Hà Văn Thắm: Từ top 10 giàu nhất trên sàn chứng khoán đến bị can đối mặt 3 tội danh
Nói đến Hà Văn Thắm hẳn nhiều người còn nhớ đến vị đại gia một thời gắn liền với các thương hiệu Ocean như Oceangroup, OceanBank, Ocean hospitality…cùng khối tài sản khổng lồ hơn 1.500 tỷ đồng.
Ngày 23/12, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao đã tống đạt cáo trạng truy tố đối với bị can Hà Văn Thắm, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại Dương (OceanBank) cùng 47 đồng phạm.
Theo đó, Hà Văn Thắm cùng các đồng phạm nguyên là tổng giám đốc, phó tổng giám đốc, giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch…của OceanBank bị truy tố về các tội danh “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, “lợi dụng chức vụ quyền hạn khi thi hành công vụ” theo các Điều 179 và Điều 281 Bộ Luật hình sự, tội “cố ý làm trái quy định của Nhà nước” theo Điều 165 Bộ Luật hình sự.
Từng có 3 năm liền trong top 10 người giàu nhất
Sinh năm 1972 tại Bắc Giang và sinh sống tại Hà Nội, trước khi bị bắt vào tháng 10/2014, ông Hà Văn Thắm từng giữ các chức vụ quan trọng tại các doanh nghiệp lớn như chủ tịch Tập đoàn Đại Dương (Ocean Group); Chủ tịch CTCP Khách sạn và dịch vụ Đại Dương (Ocean Hospitality); Chủ tịch CTCP Bán lẻ và quản lý bất động sản Đại Dương (Ocean Retail); Thành viên HĐQT CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk) - đại diện cho SCIC và Thành viên HĐQT CTCP VS Industry Việt Nam - đại diện cho Công ty VNT.
Tên tuổi của ông Hà Văn Thắm còn gắn liền với thương hiệu Ocean Mart "nổi như cồn" thời 2013 trước khi bán cho Vingroup.
Tài sản công khai của ông Hà Văn Thắm trong năm 2012 và 2013 đều ở quanh mức 1.500 tỷ đồng, là người giàu thứ 8 trên sàn chứng khoán. Trước đó, với tài sản gần 900 tỷ đồng, ông Thắm cũng đã lọt top 10 vào năm 2011. Còn riêng trong lĩnh vực ngân hàng thì vị chủ tịch của OceanBank một thời này là người có khối tài sản lớn nhất tại thời điểm cuối năm 2013.
Trong năm 2013, ông Thắm cũng là người trẻ tuổi nhất có tên trong danh sách top 10 thị trường chứng khoán Việt Nam.
Rẽ sang lĩnh vực ngân hàng vì “đơn giản thấy thích thì mua”
Riêng về OceanBank, nhiều năm trước, khi chia sẻ về “cái duyên” với ngân hàng, ông Thắm nói rằng ông tình cờ gặp một cổ đông muốn bán cổ phần của Ngân hàng nông thôn Hải Hưng, giờ là OceanBank, thế là ông và một số người bạn bỏ tiền ra mua, không hẳn là có chiến lược bài bản gì, đơn giản thấy thích thì mua.
Ông này cũng chia sẻ rằng "Ngân hàng không phải là một ngành chỉ cần học ở trường là có thể quản trị được ngay. Thường thì ngân hàng có những nguyên tắc rất chặt chẽ, nhưng cũng cần sự cảm nhận để quyết định".
Và thế là ông Thắm thành chủ tịch của OceanBank. Từ một ngân hàng với số vốn ban đầu vỏn vẹn 300 triệu đồng đã lớn nhanh như thổi, tăng tốc lên 4.000 tỷ đồng vào năm 2010.
Song, theo kết luận điều tra, trong quá trình điều hành OceanBank, bằng các thủ đoạn thành lập các công ty sân sau, Hà Văn Thắm đã lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình chỉ đạo thuộc cấp thực hiện nhiều hành vi vi phạm pháp luật rút tiền của ngân hàng, gây thất thoát hàng ngàn tỷ đồng không có khả năng thu hồi. Số tiền này được cựu Chủ tịch Ocean Bank sử dụng vào mục đích cá nhân.
Mặc dù theo báo cáo thường niên ngân hàng có lãi hơn 200 tỷ đồng trong năm 2013 và tỷ lệ nợ xấu chỉ ở mức 2,97%, nhưng theo kết quả điều tra, tại thời điểm 31/3/2014, nợ xấu của ngân hàng này là gần 15.000 tỷ đồng, chiếm 49,84% tổng dư nợ toàn hệ thống của OceanBank; lỗ gần 10.200 tỷ đồng, bằng 249,63% vốn chủ sở hữu (âm vốn chủ sở hữu gấp hơn 2 lần)…
Đến bị can đối mặt 3 tội danh
Còn nhớ sau thời điểm bị bắt, tại một cuộc họp báo thường kỳ của Chính phủ người phát ngôn Chính phủ cho biết, việc bắt giam ông Hà Văn Thắm bắt nguồn từ việc thanh tra của Ngân hàng Nhà nước trong quá trình thanh tra các Ngân hàng thương mại nói chung, đã phát hiện ra một số bất ổn. Theo nguyên tắc, khi phát hiện ra sự bất ổn này, Thanh tra NHNN đã thông báo lại cho ông Hà Văn Thắm để thực hiện các giải pháp nhằm khắc phục những bất ổn đó trong một thời hạn nhất định. Tuy nhiên, khi cơ quan điều tra vào cuộc đã thấy rằng ông Thắm không tự khắc phục được sai lầm của mình nên đã khởi tố, bắt giam ông này.
Người phát ngôn của Chính phủ cũng khẳng định quan điểm của Chính Phủ là đối với những vi phạm về kinh tế phải thận trọng, không hình sự hóa và tạo điều kiện để các đối tượng vi phạm tự khắc phục hậu quả. Chỉ khi nào đối tượng không khắc phục được thì cơ quan điều tra mới phải vào cuộc.
Trở lại với diễn biến mới nhất, cáo trạng vụ Hà Văn Thắm nêu rõ, trong quá trình điều hành hoạt động tại Oceanbank, Hà Văn Thắm đã để xảy ra nhiều vi phạm pháp luật đặc biệt nghiêm trọng trong việc cho vay, huy động tiền gửi, chi lãi suất vượt trần lãi suất, chi lãi suất ngoài hoạt động cho khách hàng gây thiệt hại lớn cho ngân hàng và các cổ đông (tới hàng ngàn tỷ đồng), ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc thực hiện chính sách tiền tệ của nhà nước.
Cụ thể, về hành vi vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, cơ quan tố tụng xác định trong quá trình tham gia quản trị, điều hành ngân hàng, bị can Hà Văn Thắm đã chỉ đạo giải quyết cho nguyên Chủ tịch Ngân hàng Xây dựng Phạm Công Danh vay thông qua Công ty Trung Dung không đảm bảo điều kiện vay vốn, không có tài sản đảm bảo, khách hàng sử dụng vốn vay không đúng mục đích, trái với quy định của Ngân hàng Nhà nước về quy chế cho vay và quy trình thủ tục gây thiệt hại cho Oceanbank hơn 343 tỷ đồng.
Về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, trong thời gian được Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cử sang Oceanbank tham gia quản lý với vai trò là Tổng giám đốc đồng thời là người đại diện góp vốn của Petro Vietnam tại đây đã vì động cơ, mục đích cá nhân, lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao, Nguyễn Xuân Sơn đã đề ra chủ trương thu thêm lãi suất vay tín dụng và chênh lệch tỷ giá dưới hình thức “thu phí” của khách hàng thông qua Công ty BSC trái quy định của Ngân hàng Nhà nước để trả lãi suất ngoài hợp đồng trên số tiền gửi của Petro Vietnam tại Oceanbank. Chủ trương này đã được Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn chỉ đạo cho Nguyễn Văn Hoàn, Nguyễn Minh Thu… triển khai thực hiện gây thiệt hại gần 69 tỷ đồng.
Về hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, cuối năm 2010, khi Nguyễn Xuân Sơn được điều chuyển bổ nhiệm làm Phó tổng giám đốc Petro Vietnam, bị can Sơn đã giới thiệu với Hà Văn Thắm về Nguyễn Minh Thu thời điểm đó là Phó tổng giám đốc Oceanbank giữ chức Tổng giám đốc thay Sơn.
Theo chủ trương của Hà Văn Thắm, việc chi trả lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng gửi tiền tại Oceanbank, các bị can Nguyễn Minh Thu, Lê Thị Thu Thuỷ và Nguyễn Minh Phương đã chỉ đạo các khối ban nghiệp vụ thuộc Hội sở Oceanbank thực hiện chi lãi ngoài hợp đồng huy động vốn gây thiệt hại cho Oceanbank hơn 1.576 tỷ đồng và làm ảnh hưởng đến việc ra các chủ trương điều hành thị trường tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách tiền tệ của Chính phủ.
Đối với 34 bị can nguyên là giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch Occeanbank, đây là những người đứng đầu các chi nhánh, tiếp nhận chủ trương chi lãi ngoài đối với khách hàng gửi tiền từ lãnh đạo Oceanbank đã thực hiện chi tiền ngoài lãi suất huy động cho khách hàng, vi phạm quy định của Ngân hàng Nhà nước về trần lãi suất huy động gây thiệt hại cho Oceanbank. Hành vi của 34 bị can này đã giúp sức cho nhóm bị can nguyên là lãnh đạo của Oceanbank thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại cho ngân hàng này tổng số tiền là gần 2.000 tỷ đồng.
