Heritage Foundation: Think Tank quyền lực đằng sau chiến thắng của Donald Trump

Liên minh bất ngờ của Donald Trump

Cả thế giới có thể bất ngờ về việc Trump đắc cử, nhưng Heritage Foundation đã chuẩn bị cho điều này. Mùa hè năm 2014, một năm trước khi Trump tuyên bố ứng cử, đội nghiên cứu của cánh hữu đã bắt đầu tập hợp cơ sở dữ liệu với 3.000 cái tên của các thành viên Bảo thủ đáng tin cậy từ khắp nơi trên đất nước, những người sẵn lòng phục vụ trong chính phủ hậu Obama. Dự án này mang tên Khôi phục nước Mỹ (The Project to Restore America), một lời kêu gọi đến số đông một cách thầm lặng như báo trước khẩu hiệu cho chiến dịch của Trump.

Liên minh giữa Heritage Foundation và Trump là một trong những yếu tố không ngờ nhất trong thời gian cuộc bầu cử diễn ra. Mới chỉ một năm trước, Heritage Foundation đã bác bỏ Trump vì sự thiếu kiên định, không có chủ kiến với các chủ trương bảo thủ.

Còn hiện nay, tầm ảnh hưởng của tổ chức này thể hiện trên hầu hết các chính sách mà Trump ủng hộ, từ chương trình nghị sự kinh tế đến các ứng cử viên của Tòa án Tối cao. Sự hợp tác giữa Trump và Heritage Foundation đại diện cho sự trở lại ấn tượng của một think tank bảo thủ.

Heritage Foundation là một think tank bảo thủ, đã tồn tại hơn 40 năm và được công nhận bởi các giá trị như tự do hóa nhiều hơn cho doanh nghiệp, hạn chế sự can thiệp của chính phủ, tự do hóa cá nhân, đề cao "giá trị truyền thống của Mỹ" và đóng góp cho một nền an ninh quốc phòng vững mạnh.

Trong nhiều thập kỷ, Heritage Foundation là nơi sản sinh ra nhiều chính sách cho Washington. Tháng 1/1981, tổ chức này đã phát hành "Nhiệm vụ Lãnh đạo" (Mandate for Leadership) - một bản tóm lược với hơn 2.000 đề xuất chính sách bao trùm gần như mọi khía cạnh của chính phủ liên bang. Ronald Reagan đã thông qua các bản sao tại cuộc họp Nội các đầu tiên của ông. 60% các ý tưởng của think tank này - từ chính sách thuế đối với phòng thủ tên lửa đã được áp dụng trong năm đầu tiên của chính quyền Reagan.

Bản thân Reagan sau đó cũng ghi nhận Heritage vì sự thành công của nhiệm kỳ tổng thống của mình. Heritage đã tiếp tục viết Nhiệm vụ Lãnh đạo với hai phần tiếp theo, tạo nên kịch bản chính sách đối ngoại dưới thời George H.W. Bush, Hợp đồng với Mỹ ( Contract with America ) dưới thời Newt Gingrich, và Cải cách phúc lợi (Welfare reform) dưới thời Bill Clinton.

Hai thập kỷ thất sủng

Dưới thời George W. Bush, ảnh hưởng của Heritage bắt đầu suy yếu. Không giống như cha mình, Bush Junior ủng hộ những ý tưởng của hai think tank khác là New American Century và American Enterprise Institute. Mặc dù một vài thành viên cũ của Heritage vẫn làm việc cho Tổng thống Bush - đáng chú ý nhất là Bộ trưởng Giao thông vận tải Elaine Chao - thì Heritage Foundation vẫn chỉ trích một số chính sách của Bush là không đủ bảo thủ. Tom DeLay đã loại bỏ Heritage khỏi vị trí tại Capitol sau khi phản đối việc mở rộng Medicare của Bush.

Dưới thời Tổng thống Obama, Heritage đã trở lại với tư cách là một đồng minh đặc biệt của Tea Party - một động thái đã giúp họ liên minh tốt với Trump. Heritage trả tiền cho các cuộc biểu tình và thúc đẩy phong trào chống Obama mạnh mẽ giữa các đảng viên Cộng hòa.

Vào năm 2010, Heritage thành lập Heritage Action, một tổ chức phi lợi nhuận tham gia vào các hoạt động chính trị một cách rõ rệt; và năm 2012, think tank này thuê DeMint, đại biểu Tea Party từ Nam Carolina, làm chủ tịch của tổ chức.

Ban đầu, nhiều đảng viên Cộng hòa phàn nàn về sự thiếu trung thành với tư tưởng bảo thủ chính thống. "Họ đang phá hủy danh tiếng và uy tín của Heritage Foundation", Mickey Edwards - một cựu nghị sĩ từng là ủy viên sáng lập của think-tank này tuyên bố.

Thượng nghị sĩ Orrin Hatch thậm chí còn gay gắt hơn nữa, ông nói với Meet the Press: "Rất nhiều thành viên Đảng Cộng hòa đang băn khoăn rằng: Liệu Heritage có dấn sâu vào chính trị đến nỗi nó thực sự không hoạt động trong lĩnh vực nào khác nữa?".

Thế nhưng, những xung đột như vậy đã giúp Heritage trở thành cầu nối quan trọng giữa Trump và các đảng viên bảo thủ. Bất chấp việc ban đầu think tank này phản đối Trump, DeMint đã lặng lẽ tiếp cận ứng cử viên từ năm 2016 và ngỏ ý hỗ trợ ông.

Mùa xuân năm ngoái, Heritage đã cung cấp cho Trump một danh sách ứng cử viên Tòa án Tối cao tiềm năng, giúp ông giảm bớt bất đồng bảo thủ và bắt đầu chiếm được sự ủng hộ của các đảng viên Cộng Hòa. Một sự kiện khác diễn ra vào tháng 7, Trump chọn Pence, một đồng minh lâu năm của Heritage và DeMint, là ứng cử viên Phó tổng thống đồng hành trong cuộc tranh cử Tổng thống Hoa Kỳ .

"Chiến dịch tranh cử vướng mắc bởi nhiều vấn đề mà Donald Trump gặp phải - loại bỏ Obamacare, bảo vệ biên giới và ngăn chặn ân xá, và thoát khỏi bị sa lầy - đó là những thứ mà Heritage phải hỗ trợ Trump trong nhiều năm", DeMint cho biết.

Sự trở lại

Hiện tại, sau hai thập kỉ rơi vào thất sủng, Heritage đã lấy lại được vị thế của mình trong Nhà Trắng. Trong bốn năm tới, think tank này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo chính sách nội địa. Đặc biệt là trong các cơ quan chính phủ, nơi Trump có kế hoạch ủy quyền cho các thư ký của ông - một số người như giáo sư Betsy DeVos, đã đóng góp hàng triệu đô la cho Heritage Foundation.

Trong việc thúc đẩy việc bãi bỏ một số quy định của chính phủ và đặt mức thuế thấp hơn cho người giàu, Heritage sẽ có ảnh hưởng mới tác động lên các nhà tài trợ của họ, những giàu có nhất nước Mỹ.

"Chiến thắng đến với những người có sự chuẩn bị sẵn sàng." DeMint nói "Heritage không tìm kiếm danh vọng hay tín nhiệm, những gì chúng tôi muốn, là thay mặt cho những người ủng hộ chúng tôi - củng cố lại đất nước với những khuyến nghị chính sách tốt. Hóa ra đó là một sự kết hợp rất hoàn hảo với những gì Donald Trump muốn làm".

Tại thời điểm này, với những thách thức cả Heritage và Trump phải đối mặt trong chính trị, sự liên minh của họ có thể phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Nhưng sự khởi đầu của nhiệm kỳ Kay Coles James tại Heritage đặt ra một số câu hỏi trong tương lai.

Liệu James có thể xây dựng lại các mối quan hệ với các đảng viên Đảng Cộng hòa trong quốc hội, mà vẫn có sự ân sủng của các đồng minh của Trump như Steve Bannon? James sẽ làm gì với Heritage Action, gần đây đã được xem là định hướng xác định và đề ra hoạt động cho think tank, thay vì sử dụng bè cánh chính trị theo chỉ dẫn của người đứng đầu?

Bất kể James chọn lối đi nào, lịch sử về các cựu tổng thống và các think tank đều có thể cung cấp một số hướng đi cho hành động của Heritage, và các think tank khác nói chung. Xét cho cùng, chấm dứt liên minh giữa Trump và think tank nếu xảy ra sẽ gây tổn hại cho cả hai bên.

Theo Nguyễn Thái Quỳnh Trang