Hiệp định CPTPP: 'Không thể không lo lắng'
Kỳ vọng lớn vào Hiệp định CPTPP nhưng vị đại biểu Quốc hộicũng tỏ ra “không thể không lo lắng”…
Sáng nay (5-11), thảo luận tại hội trường về Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam ( VCCI ), đồng tình với tờ trình của Chủ tịch nước về đề nghị Quốc hội phê chuẩn Hiệp định CPTPP .
Bên cạnh những cái được, các đại biểu cũng chỉ ra những thách thức khi phê chuẩn hiệp định.
Ông Vũ Tiến Lộc lo lắng về nguy cơ các cơ hội này có thể không thể trở thành hiện thực.
Ông Lộc nhận định đây là cơ hội mở rộng thương mại, đầu tư với ba thị trường mới đầy tiềm năng ở châu Mỹ… là cơ hội tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, cơ hội có thêm việc làm cho người lao động, cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống của nhân dân.
Đặc biệt, là cơ hội để đa phương hóa các quan hệ kinh tế quốc tế, đưa nền kinh tế Việt Nam thoát khỏi tình trạng phụ thuộc quá lớn vào một vài thị trường, bảo đảm sự phát triển tự chủ và bền vững.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều bất ổn, xung đột và chiến tranh thương mại leo thang thì những cơ hội này theo vị đại biểu là “càng quý giá”.
“Bên cạnh đó, chúng ta cũng mong đợi những tác động đáng kể về xã hội và phát triển bền vững mà hiệp định này hứa hẹn mang lại. Việc thực hiện các yêu cầu rất cao về tiêu chuẩn lao động, môi trường, phòng chống tham nhũng và minh bạch hóa… dù đòi hỏi nhiều nỗ lực và chi phí tuân thủ nhưng sẽ mang lại lợi ích to lớn cho người lao động, cho xã hội, cho uy tín và thương hiệu của hàng hóa, dịch vụ “made in Vietnam” trong con mắt và trái tim người tiêu dùng toàn thế giới…” - ông Lộc nhận định.
Kỳ vọng lớn nhưng vị đại biểu cũng bày tỏ quan điểm “không thể không lo lắng”. Ông Lộc nói: Bài học từ việc thực hiện 10 FTAs đang có cho thấy rất rõ điều này. Các FTAs từng hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội nhưng phần lợi ích thực sự đạt được của chúng ta còn khiêm tốn. Riêng các lợi ích từ ưu đãi thuế quan, trung bình chúng ta mới chỉ tận dụng được chưa đầy 40% (và chủ yếu thuộc về các FDI). Hơn 60% còn lại, vì nhiều lý do khác nhau, đã tuột khỏi tay doanh nghiệp Việt.
Theo đó, vị đại biểu nhận định việc ký kết và phê chuẩn CPTPP là một quyết định chính trị quan trọng. Nhưng việc quan trọng hơn là phải xây dựng được các cơ chế bảo đảm nâng cao năng lực của cả chính quyền và doanh nghiệp để có thể hiện thực hóa thành công các cơ hội được mở ra.
Vì vậy, ông Vũ Tiến Lộc đề nghị cùng với việc phê chuẩn, Quốc hội giao nhiệm vụ cho Chính phủ xây dựng và triển khai chương trình hành động bảo đảm thực thi hiệp định có hiệu quả.
Cụ thể, phải bao gồm đầy đủ các nhiệm vụ xây dựng chính sách, pháp luật cần thiết không chỉ để tuân thủ các cam kết trong hiệp định mà còn để ứng phó với các thách thức và tận dụng được các cơ hội mở ra.
Dẫn ví dụ, để thực hiện cam kết về thuế quan trong hiệp định, đã dự kiến ban hành nghị định về biểu thuế xuất nhập khẩu ưu đãi. Nhưng theo ông Vũ Tiến Lộc, Việt Nam chưa có được dự kiến nào về các chính sách để cân đối, bù đắp phần thu ngân sách bị thiếu hụt từ việc loại bỏ thuế theo cam kết.
“Tôi e rằng nếu chúng ta không có ngay những dự kiến về việc này thì khi nguồn thu thiếu hụt, Quốc hội và Chính phủ sẽ phải hành xử ra sao? Liệu chúng ta có phải dùng đến các biện pháp tăng thuế, tăng phí, tận thu… khiến doanh nghiệp và người dân bức xúc…” - vị đại biểu dẫn chứng.
Bên cạnh đó, ông Vũ Tiến Lộc cũng cho rằng phải dự kiến được các phương án cụ thể để Việt Nam không chỉ thực thi hiệp định một cách nghiêm túc mà còn phải biết thực thi một cách khôn ngoan, không chỉ cần tuân thủ mà còn phải biết chủ động vận dụng theo phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến” vì lợi ích của doanh nghiệp, quốc gia, dân tộc.
Đối với doanh nghiệp, từ kinh nghiệm của thực thi WTO và các FTAs, vị đại biểu cũng đề nghị Chính phủ và đoàn đàm phán cần có đầu mối chính thức để hướng dẫn và tư vấn cho doanh nghiệp về nội dung của các cam kết.
“Tóm lại vì rằng CPTPP là một hiệp định tiêu chuẩn cao nhất từ trước tới nay, thì chương trình hành động thực thi hiệp định này cũng phải đạt tới những chuẩn mực cao nhất. Nỗ lực xuyên suốt, quyết định thành bại của cuộc hội nhập đỉnh cao này, suy cho cùng chính là những nỗ lực đẩy nhanh cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh để vươn tới những chuẩn mực hàng đầu của một nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập…” - ông Lộc nhấn mạnh.
