[Kinh tế học vui] Chó xù lông và kẻ bán thách

Nhiều chuyên gia sinh học đã từng áp dụng những nguyên lý kinh tế cơ bản nhằm giải thích các hiện tượng trái ngược lợi ích trong quan hệ của các loài động vật. Ví dụ khi hai con chó giành xương, con nào cũng muốn biết đối thủ của mình mạnh tới đâu trước khi quyết định cắn nhau.

Nhưng cả 2 con chó đều không thể ra “tuyên ngôn” về sức mạnh của mình hay nói những câu đại loại như “Tao dữ lắm đó. Mày khôn hồn thì đừng có mà giành xương với tao”.

Trong trường hợp này, hai con chó sẽ sử dụng nguyên tắc “giả vờ trả giá đắt”, hay còn gọi là bán thách vốn hay được các tiểu thương ngoài chợ sử dụng.

Theo đó, cả 2 bên sẽ cố tạo ra những dấu hiệu nguy hiểm đáng tin cậy cho đối phương thấy. Dấu hiệu này càng tốn kém hoặc khó thực hiện thì càng đáng tin.

Tầm vóc của chó là một dấu hiệu như vậy bởi con chó càng lớn thì cơ hội chiến thắng trong giành xương càng cao. Khi đối mặt với một đối thủ to lớn hơn, con chó còn lại thường sẽ có động thái nhún nhường và ngược lại, nếu đối thủ nhỏ hơn thì nó sẽ tấn công.

Trong trường hợp như vậy, cả 2 con chó sẽ cố gắng xù lông để trông càng to càng tốt. Tuy nhiên quá trình chọn lọc tự nhiên khiến mọi con chó đều áp dụng chiến thuật này và không con nào còn bị mắc lừa khi đối thủ làm thế. Trên thực tế, con chó nào có vóc dáng to hơn vẫn sẽ to hơn khi xù lông.

Điều này cũng đúng trong giao dịch trên thị trường, có một quy luật hay luôn xảy ra khi người bán và kẻ mua trái ngược về lợi ích.

Bên bán muốn biết người mua sẵn sàng trả cao đến đâu còn bên mua sợ bị tính đắt nên giả vờ tỏ ra không muốn mua. Tương tự, người mua muốn biết sản phẩm mình mua tốt đến đâu nhưng người bán không chịu cho biết nhược điểm của sản phẩm.

Hậu quả là kẻ bán luôn nói thách mức giá còn người mua luôn cò kè mặc cả. Trên thực tế, đây được coi là một quá trình trao đổi thông tin giữa những đối thủ (cho ví dụ con chó) hay khách hàng tiềm năng trên thị trường.

Hoàng Nam