc nha sĩ và trở thành một doanh nhân. "Đây là lần đầu tiên tôi thực sự cãi lời bố mẹ mình", ông nói.

Han Kim, nhà đồng sáng lập người Mỹ gốc Hàn và giám đốc điều hành của Altos Ventures có trụ sở tại California, nhớ lại, lĩnh vực tài chính di động ở Hàn Quốc từng hoạt động kém hiệu quả: "Tôi đã xem hết trang này đến trang khác [chỉ để chuyển tiền]. Tôi nghĩ điều này thật vớ vẩn". Kim là người sở hữu công ty đã đầu tư vào một số công ty khởi nghiệp thành công nhất của Hàn Quốc, bao gồm gã khổng lồ thương mại điện tử Bom Kim và nhà sản xuất trò chơi trực tuyến Krafton của Chang Byung-gyu. (Kim đứng thứ 14 trong Danh sách người giàu Hàn Quốc năm nay với tài sản ròng 3,2 tỷ USD, trong khi Chang đứng thứ 25 với khối tài sản 1,8 tỷ USD).

Kim nói, sự kiên trì của Lee trong việc giải quyết hệ thống chuyển tiền trực tuyến "cổ xưa" của Hàn Quốc là điều đã giúp Toss thành công. Lee đã giúp "khai phá" ngành dịch vụ tài chính bảo thủ bằng cách thuyết phục các nhà quản lý về lợi ích của sự thay đổi, chẳng hạn như sự tiện lợi và hiệu quả. "Về nền tảng của nó, fintech là một công việc kinh doanh đôi bên cùng có lợi, tạo ra giá trị gia tăng cao cho người tiêu dùng thông qua những đổi mới của nó", Lee nhận định.

Kim, nhà đầu tư đầu tiên ủng hộ Viva Republica cho biết, điều khiến Lee trở nên khác biệt chính là sự cởi mở trong học hỏi. "Khi anh ấy sai, anh ấy thừa nhận mình sai, đó là một đặc điểm hiếm thấy", Kim nói. Toss thường xuyên tung ra các tính năng mới để bổ sung cho các dịch vụ hiện có của mình. Có thời điểm, nền tảng giới thiệu ba tính năng mới mỗi tuần trong 6 tháng, giữ những tính năng hoạt động và loại bỏ những tính năng không hoạt động. "Chúng tôi muốn mọi người đạt được điều gì đó và làm bạn với thất bại," Lee nói về văn hóa doanh nghiệp tại Viva Republica: "Khi bạn thất bại, bạn chỉ cần bước lên làm đi làm lại cho đến khi bạn đạt được thành công".

An Nhiên